sanat ve tasarım yüzey analizleri

88 Pages·2013·3.94 MB·Turkish

T.C.
MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI

SANAT VE TASARIM

YÜZEY ANALİZLERİ

Ankara, 2013
 Bu modül, mesleki ve teknik eğitim okul/kurumlarında uygulanan Çerçeve
Öğretim Programlarında yer alan yeterlikleri kazandırmaya yönelik olarak
öğrencilere rehberlik etmek amacıyla hazırlanmış bireysel öğrenme
materyalidir.
 Millî Eğitim Bakanlığınca ücretsiz olarak verilmiştir.
 PARA İLE SATILMAZ.
İÇİNDEKİLER

AÇIKLAMALAR ................................................................................................... iv
GİRİŞ ....................................................................................................................... 1
ÖĞRENME FAALİYETİ–1 ..................................................................................... 3
1. YAPI TÜRLERİ VE YAPI ELEMANLARI ......................................................... 3
1.1. Sanat Tarihi Kavramları ................................................................................. 3
1.2. Geleneksel Yapılarda ..................................................................................... 3
1.2.1. Yapı Türleri ............................................................................................ 3
1.2.2. Yapı Malzemeleri .................................................................................... 4
1.2.3. Yapım Sistemleri .................................................................................... 4
1.2.4. Üslup Özellikleri ..................................................................................... 6
1.3. Günümüz Mimarlığına Ait Yapıların ............................................................. 7
1.3.1. Plan Özellikleri ....................................................................................... 7
1.3.2. Cephe Özellikleri .................................................................................... 8
1.3.3. Tiplendirilmeleri ................................................................................... 11
1.3.4. Geleneksel Yapı Elemanlarının Bileşenleri ............................................ 16
1.3.5. Antik Dönem ........................................................................................ 16
1.3.6. Klasik Dönem ....................................................................................... 17
1.4. Yapı Elemanlarının Bileşenleri .................................................................... 18
1.4.1. İşlev ...................................................................................................... 19
1.4.2. Gereç ve Biçim Özellikleri .................................................................... 19
1.4.3. Yapı Elemanlarının Teknik Özellikleri .................................................. 20
1.4.4. Duvarlar (Kâgir).................................................................................... 26
1.4.5. Ayak-Sütun-Dikmeler ........................................................................... 29
1.4.6. Atkı ve Kemerler ................................................................................... 30
1.4.7. Döşeme ve Tavanlar .............................................................................. 30
1.4.8. Kubbe Tonoz ve Geçiş Elemanları ........................................................ 31
1.4.9. Merdivenler Çıkmalar ........................................................................... 34
1.4.10. Kapı ve Pencereler .............................................................................. 35
UYGULAMA FAALİYETİ ............................................................................... 37
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ...................................................................... 38
ÖĞRENME FAALİYETİ–2 ................................................................................... 40
2. YAPI ELEMANLARIN YÜZEY ÖZELLİKLERİ.............................................. 40
2.1. Yapıya Bağlı Yüzeyler ................................................................................. 40
2.1.1. Duvarlar ................................................................................................ 40
2.1.2. Tavanlar ................................................................................................ 41
2.1.3. Zeminler ............................................................................................... 41
2.2. Fiziksel Özellikler ........................................................................................ 42
2.2.1. İç Yüzeyler ........................................................................................... 42
2.2.2. Dış Yüzeyler ......................................................................................... 42
2.2.3. Çevre İlişkileri ...................................................................................... 43
2.3. İşlevsel Özellikleri ....................................................................................... 44
2.4. Biçimsel Özellikleri ..................................................................................... 44
i
2.5. Malzeme ve Teknik Özellikleri .................................................................... 45
2.6. Mevcut Duruma Yönelik İncelemeler .......................................................... 45
2.7. Yüzey Hazırlığına İlişkin Meslekler ............................................................. 46
UYGULAMA FAALİYETİ ............................................................................... 47
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ...................................................................... 48
ÖĞRENME FAALİYETİ–3 ................................................................................... 50
3. DONATI ELEMANLARI .................................................................................. 50
3.1. İşlevsel Özellikleri ....................................................................................... 50
3.1.1. Mobilya Tablaları .................................................................................. 51
3.1.2. Pano ...................................................................................................... 51
3.1.3. Şömine .................................................................................................. 52
3.1.4. Havuz ................................................................................................... 52
3.1.5. Seperatör ............................................................................................... 53
3.2. Biçimsel Özellikleri ..................................................................................... 53
3.3. Malzeme ve Teknik Özellikleri ................................................................ 54
3.4. Mevcut Duruma Yönelik İncelemeler .......................................................... 54
3.5. Yüzey Hazırlığında İlişkili Meslekler ........................................................... 55
UYGULAMA FAALİYETİ ............................................................................... 57
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ...................................................................... 58
ÖĞRENME FAALİYETİ–4 ................................................................................... 59
4. DEKORATİF ÜRÜNLERİN BİÇİMSEL VE YAPISAL ÖZELLİKLERİ .......... 59
4.1. İşlevsel Özellikleri ....................................................................................... 59
4.1.1. Kullanıma Yönelik ................................................................................ 59
4.1.2. Dekoratif Amaçlı .................................................................................. 59
4.1.3. Tanıtım Amaçlı ..................................................................................... 60
4.2. Biçim Özellikleri ......................................................................................... 61
4.2.1. Düz Formların Yüzeyleri ....................................................................... 62
4.2.2. Eğrisel Formların Yüzeyleri .................................................................. 63
4.2.3. Dik Formların Yüzeyleri ....................................................................... 63
4.3. Malzeme Özellikleri .................................................................................... 64
4.3.1. Doğal Taş Malzemeler .......................................................................... 64
4.3.2. Ahşap Malzemeler ................................................................................ 66
4.3.3. Pişmiş Toprak Malzemeler .................................................................... 69
4.3.4. Cam ...................................................................................................... 70
4.3.5. Metaller ve Özellikleri .......................................................................... 72
4.3.6. Plastik Malzemeler ................................................................................ 73
4.4. Yüzey Hazırlığı İşlemleri ............................................................................. 74
4.4.1. Yapıştırılacak Yüzeyler İçin Ön İşlem ................................................... 74
4.4.2. Yapıştırılacak Yüzeylerin Yağdan Arındırılması ................................... 74
4.4.3. Mekanik Ön İşlem ................................................................................. 75
4.4.4. Aşındırma ............................................................................................. 75
4.4.5. Yüzey İyonizasyon Ön İşlemi ............................................................... 76
4.4.6. Primerler ............................................................................................... 76
ii
4.4.7. Islatılabilirlik Testi ................................................................................ 76
UYGULAMA FAALİYETİ ............................................................................... 78
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ...................................................................... 79
MODÜL DEĞERLENDİRME ............................................................................... 80
CEVAP ANAHTARLARI ..................................................................................... 81
KAYNAKÇA ......................................................................................................... 82
iii
AÇIKLAMALAR
AÇIKLAMALAR
ALAN Sanat ve Tasarım
DAL / MESLEK Dekoratif Sanatlar
MODÜLÜN ADI Yüzey Analizleri
Tekniğine uygun yüzey analizi yapmanın kazandırıldığı
MODÜLÜN TANIMI
bir öğrenme materyalidir.
SÜRE 40/32
ÖN KOŞUL Teknik Resim-Sanat Tarihi modüllerini başarmış olmak
Yapı elemanlarını yöntem ve tekniğine uygun olarak analiz
YETERLİK
etmek
Genel Amaç
Uygun ortam sağlandığında, yapı elemanlarını yöntem ve
tekniğine göre analiz edebileceksiniz.

Amaçlar
1. Yapı türleri ve yapı elemanlarına ait gerekli tespitleri,
ilgili görsellerden ve yazılı kaynaklardan tarama
yöntemiyle yapabileceksiniz.
MODÜLÜN AMACI
2. Yapı elemanlarının yüzeylerini analitik yöntem ve
tekniklerle belgeleyerek sunum yapabileceksiniz.
3. Fonksiyonel yüzey (mobilya tablaları, pano, şömine,
havuz, seperatör, çevre ve bahçe ögeleri vb.)
mekânlarda kullanım alanlarını algılayabileceksiniz.
4. Dekoratif ürünlerin biçimsel ve yapısal özelliklerini
değerlendirerek ilgili yüzeylere özgü, ilginç, eğlenceli
tasarlama sürecini başlatabileceksiniz.
Ortam: Yeterli ortam sıcaklığı
EĞİTİM ÖĞRETİM
Donanım: Film, CD, projeksiyon, röprodüksiyon, basılı
ORTAMLARI VE
kaynak, internet, derslik ve kaynak kişi, tarihî eser, müze gibi
DONANIMLARI
bilgi ve gözlem kaynakları
Modül içinde yer alan her öğrenme faaliyetinden sonra
verilen ölçme araçları ile kendinizi değerlendireceksiniz.
ÖLÇME VE Öğretmen modül sonunda ölçme aracı (çoktan seçmeli test,
DEĞERLENDİRME doğru-yanlış testi, boşluk doldurma, eşleştirme vb.) kullanarak
modül uygulamaları ile kazandığınız bilgi ve becerileri ölçerek
sizi değerlendirecektir.

iv
GİRİŞ

GİRİŞ

Sevgili Öğrenci,

Yüzeyleri analiz edebilmek için yüzeylerin tarihçesini, malzeme çeşitliliği açısından
gelişimini, malzeme özelliklerini öğreneceksiniz.

Yüzey denilince aklımıza mimari yüzeyler ve doğada bulunan objelerin (doğal, yapay)
yüzeyleri gelir. Mimari yüzeyler genellikle hareket hâlinde olmayan yüzeylerdir. Sabittir.
Kullanım eşyaları, dekoratif ürünler vb. ise taşınabilir.

Çağımızda, birçok kimyasallardan oluşan amacına uygun çok değişik yapı
malzemeleri ve dekoratif ürünler üretilmektedir.

Yüzey analizlerinde, malzeme ya da ürünlerin işlevsel, biçimsel, teknik ve dekoratif
özelliklerini çok iyi öğrenmelisiniz.

Az zamanda çok işler başarabilmek için zaman çok önemli faktördür. Dünya, sağlıklı
ve kısa zamanda çok alanda az işçilikle uygulanabilen ürünlere yönelmektedir.

Çağın baş döndürücü teknolojik gelişmelerini günü gününe takip etmelisiniz. Yeni
bilgi ve malzemelerin, malzeme özelliklerinden ve sağladığı kolaylıklardan
faydalanmalısınız.

Bu modülde, son teknoloji malzemelerinin zaman ve uygulamada ne tür kolaylıklar
sağladığını öğreneceksiniz.

1
2
ÖĞRENME FAALİYETİ–1
ÖĞRENME FAALİYETİ–1

AMAÇ

Bu faaliyette verilecek bilgiler doğrultusunda, yapı türleri ve yapı elamanlarını yöntem
ve teknik kullanarak analiz edebileceksiniz.

AR AŞTIRMA

 Yüzey analizlerinde (son bir yılda) kullanıma sunulan çeşitli ürünlerin malzeme
özelliklerini araştırarak dosya oluşturunuz.

1. YAPI TÜRLERİ VE YAPI ELEMANLARI

1.1. Sanat Tarihi Kavramları

Sanatın tarih sürecindeki oluşumunu belli bir disiplin içinde inceleyen akademik
sistemdir.

Resim 1.1: İlk mağara resimleri
Sanat tarihi, özellikle görsel sanatlar (resim, oymacılık, heykelcilik, mimarlık vb.)
dediğimiz sanatların gelişim, benzerlik, farklılık ve etkileşimlerini inceler.

1.2. Geleneksel Yapılarda

1.2.1. Yapı Türleri

Kerpiç, dolma, ahşap, kâgirdir.

3
1.2.2. Yapı Malzemeleri

Kerpiç, sıva, tuğla, taş, ahşap, kireç, boyadır.

1.2.3. Yapım Sistemleri

Yapım sistemleri aşağıdaki şekillerdedir.

1.2.3.1. Kerpiç Evler

Sıcağı, soğuğu olan; kerestesi bol olmayan yerlerde uygulanmıştır. Evlerin üst kısmı
düz dam şeklinde olup kalınca bir toprak tabakası ile örtülmüştür. Bu tabaka soğuk ve
sıcaklardan yapıyı izole eder.

Kerpiç evlerin bu tarzda yapılmasının nedeni kışın sıcak, yazın serin olmalarıdır. Hatta
çatılı ve kiremitli evlerde bile bu yöntem (bulgurlama) uygulanmıştır.

Eskişehir ilimizin doğusundan itibaren bu tarz evlere sıklıkla rastlamak mümkündür.

Resim 1.2: Kerpiç ev fotoğrafı
1.2.3.2. Dolma Evler

Kerestesi bol, deprem riski olan yerleşim birimlerinde uygulanmıştır.

Ahşap bir iskelet hâlinde inşa edilerek boşluklar kerpiç veya tuğla malzeme ile
doldurulur. Bu evler genellikle içeriden ve dışarıdan kireçli sıva ile sıvanır. Bazı yörelerde
dışarıdan bir dış sıva yapılmayarak ahşap kısımlar koyu kahverengi boya ile boyanır.

Bu evlerin çatı örtüsü kiremittir. Ankara Altındağ ilçesinde yüzlerce örneği mevcut
olup 2007-2008 yılında birçoğu restore edilerek turizme açılmıştır.

4