Table Of Content1.4.4 Kreiranje baze znanja
tipskih i ostalih rješenja u
energetskoj obnovi zgrada
Građevinski fakultet Sveučilišta u Zagrebu
Zavod za materijale
Fra Andrije Kačića Miošića 26
HR-10000 Zagreb
OIB: 62924153420
T: 01 4639 115
F: 01 4828 051
E: [email protected]
W: http://www.grad.unizg.hr/zavod_za_materijale
Partneri: prof. dr. sc. Ivana Banjad Pečur, doc. dr. sc. Bojan Milovanović, Mergim Gaši
Predstojnik zavoda: prof. dr. sc. Ivana Banjad Pečur
Naziv tvrtke: Građevinski fakultet Sveučilišta u Zagrebu, Zavod za materijale
OIB: 62924153420
Razvoj E-burze energetske obnove u industriji i zgradarstvu
SADRŽAJ
1 Uvod ...........................................................................................................................................5
2 Toplinska izolacija zidova s vanjske strane ...................................................................................5
2.1 Povezani sustavi za vanjsku toplinsku izolaciju – ETICS ....................................................5
2.2 Struktura sustava ............................................................................................................6
2.3 Podloge ...........................................................................................................................9
2.4 Izvođenje ...................................................................................................................... 14
2.4.1 Postavljanje toplinsko-izolacijskih ploča i lamela ........................................................... 24
2.4.2 Zahtjevi za obloge ......................................................................................................... 52
2.5 ETICS na postojeći ETICS ................................................................................................ 58
2.6 Zgrade građene nosivom konstrukcijom od AB i fasadnim limenim panelima sa
nedostatnom toplinskom izolacijom .............................................................................................. 64
2.7 Zgrade građene nosivom konstrukcijom od armiranog betona i polumontažnim fasadnim
predgotovljenim elementima ........................................................................................................ 77
2.8 Zgrade građene kombinacijom betonskih nosivih zidova i oblogom od fasadne opeke, s
međuslojem od zračnog prostora ili ispunom od toplinske izolacije ............................................... 89
3 Toplinska izolacija s unutarnje strane ...................................................................................... 101
3.1 Sustavi s toplinskom izolacijom s unutarnje strane ...................................................... 101
3.2 Sprečavanje toplinskih mostova .................................................................................. 105
3.3 Izbjegavanje infiltracije zraka ...................................................................................... 106
3.4 Izbjegavanje kondenzacije u konstrukciji ..................................................................... 107
3.5 Vlaga u postojećim zidovima ....................................................................................... 107
3.6 Postupak izvođenja sustava toplinske izolacije s unutarnje strane – koraci prije izvođenja
same izolacije.............................................................................................................................. 108
3.7 Unutarnja izolacija korištenjem drvene ili metalne potkonstrukcije ............................. 109
3.8 Greške pri izvođenju unutarnje izolacije ...................................................................... 116
3.9 Posebni proizvodi ........................................................................................................ 118
4 Toplinska izolacija stropa prema tavanu .................................................................................. 120
4.1 Osnovne karakteristike drvenih stropova .................................................................... 120
4.2 Karakteristični presjeci klasičnih drvenih stropova ....................................................... 122
4.3 Toplinska izolacija ....................................................................................................... 123
Stranica 2 od ukupno 227
Razvoj E-burze energetske obnove u industriji i zgradarstvu
4.4 Primjer sanacije drvenog stropa .................................................................................. 124
5 Toplinska izolacija kosog krova ................................................................................................ 126
5.1 Funkcioniranje ventiliranog krova................................................................................ 128
5.2 Parna brana na drvenom krovištu................................................................................ 132
5.3 Posljedice loše izvedene paronepropusne i zrakonepropusne ovojnice........................ 133
5.4 Toplinska izolacija krovova .......................................................................................... 136
5.5 Ojačanje postojećeg krovišta radi ugradnje solarnih kolektora i/ili fotonaponskih sustava
141
5.6 Toplinska izolacija drvenog krovišta s gornje strane ..................................................... 142
5.7 Postupak izolacije i oblaganja potkrovlja s donje strane ............................................... 147
6 Toplinska izolacija ravnog krova............................................................................................... 151
6.1 Podjela ravnih krovova s obzirom na raspored slojeva ................................................. 152
6.2 Funkcionalni slojevi ravnog krova ................................................................................ 155
6.3 Detalji prodora i veza krova ......................................................................................... 167
6.4 Najčešći problemi na ravnim krovovima ...................................................................... 169
6.5 Sanacija ravnih krovova ............................................................................................... 174
7 Toplinska izolacija stropa podruma ili garaže ........................................................................... 176
7.1 Izolacija temelja .......................................................................................................... 176
7.2 Toplinska izolacija podova ........................................................................................... 177
8 Pod na tlu – perimetralna izolacija temelja .............................................................................. 180
8.1 Izvođenje .................................................................................................................... 180
9 Zamjena prozora ..................................................................................................................... 186
9.1 Sustav brtvljenja pomoću folija i ekspandirajuće brtve ................................................ 187
9.2 Sustav brtvljenja pomoću folija ................................................................................... 187
9.3 Sustav brtvljenja pomoću brtvenih traka ..................................................................... 188
9.4 Sustav brtvljenja pomoću RAL pvc letvica .................................................................... 190
10 Obnova prozora....................................................................................................................... 190
10.1 Smanjenje zrakopropusnosti prozora .......................................................................... 190
10.2 Zamjena stakla na postojećim prozorima..................................................................... 191
10.3 Dodatni prozori na postojeći prozor ............................................................................ 193
11 Profilirano staklo ..................................................................................................................... 194
11.1 Montaža profiliranog stakla ......................................................................................... 195
Stranica 3 od ukupno 227
Razvoj E-burze energetske obnove u industriji i zgradarstvu
11.2 Toplinska svojstva ostakljenja od profiliranog stakla .................................................... 197
11.3 Postavljanje okvira ...................................................................................................... 201
11.4 Brtvljenje stakla .......................................................................................................... 202
12 Toplinski mostovi .................................................................................................................... 204
12.1 Prekid konstrukcije ...................................................................................................... 207
13 Katalog tipskih rješenja za primjenu alternativnih sustava ....................................................... 211
14 Ugradnja kondenzacijskih kotlova na plin u postojeće dimnjake starih zgrada ......................... 212
14.1 Kondenzacijski kotao ................................................................................................... 212
14.2 Sanacije dimnjaka pri ugradnji kondenzacijskog bojlera ............................................... 214
15 Literatura ................................................................................................................................ 218
Stranica 4 od ukupno 227
Razvoj E-burze energetske obnove u industriji i zgradarstvu
1 Uvod
Koristeći podatke dobivene razradom tipologije zgrada (aktivnost 1.4.3. Kreiranje tipskih rješenja u
energetskoj obnovi zgrada), kreirana je baza podataka koja ima za cilj ponuditi jednostavne i lako
primjenjive načine supstituiranja postojećih odnosno nepostojećih izolacijskih materijala sa novim
materijalima i sustavima.
Ova aktivnost predstavlja dodanu vrijednost projekta i njena namjera je osvijestiti suvlasnike zgrade o
dodatnim mogućnostima koje im stoje na raspolaganju, mogućnosti obnove odnosno proširenja
zgrade (liftovi, balkoni, dogradnja kata i sl.).
Razvijena je baza podataka tipskih rješenja, primjenjivih u energetskoj obnovi zgrada, koja prate
tipologiju zgrada, godinu izgradnje i specifičnost detalja/ izvedbe/ izvođača kako je definirano u
aktivnosti 1.4.3. Kreiranje tipskih rješenja u energetskoj obnovi zgrada.
Naredna poglavlja u detalje opisuju odabrane tehnologije energetske obnove postojećih zgrada. Ove
tehnologije se najčešće koriste na tipovima zgrada koje se nalaze u Hrvatskoj te su zbog toga ovdje
istaknute i detaljno obrađene.
2 Toplinska izolacija zidova s vanjske strane
2.1 Povezani sustavi za vanjsku toplinsku izolaciju – ETICS
Jedan od najčešćih načina zadovoljavanja uvjeta uštede energije i toplinske zaštite vanjskih zidova je
uporaba povezanog sustava za vanjsku toplinsku izolaciju (engl. External thermal insulation composite
system – ETICS, njem. Wärmedämmverbundsystem – WDVS). Prema hrvatskim normama HRN EN
13499 i HRN EN 13500, definicija ETICS-a je sljedeća:
„Na gradilištu izveden sustav koji se sastoji iz tvornički proizvedenih proizvoda. Isporučuje se od
proizvođača kao potpuni sustav i sadržava minimalno sljedeće sustavu prilagođene komponente:
mort za lijepljenje i/ili mehaničko pričvršćenje
toplinsko-izolacijski materijal mort za armaturni sloj
staklenu mrežicu
završno-dekorativnu žbuku.
Sve se komponente sustava odabiru ovisno o specifičnosti sustava i podloge.“
Kako bi se osigurala funkcionalnost, važna je savršena usklađenost komponenata sustava, te stručno
planiranje i izvedba.
Provjera i procjena podloge
Priprema podloge
Izvođenje
Stranica 5 od ukupno 227
Razvoj E-burze energetske obnove u industriji i zgradarstvu
2.2 Struktura sustava
Strukturu ETICS sustava čine komponente čiji je redoslijed ugradnje prikazan brojčanim oznakama (1-
6), Slika 1:
Slika 1 Presjek strukture ETICS sustava [1]
ETICS sustav u pravilu nastaje u tri ili četiri faze izvođenja, Slika 2:
lijepljenje toplinsko–izolacijskog materijala,
dodatno mehaničko učvršćivanje (prema potrebi),
ugradnja armaturnog sloja,
ugradnja završno-dekorativne žbuke s predpremazom,
pri čemu ugradnja svake komponente ima važnu ulogu u definiranju konačne kvalitete izvedenog ETICS
sustava.
Slika 2 Osnovne faze izvođenja ETICS sustava [1]
Ljepilo i dodatno učvršćivanje
Stranica 6 od ukupno 227
Razvoj E-burze energetske obnove u industriji i zgradarstvu
Lijepljenje se izvodi gotovim, tvornički pripremljenim polimer-cementnim mortom ili pastoznim
disperzijskim ljepilom, Slika 3. Funkcija morta za lijepljenje je osigurati dobru čvrstoću prionjivosti na
različitim podlogama i stvoriti čvrstu vezu između podloge i toplinsko-izolacijskog materijala.
U novije vrijeme javljaju se jednokomponentna ljepila za pričvršćivanje toplinsko-izolacijskih ploča EPS-
a, XPS-a, MW na bazi poliuretana (PUR), Slika 4. Podloga za nanošenje ovakvih ljepila mora biti čvrsta,
suha, čista, glatka, bez masti.
Slika 3 Priprema polimer-cementnog Slika 4 Jednokomponentno PUR ljepilo za lijepljenje EPS-a [1]
ljepila [1]
Ovisno o opterećenju vjetrom i specifičnostima podloge i završne obrade, ETICS sustavi se mogu
dodatno mehanički učvrstiti, Slika 5. Mehaničko pričvršćivanje pruža i dodatnu stabilnost u slučaju
požara.
Slika 5 Dodatno mehaničko pričvršćivanje toplinske izolacije [1]
Toplinsko-izolacijski materijali
Funkcija toplinsko-izolacijskog materijala je toplinska izolacija zidova od gubitaka topline zimi i
sprječavanje prekomjernog zagrijavanja konstrukcije i unutrašnjosti zgrada ljeti. Najčešće korišteni
toplinsko-izolacijski materijali za ugradnju u ETICS sustave su:
1. ekspandirani polistiren (EPS) u skladu sa zahtjevima HRN EN 13163
2. mineralna vuna (MW) (ploče i/ili lamele) u skladu sa zahtjevima HRN EN 13162.
U području podnožja izloženih prskanju vode i jačim udarnim opterećenjima koristi se ekstrudirani
polistiren (XPS) u skladu sa zahtjevima HRN EN 13164.
Stranica 7 od ukupno 227
Razvoj E-burze energetske obnove u industriji i zgradarstvu
Za primjenu u ETICS sustavu mogu se koristiti i ostali toplinsko-izolacijski materijali kao što su: pluto,
poliuretanske ploče (PUR), ploče od laganih drvenih vlakana i konoplja. Njihova primjena nije
obuhvaćena važećom tehničkom regulativom.
a) b) c)
Slika 6 ETICS sustav s: a) MW, b) EPS, c) ploče od drvenih vlakana [1]
Armaturni sloj
Armaturni sloj ETICS sustava čine alkalno postojana staklena mrežica, Slika 7, utisnuta u mort za
armaturni sloj, Slika 8, koji je po svom sastavu polimer-cementno ili pastozno disperzijsko ljepilo.
Slika 7 Staklena mrežica, dijagonala i kutni komad za armiranje ETICS sustava [2]
Slika 8 Nanošenje temeljnog polimer-cementnog sloja na mineralnu vunu (lijevo), utiskivanje staklene mrežice (desno) [1]
Njegova funkcija je sprječavanje pojave pukotina zbog mehaničkih i higrotermičkih naprezanja nastalih
uslijed izloženosti ETICS sustava atmosferilijama, mehaničkim udarima, površinskim naprezanjima.
Stranica 8 od ukupno 227
Razvoj E-burze energetske obnove u industriji i zgradarstvu
Svojstva armaturnog sloja moraju zadovoljavati zahtjeve visoke fleksibilnosti, visoku vodoodbojnost i
paropropusnost radi sprječavanja nastanka kondenzata unutar konstrukcije tijekom cijele godine. U
postizanju tih zahtjeva armaturni sloj, zajedno s odabirom završno-dekorativnog sloja, ima najvažniju
ulogu.
Zahtjevi za kvalitete staklene mrežice koja se može ugraditi u ETICS sustav su otpornost na alkalije
(lužine), dobra prionjivost žbuke, bez PVC-a, otpornost na micanje, bez mogućnosti omekšanja.
Tekstilno staklena mrežica mora imati površinsku masu od min. 145 g/m2 uz širinu očica od 3-5 mm.
Pojedine trake moraju se međusobno preklapati min.10 cm sa svih strana. Tekstilno-staklena mrežica
postavlja se oko svih kuteva uz 20 cm preklapanja rubova mreže preko kuteva. Obavezno se treba
pridržavati detaljnih nacrta i uputstava proizvođača sustava.
Završno-dekorativni sloj
Završno-dekorativni sloj ETICS sustava čine predpremaz i završno-dekorativna žbuka koja, ovisno o tipu
korištenog veziva, može biti: plemenita mineralna žbuka, silikatna, silikatno-silikonska, silikonska i
akrilatna (organska) žbuka. Odabirom veličine zrna i gore navedenog veziva moguće je dobiti različite
tipove tekstura i strukture žbuke. O debljini i vrsti završno-dekorativnog sloja ovise i svojstva i
funkcionalnost čitavog ETICS sustava, Slika 9 i Slika 10.
Slika 9 Nanošenje predpremaza [1] Slika 10 Nanošenje završno dekorativne žbuke [3], [1]
2.3 Podloge
I. Neožbukane nove podloge
Neožbukane nove podloge za nanošenje ETICS-a pogodne su sljedeće podloge:
puna i šuplja opeka u skladu s HRN EN 771–1 i HRN EN 771–3
šuplji i puni blokovi (blokovi od letećeg pepela i agregata) u skladu s HRN EN 771-3
beton u skladu s HRN EN 206-1
porasti beton u skladu s HRN EN 771–4
cementno vezani blokovi s drvenom strugotinom, betonskom jezgrom, sa ili bez integrirane
dodatne izolacije u skladu s HRN EN 15498
Stranica 9 od ukupno 227
Razvoj E-burze energetske obnove u industriji i zgradarstvu
II. Starogradnja i/ili postojeće ožbukane podloge
Starogradnja i/ili postojeće ožbukane podloge u ovom slučaju provjera podloge na koju će se postaviti
ETICS, kao i priprema podloge, od presudne je važnosti. Na tim podlogama svi tipovi ETICS-a moraju se
dodatno mehanički pričvrstiti. Podlogu je potrebno pripremiti kako je prikazano u daljnjem tekstu,
provjera i procjena podloge i priprema podloge.
III. Drvene podloge i lagane građevinske ploče
Ove podloge uključuju široku paletu različitih proizvoda. Za sve je važno da se zaštićene od vlage budući
da vlaga može uzrokovati:
bubrenje
smanjenje čvrstoće
pomicanje ploča uzrokujući štete.
IV. Ostale podloge
Ploče pogodne za ugradnju ETICS-a su:
OSB ploče (ploče s usmjerenim vlaknima), Slika 11
cement- vlaknaste ploče
gips-vlaknaste ploče.
Za sve ploče važno je da je površina tih ploča prikladna za vlažne uvjete sukladno HRN EN 13986 – Ploče
na osnovi drva za vanjsku primjenu.
Slika 11 Izvedba ETICS sustava na OSB ploče [1]
Provjera i procjena podloge
Stranica 10 od ukupno 227
