Rusland: een geschiedenis

528 Pages·2015·1.946 MB·Dutch; Flemish

by  Raymond Detrez

rusland

Raymond Detrez
Rusland
Een geschiedenis
Houtekiet
Antwerpen / Utrecht
© Raymond Detrez / Houtekiet 2015
Uitgeverij Houtekiet, Katwilgweg 2, b-2050 Antwerpen
www.houtekiet.be
[email protected]
Omslag Sigrid Princen
Opmaak www.intertext.be
isbn 978 90 8924 333 1
d 2015 4765 11
nur 680, 740
Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en /of
openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie of op welke andere
wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.
No part of this book may be reproduced in any form, by print,
photoprint, microfilm or any other means, without written
permission of the publisher.
Inhoud
Woord vooraf 13
1 Rusland en de Russen 15
De Russische geografische ruimte 18
2 Vroegste tijden 21
Het Slavische oervaderland 21
Slaven in de stepperijken 22
De naam van de Slaven 25
Economische en sociale organisatie 26
3 Kiev-Roes 29
Dynastieke geschiedenis 33
Territoriale expansie en consolidatie 36
Internationale relaties 38
De kerstening van Kiev-Roes 39
Wetgeving 42
Politieke organisatie en sociaal-economische structuur 43
4 De Russische vorstendommen 47
Vladimir-Soezdal 49
Galicië-Wolhynië 51
Novgorod 52
Polatsk 55
De steppevolken 56
Het Balticum 58
6 RUSLAND EEN GESCHIEDENIS
5 De opkomst van Moskovië 61
Het Mongoolse bestuur 61
De opkomst van Moskovië 64
Dmitri Donskoj 66
Dynastieke problemen 69
De onderwerping van Novgorod 69
Het einde van de Mongoolse heerschappij 71
Ivan iii de Grote 73
Ivan iv de Verschrikkelijke 75
Siberië 77
6 De Moskovische instellingen 79
De bojaren 82
De hervormingen van Ivan iv 85
Kerk en staat 87
Los van Constantinopel 88
‘Bezitters’ en ‘niet-bezitters’ 90
Kerk en samenleving 91
Rechtspraak 92
Economische en sociale ontwikkelingen 94
Steden 95
De boeren 97
7 De troebele tijden 101
De Lijflandse oorlog 101
Ivan iv op drift 103
Fjodor i en Boris Godoenov 105
Tsaar Boris 109
De valse Dmitri 111
De troebele tijden 112
Internationale verwikkelingen 114
8 De vroegste Romanovs 119
Relaties met Polen-Litouwen 120
Centraal-Azië, Siberië 121
Interne ontwikkelingen 123
De tsaar 125
De adel 126
INHoUD 7
Bestuursinstellingen 128
Religieuze problemen 131
9 De Oekraïne en Belarus in de Pools-Litouwse Unie 137
De woeste vlakten 144
De Moskovische grenslinies 145
Het hetmanaat in de Oekraïne 146
Oorlogen om de Oekraïne 148
10 Peter de Grote 153
Peters oorlogen 154
De Grote Noordse Oorlog 156
Oorlog met het Osmaanse Rijk 158
Oorlog met Zweden 158
Siberië 160
Het Russische keizerrijk 160
Militaire hervormingen 161
Economische vernieuwingen 162
Hervorming van het landeigendom 164
Onderwijshervormingen 165
Nieuwe politieke instellingen 166
De Allerheiligste Synode 167
Verzet 168
Petrinisch Rusland 170
11 De gouden eeuw van de adel 173
Dynastieke geschiedenis en vreemdelingenheerschappij 173
Interne ontwikkelingen 177
Catharina de Grote 180
De Wetgevende Commissie 181
Charters en statuten 182
Kerk en religie 184
Buitenlandse politiek 186
Oorlogen tegen het Osmaanse Rijk 187
De Poolse Delingen 189
De Oekraïne: het einde van het hetmanaat 191
Siberië 192
Centraal-Azië 193
Verzet 194
8 RUSLAND EEN GESCHIEDENIS
12 Het keizerrijk op zijn hoogtepunt 197
Napoleon 197
De Vrede van Tilsit 200
De Eerste Grote Vaderlandse Oorlog 201
Hervormingen 202
Twee afgevoerde constituties 204
Buitenlands beleid na Napoleon 207
De Dekabristenopstand 209
Nikolaj i 212
Rechten en plichten 213
De lijfeigenschap 214
Onderwijs 215
Nikolajs buitenlandse beleid 216
De Kaukasus 218
De Krimoorlog 219
13 Het keizerrijk hervormd 223
De afschaffing van de lijfeigenschap 224
Institutionele hervormingen 228
Aleksandr iii 231
Europese politiek 233
De Balkan 234
Azië 237
14 Economische en sociale ontwikkelingen onder het keizerrijk 241
Landbouw 242
Industrie 244
Handel 247
Financiën 249
Transport 251
Sociale klassen 252
De adel 252
De stedelingen 253
De boeren 255
Het proletariaat 256
INHoUD 9
15 Ideologische stromingen 259
Een Russische civil society 261
Slavofielen 263
Oppositie onder Aleksandr ii 269
Marxisten 272
16 Niet-Russen in het keizerrijk 275
Polen 277
De Eerste Poolse Opstand 279
De Tweede Poolse Opstand 281
Russificatie 282
De Oekraïne 284
Galicië 286
Belarus 289
De joden 292
17 Een constitutionele monarchie 295
Economische ontwikkelingen 295
Oppositie 297
In naam van de boeren 298
In naam van de arbeiders 300
Niet-Russische volken 302
De Japans-Russische Oorlog 304
De revolutie van 1905 306
Politieke partijen 308
Een constitutionele monarchie 309
De Eerste Doema 310
De Tweede Doema 312
De Derde en de Vierde Doema 312
18 Oorlog en revolutie 315
De Eerste Wereldoorlog 317
Achter het front 319
De Februarirevolutie 321
Twee machtscentra 322
De Aprilthesen 324
Oorlog en vrede 325
De staatsgreep van Kornilov 327
10 RUSLAND EEN GESCHIEDENIS
De Oktoberrevolutie 328
Het einde van het keizerrijk 329
19 De consolidatie van de Sovjet-Unie 331
De Grondwetgevende Vergadering 331
Vrede 332
Burgeroorlog en buitenlandse interventie 334
Het herstel van het Russische rijk 336
Oekraïne 338
Belarus 341
Een nieuwe staat 342
Een Sovjetfederatie 344
Een nieuwe samenleving 344
Een communistische economie 345
Relaties met het buitenland 348
De opvolging van Lenin 350
20 Socialisme in één land 353
De collectivisatie 354
De industrialisatie 356
De stalinistische terreur 357
De persoonscultus 361
Instellingen 361
Nationaliteitenbeleid 362
Het arbeidersparadijs 366
Nakende oorlog in West-Europa 368
Spanningen in Oost-Azië 371
De Tweede Vaderlandse Oorlog 371
Operatie Barbarossa 372
De geallieerden 375
Een nieuwe wereldmacht 378
21 Dooi en stagnatie 379
De nadagen van het stalinisme 380
Strijd om de opvolging 382
De destalinisatie 383
Brezjnev 385
Economie 387