Okul Öncesi Eğitimin Amacına İlişkin Öğretmen ve Veli Görüşleri

16 Pages·2012·0.38 MB·Turkish

Ocak 2012 Cilt:20 No:1 Kastamonu Eğitim Dergisi 135-150
OKUL ÖNCESİ EĞİTİMİN AMACINA İLİŞKİN ÖĞRETMEN
VE VELİ GÖRÜŞLERİ
A.Oğuzhan KILDAN
Kastamonu Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Okul Öncesi Eğitimi Anabilim Dalı,
Kastamonu/Türkiye.
Özet
Bu araştırmada öğretmen ve velilerin okul öncesi eğitimin amacına ilişkin algı ve görüşleri
ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Araştırmaya Kastamonu il merkezinde bulunan 23 ilköğretim
okulu ve üç anaokulundaki 302 öğretmen ve bu okullardaki okul öncesi eğitim alan çocukların
347 velisi olmak üzere toplam 649 kişi katılmıştır. Öğretmen ve velilerin okul öncesi eğitimin
amacına ilişkin görüşlerini ortaya koymak amacıyla araştırmacı tarafından geliştirilen “okul
öncesi eğitimin amacına ilişkin algı ve görüşler anketi” kullanılmış, ayrıca öğretmen ve
velilerin demografik bilgileri için kişisel bilgi formu oluşturulmuştur. Araştırma verilerinin
analizinde bağımsız grup t-testi ve tek yönlü varyans analizi (One-Way Anova) kullanılmıştır.
Hem okula hazırlık hem de hayata hazırlık boyutunda öğretmen ve velilere göre okul öncesi
eğitimin amacında anlamlı farklılıklar bulunmuştur.
Anahtar Kelimeler: Okul öncesi eğitim, amaç, okul öncesi eğitim programları
VIEWPOINTS OF TEACHER AND PARENTS ON THE AIM
OF PRESCHOOL EDUCATION
Abstract
In this study, it has been aimed to reveal the perception and viewpoints of teacher and
parents about the aim of preschool education. Totally 649 subjects of 302 whom were teachers
in 23 primary schools and 3 kindergartens, and 347 parents of the children whom are getting
education in these schools participated to the research in Kastamonu. A questionnaire
developed by the researcher named “perception and viewpoint on the aim of preschool
education questionnaire” to put forth the parents and teachers’ viewpoints about the aim of
preschool education was used and a personal information form was used for the teachers
and parent demographic information. In the analysis of the data independent group t-test and
one-way ANOVA was used. Significant differences have been found in the aim of preschool
education according to the teachers and parents in the dimension of both preparation to school
and preparation to life.
Key Words: Preschool education, aimi preschool education programmes
January 2012 Vol:20 No:1 Kastamonu Education Journal
136 A.Oğuzhan KILDAN ...
1. Giriş
20. yüzyılda sanayi toplumu olmanın sonucu olarak birçok gelişmiş ülkede an-
nelerin çalışma hayatına katılımı erken dönemlerde gerçekleşmiştir. Bu durum okul
öncesi eğitim kurumlarının başlangıçta, çalışan annelerin çocuklarını zorunlu olarak
bırakmaları gereken bir bakım kurumu olarak algılanmasına neden olmuştur. Fakat
daha sonra yapılan araştırmalar, okul öncesi dönemin bireyin birçok gelişimsel alanı
açısından hayati bir dönem olduğunu ve bu dönemin profesyonel bir eğitimle geçiril-
mesi gerektiği sonucunu doğurmuştur.
Eğitim sisteminin, öğrencileri, 21. yüzyılda, hayata ve çalışma ortamına yeter-
li düzeyde hazırlayamadığına yönelik kaygılar, dünya genelinde insanları eğitim sis-
temlerini yeniden tasarlamanın yollarını aramaya yöneltmiştir (De Jager ve Nieuwen-
huis, 2005). Çocukların gelişiminde ve yaşamlarının ileriki dönemlerinde elde ede-
cekleri fırsatlar açısından hayatlarının ilk yıllarındaki tecrübelerinin kritik bir öne-
me sahip olduğuna yönelik günümüzde evrensel bir fikir oluşmuştur. Okul öncesi eği-
tim, kendi içerisinde düşünüldüğünde bile önemli bir tecrübe iken, bu eğitim ayrıca
çocuklar için formal eğitime girişte eşsiz bir alt yapı sağlamıştır (Kronemann, 2007).
Erken çocukluk dönemi, çocukların temel kavramları ve bilimsel süreç becerile-
rini kazandıkları deneyimlerle dolu bir dönemdir. Çocukların bu dönemde yaşadıkla-
rı deneyimler, bilginin yapı taşları olarak nitelendirilen kavramların kazanılması için
uygun ortam oluşturmaktadır. Erken çocukluk döneminde kazanılan bu kavramlar,
ilerleyen yıllarda soyut bilimsel kavramların kazanılmasında önemli bir rol oynaya-
caktır (Kamay ve Kaşker, 2006). Okul öncesi dönemde çocukların kazandığı olumlu
deneyimlerin, onların ileriki eğitim yaşamlarını olumlu yönde etkilediği görülmekte-
dir (Yapıcı ve Ulu, 2010). Hayatın ilk yıllarında kurulan yetersiz etkileşim ve yetersiz
bakım, çocuğun yaşamının geri kalan kısımlarında da önemli etkilere sahiptir. Çocuk-
ların öğrenmeye hazır oluşlarıyla ilgili ölçütlerden biri de, çocukların okula başladık-
ları zaman kendilerini huzurlu hissetmeleridir (Berger, 1999).
Okul öncesi eğitime başlayan çocuklar bir dizi yeni tecrübe ile yüzleşirler. Ço-
cuklar akademik istekleri karşılamak zorundadır, öğretmenlerin beklentilerini karşı-
lamayı öğrenmelidirler ve yeni bir akran grubu içerisinde kabul görmeleri gerekmek-
tedir. Ayrıca, çocuk tüm bunları yaparken, önceden kendisine destek olan kişilerin,
kendi yanında hemen bulunamayacak oluşunun farkında olmak zorundadır (Koomen
vd., 2004). Kaliteli bir okul öncesi eğitim, çocukların okullarında başarılı olmalarına,
daha iyi birer vatandaş olmalarına, dolayısıyla ileride daha az suç ile karşılaşılması-
na neden olacaktır. Ayrıca gelecekteki eğitim maliyetini de düşürecektir (Camlan ve
Tarr-Whelan, 2005).
Okul öncesi dönemde alınan kaliteli eğitim ve bakım hizmetlerinin ilköğretim
okullarında olumlu yansımaları olduğunu gösteren uzun süreli araştırma sonuçları
gözlenmiştir (Ellen ve Noreen, 2004): (a) Okul kayıtlarında öğrenciye yönelik olum-
Ocak 2012 Cilt:20 No:1 Kastamonu Eğitim Dergisi
Okul Öncesi Eğitimin Amacına İlişkin Öğretmen ve Veli Görüşleri ... 137
suz yorumların sayısındaki azalış, (b) Matematik dersi sınav sonuçlarına göre daha
yüksek başarı, (c) Anneleri düşük eğitimli çocukların özel hizmetlere daha az yön-
lendirilme oranları gibi. Bu bulgular, kaliteli okul öncesi eğitim tecrübelerinin sade-
ce çocukları okula hazır hale getirmekle kalmayıp, özellikle risk altındaki çocuklar-
da ilköğretim sürecinin geneli için olumlu gelişim rotası sağladığı öngörüsünü des-
tekler niteliktedir.
Hem Avrupa hem de kuzey Amerika’da çocuk gelişimi alanında çalışan uzmanlar,
okul öncesi eğitimin kalitesinin çocukların dil gelişimi, bilişsel gelişimi ve sosyal ge-
lişimi gibi birçok gelişim alanına ve ilerideki okul öğrenmeleri ve başarısına önem-
li derecede etkisi olduğunu ileri sürmektedir. Bu araştırmacılar özellikle sosyal çevre-
si tarafından daha az desteklenen çocuklar için bu durumun daha da önemli olduğu-
nu savunmaktadır (Umek ve vd., 2006). Unutkan (2007)’nin yaptığı araştırmada okul
öncesi eğitim alan çocukların diğer alanlarda olduğu gibi matematik becerilerinde de
okul öncesi eğitim almayan çocuklara göre ilköğretime daha yüksek oranda hazır ol-
dukları görülmüştür.
Okul öncesi dönemin insan yaşamındaki kısa ve uzun süreli etkilerini ele alan ça-
lışmalar incelendiğinde, bakım ve eğitimle çocukların gelişimlerinin en üst düzey-
de desteklenebileceği ve bu ilerlemelerin kişinin yaşamının çeşitli alanlarını olum-
lu biçimde etkileyebileceği görülmektedir (Gülay ve Akman, 2009). Bu dönem, ço-
cuğun gelişiminin hızlandığı yıllardır. Bu dönemde verilen eğitim, çocuğun geleceği-
ne yön verir. Yapılan araştırmalarda çocukluk yıllarında kazanılan davranışların bü-
yük bir kısmının, yetişkinlikte bireyin kişilik yapısını, tavır, alışkanlık, inanç ve de-
ğer yargılarını biçimlendirdiği gözlenmiştir (Şahin, 2005). Okul öncesi eğitim, çocu-
ğun toplumsallaşma sürecinde çok önemli bir basamaktır ve bu eğitimin çocuğun ya-
şına, bireysel özelliklerine ve ihtiyaçlarına uygun şekilde verilmesi gerekmektedir.
Erken yaşta verilmeye başlanacak olan okul öncesi eğitimin çocuğa, ailesine ve top-
luma sağlayacağı fayda tartışılmaz bir gerçektir. Bu gerçekten hareketle her çocuğun
mümkün olan en erken yaşta eğitim alması düşüncesi doğmuştur (Güven ve Azkes-
kin, 2010).
Gelişmiş toplumlarda en kazançlı yatırım, okul öncesi eğitime yapılan yatırım ola-
rak algılanmaktadır. Çünkü bu dönemdeki kaliteli bir eğitim, ileriki dönemlerdeki eği-
tim ve öğretimin maliyetini düşürecektir. Örneğin, iyi kişilikli ve hayata pozitif ba-
kabilmeyi öğrenmiş, sosyal iletişim ve kendi yeterlilikleri hakkında bilinçli bireyle-
rin yetişmesi, ileride ortaya çıkabilecek olası sosyal problemleri minimuma indirecek,
akademik olarak daha başarılı bireyler ortaya çıkacak, dolayısıyla bireylerin ileriki
hayatlarında kolaylıklar oluşacaktır.
Çocuğu okul öncesi eğitim kurumuna göndermek, o çocuğu bir spor salonuna
göndermeye benzemez. Bir spor salonunda, diğer insanlarla etkileşim kurulabilir ya
da kurulmayabilir. Fakat bazı ebeveynler okul öncesi eğitim kurumuna da o şekilde
bakmaktadır. Anne babalar benim çocuğumun o çocukla aynı odada olmasına müsa-
January 2012 Vol:20 No:1 Kastamonu Education Journal
138 A.Oğuzhan KILDAN ...
ade etmeyin diyebilirler. Bazı anne babaların okul öncesi eğitimin asıl amacını kaçır-
dıkları görülür. Çocuklarının bu merkezlerde alacakları eğitimin amacı, diğer çocuk-
ları tanımak, onlarla geçinebilmek ve kurulan yeni ilişkilerden zevk alabilmektir (Si-
mons, 1998).
Amaçlar, yetiştirilen kişide bulunması öngörülen, eğitim yolu ile kazandırılabilir
nitelikte, istenen özellikler ve davranışlardır. Bir öğrencinin, planlanmış ve düzenlen-
miş yaşantılar aracılığıyla kazanması kararlaştırılmış istenen davranış değişiklikleri
ya da yeni davranışlar olarak ifade edilebilen özellikleridir (Gürkan, 2010).
Okul öncesi eğitimin evrensel amaçları olarak sayılabilecek görüşler OMEP’in
(Dünya Uluslar arası Okul Öncesi Eğitimi Örgütü) uzun süre başkanlığını yapan, ünlü
eğitimci Mialaret tarafından; (1) Toplumsal Amaçlar, (2) Eğitici Amaçlar ve (3) Ge-
lişimsel Amaçlar şeklinde ifade edilmiştir (Akt. Oktay, 2000). Türkiye’de uygulanan
mevcut okul öncesi eğitim programının genel amacı; eğitim kurumlarına devam eden
36-72 aylık çocukların psiko-motor, sosyal-duygusal, dil ve bilişsel gelişimlerini des-
teklemek, özbakım becerilerini kazandırmak ve onların ilköğretime hazırbulunuşluk-
larını sağlamaktır (Gürkan, 2010).
MEB (2006) tarafından hazırlanan okul öncesi eğitim programında okul öncesi
eğitimin amaçları şu şekilde tanımlanmıştır:
1. Çocukların beden, zihin ve duygu gelişimini ve iyi alışkanlıklar kazanmasını
sağlamak,
2. Onları ilköğretime hazırlık,
3. Şartları elverişsiz çevrelerden ve ailelerden gelen çocuklar için ortak bir yetiş-
tirme ortamı yaratmak,
4. Çocukların Türkçeyi doğru ve güzel konuşmalarını sağlamaktır.
Okul öncesi eğitimin amaçlarını gerçekleştirme konusundaki en büyük görev şüp-
hesiz öğretmenlere düşmektedir. Puriola (2002) erken çocukluk eğitimcilerini yaptık-
ları görevin özellikleri açısından beş farklı açıdan tanımlamıştır; (a) eğitim ve öğre-
tim, (b) bakım, (c) yönetim, (d) uygulama ve (e) kişisellik. Eğitim ve öğretim, çocuk-
ların öğrenmeleri ve gelişimleri ile ilgilidir. Bakım ise çocukların fiziksel sağlıkları,
duygusal güvenlikleri, büyümeleri ve sosyal faktörlerle ilgilidir. Yönetim özelliği içe-
risinde karar verme becerisi, disiplin ve kontrol gibi süreçler yer almaktadır. Uygula-
ma, günlük rutin faaliyetleri ve düşünmenin organizasyonunu içermektedir. Kişisel-
lik ise, profesyonel bir eğitimci olmanın yanı sıra bireysel karakteri, duygusal yapıyı
ve özel hayatı kapsayan çok yönlü süreçleri içermektedir. Okul öncesi öğretmeninin
bütün bu görevleri, çocuklarla geçireceği deneyimlerin ve yaşantıların olumlu olma-
sının önemini göstermektedir.
Ocak 2012 Cilt:20 No:1 Kastamonu Eğitim Dergisi
Okul Öncesi Eğitimin Amacına İlişkin Öğretmen ve Veli Görüşleri ... 139
Okul öncesi öğretmeninin post modern anlayışta bilginin ve kültürün tekrar yapı-
landırılmasına katkıda bulunma gibi görevleri vardır. Einarsdottir’in (2003) okul ön-
cesi eğitimin amacı konusunda yaptığı araştırmada, sınıf öğretmenlerinin ve okul ön-
cesi öğretmenlerinin okul öncesi eğitimin amacı konusunda farklı düşündüğünü be-
lirtmiştir. Sınıf öğretmenleri okul öncesi eğitim sürecini daha çok okula hazırlık ola-
rak ele alırken, okul öncesi öğretmenleri yaşama hazırlık olarak görmektedirler.
Unutkan (2006) okul öncesi dönem çocuklarını ilköğretime hazırlamak için destek
olunması gereken alanları şu şekilde sınıflandırmıştır:
• Okuma yazmaya hazırlık becerileri (okuma ve yazma öncesi beceriler, sesleri ta-
nıma, dikkatini yoğunlaştırma, el göz koordinasyonu sağlama)
• Matematik beceriler (0-9 arası rakamları tanıma, setler oluşturma, renkleri, şe-
killeri öğrenme, sıralama vb)
• Bilimsel düşünme becerileri (tümdengelim, tümevarım, problem çözme, neden
sonuç ilişkisi kurma vb)
• Sosyal beceriler (sırasını bekleme, başladığı işi bitirme, verilen yönergeleri takip
etme, sessiz dinleme, paylaşma, işbirliği yapma)
• Motor beceriler (büyük ve küçük kas gelişimi)
• Duygusal beceriler (duygularını uygun biçimde ifade etme, duygularını toplum
tarafında kabul edilebilir şekilde ifade etme, başkalarıyla empati kurabilme)
• Öz bakım becerileri (kendi ihtiyaçlarının karşılama, temizlik, beslenme, din-
lenme vb alanlarla ilgili işleri yapma, kazalardan korunma, giysilerini yardımsız gi-
yip çıkarma)
Bu araştırmanın amacı öğretmenlerin ve velilerin okul öncesi eğitimin amacına
ilişkin algı ve görüşlerini ortaya çıkarmaktır. Bu amaç doğrultusunda aşağıdaki soru-
lara yanıt aranmıştır:
1. Öğretmen ve veli görüşleri açısından, okul öncesi eğitimin çocukları hayata ya
da okula hazırlaması arasında anlamlı bir farklılık var mıdır?
2. Anne ve baba görüşleri açısından, okul öncesi eğitimin çocukları hayata ya da
okula hazırlaması arasında anlamlı bir farklılık var mıdır?
3. Öğretmenlerin branşları açısından okul öncesi eğitimin çocukları hayata ya da
okula hazırlaması arasında anlamlı bir farklılık var mıdır?
4. Anne ve babaların aylık toplam gelir durumuna göre okul öncesi eğitimin ço-
cukları hayata ya da okula hazırlaması arasında anlamlı bir farklılık var mıdır?
January 2012 Vol:20 No:1 Kastamonu Education Journal
140 A.Oğuzhan KILDAN ...
2. Yöntem
Bu araştırma tarama modelinde olup, öğretmen ve velilerin okul öncesi eğitimin
amacına ilişkin görüşleri çeşitli değişkenler açısından incelenmiştir. Tarama modelin-
deki araştırmalar geçmişte ya da var olan durumu olduğu gibi betimlemeyi amaçlar
(Karasar, 2004).
Çalışma Grubu
Araştırmaya Kastamonu il merkezinde bulunan 23 ilköğretim okulu ve üç anaoku-
lundaki öğretmen ve okullardaki okul öncesi eğitim alan çocukların velileri katılmış-
tır. Bütün okullardan farklı branşlardaki öğretmenler “Okul Öncesi Öğretmenleri, Sı-
nıf Öğretmenleri, Türkçe Öğretmenleri, Sosyal Bilgiler Öğretmenleri, Matematik Öğ-
retmenleri, Fen Bilgisi Öğretmenleri, Sanat (Resim ve Müzik) Öğretmenleri” araştır-
maya katılmış, okullardaki öğrenci sayıları dikkate alınarak bazı okullarda birden faz-
la öğretmen araştırmaya katılmıştır. Ayrıca bu okullardaki okul öncesi eğitim alan ço-
cukların velileri (228 anne–119 baba) araştırmada yer almıştır. Araştırmaya toplam
302 öğretmen ve 347 veli katılmıştır. Öğretmen ve velilere ilişkin bazı demografik bil-
giler tablo 1’de verilmiştir.
Tablo 1: Araştırmaya Katılan Öğretmen ve Velilerin Demografik Özellikleri
ÖZELLİKLER F %
Araştırmaya 1. Öğretmen 302 46,5
Katılanlar 2. Veli 347 53,5
Toplam 649 100
1. 21-25 26 8.6
2. 26-30 74 24.5
3. 31-35 79 26.2
Öğretmenin Yaşı
4. 36-40 51 16.9
5. 41-45 35 11.6
6. 46 ve Üstü 37 12.3
Toplam 302 100
1. Okul Öncesi Öğretmeni 49 16.2
2. Sınıf Öğretmeni 56 18.5
3. Türkçe Öğretmeni 43 14.2
Öğretmenin Branşı 4. Matematik Öğretmeni 41 13.6
5. Fen Bilgisi Öğretmeni 46 15.2
6. Sosyal Bilgiler Öğretmeni 40 13.2
7. Sanat (Resim ve Müzik) Öğretmeni 27 8.9
Toplam 302 100
1. Anne 228 65.7
Veli
2. Baba 119 34.3
Toplam 347 100
Ocak 2012 Cilt:20 No:1 Kastamonu Eğitim Dergisi
Okul Öncesi Eğitimin Amacına İlişkin Öğretmen ve Veli Görüşleri ... 141
ÖZELLİKLER F %
1. İlkokul 84 36.8
Annenin Eğitim 2. Ortaokul 34 14.9
Durumu 3. Lise 66 28.9
4. Üniversite 44 19.3
Toplam 228 100
1. İlkokul 15 12.6
Babanın Eğitim 2. Ortaokul 15 12.6
Durumu 3. Lise 52 43.7
4. Üniversite 37 31.1
Toplam 119 100
1. 600 ve daha az 73 21.0
2. 601-1200 arası 111 32.0
Velilerin Toplam
3. 1201-1800 arası 69 19.9
Aylık Geliri
4. 1801-2400 arası 38 11.0
5. 2401 ve üzeri 56 16.1
Toplam 347 100
Veri Toplama Araçları
Araştırmada öğretmen ve velilerin okul öncesi eğitimin amacına ilişkin görüşle-
rini ortaya koymak amacıyla araştırmacı tarafından geliştirilen “okul öncesi eğitimin
amacına ilişkin algı ve görüşler anketi” kullanılmıştır. Ayrıca öğretmen ve velilerin
demografik bilgileri için kişisel bilgi formu oluşturulmuştur.
“Okul öncesi eğitimin amacına ilişkin algı ve görüşler anketi” 27’si okula hazır-
lık, 30 tanesi de hayata hazırlığa vurgu yapan 57 soruluk bir ankettir. Anket beşli likert
tipi olarak hazırlanmış (1-Hiç katılmıyorum, 2-Katılmıyorum, 3-Karasızım, 4-Katılı-
yorum, 5-Tamamen katılıyorum), veriler katılımcıların anket sorularına verdikleri ce-
vapların puanlanması sonucunda toplanmıştır. Anket formu hazırlanırken literatür de-
rinlemesine incelenmiş, alan uzmanı ve ölçme ve değerlendirme uzmanlarının görüş-
leri alınmıştır. Bu görüş alma sürecinde daha çok okula hazırlığa referans veren mad-
deler “okula hazırlık” bölümüne, hayata hazırlığa referans veren maddeler de “haya-
ta hazırlık” kısmına aktarılmıştır. Anketin bu bağlamda geçerliliğini sağlamak ama-
cıyla uzman görüşlerine başvurulmuş (alan uzmanı ve ölçme ve değerlendirme uzma-
nı), her iki temayı da (okula-hayata hazırlık) belirgin şekilde ifade eden maddeler an-
ketten çıkartılmıştır. Geri kalan 57 madde, karışık olarak araştırmaya katılanlara su-
nulmuştur. Ölçme aracının güvenirliğini belirlemek amacıyla yapılan güvenirlik ana-
lizinde Cronbach Alpha değeri .96, Spearman Brown İki Yarı Test Korelasyonu .94
olarak bulunmuştur.
Verilerin Analizi
302 öğretmen ve 347 veli olmak üzere toplam 649 kişiye ait veriler SPSS paket
January 2012 Vol:20 No:1 Kastamonu Education Journal
142 A.Oğuzhan KILDAN ...
programına girilmiş, öncelikle demografik bilgileri oluşturan çalışma grubunun fre-
kans ve yüzdeleri belirlenmiştir. Karşılaştırmalar için sınıflamalar kontrol edilmiş ve
dağılımların karşılaştırmalar için uygun olduğu kanaatine varılmıştır.
Öğretmen ve velilerin okul öncesi eğitimin amacına ilişkin görüşlerini karşılaş-
tırmak amacıyla hem hayata hazırlık hem de okula hazırlık puanları arasında anlam-
lı fark olup olmadığını belirlemek için ayrıca velilerin kendi içerisinde anne ve baba-
lar arasındaki görüşleri ortaya koymak amacıyla bağımsız grup t-testi kullanılmıştır.
Öğretmenlerin branşları açısından ve velilerin aylık toplam gelirleri açısından
okul öncesi eğitimin hayata ve okula hazırlık sürecine ilişkin görüşlerinde anlamlı far-
kın olup olmadığını belirlemek amacıyla tek yönlü varyans analizi (Anova), tek yön-
lü varyans analizi sonucunda gruplar arasında fark bulunduğunda, farklılıkların kay-
nağını belirlemek amacıyla post-hoc scheffe testi uygulanmıştır.
3. Bulgular
Araştırmada yer alan dört alt amaca ilişkin verilerin analizi sonucunda bulgular üç
başlık altında toplanmıştır.
1. Okul Öncesi Eğitimin Amacı ve Öğretmen ve Veli Görüşleri
Öğretmen ve veli görüşleri açısından, okul öncesi eğitimin çocukları hayata ya da
okula hazırlaması arasında anlamlı bir farklılık olup olmadığını belirlemek için ba-
ğımsız örneklemler için t-testi (Independent Samples t-Test) yapılmış ve sonuçlar tab-
lo 2’de gösterilmiştir:
Tablo 2: Öğretmen ve Velilerin Okul Öncesi Eğitimin Amacına İlişkin Görüşle-
rinin t-Testi Sonuçları
N S sd t p
X
Öğretmen 302 113.79 13.78 647 2.84 .005
Okula
Hazırlık
Veli 347 116.79 13.19
Öğretmen 302 124.96 17.79 647 2.74 .006
Hayata
Hazırlık
Veli 347 128.62 16.21
Tablo 2’de görüldüğü gibi hem okula hazırlık (t =2.84 p<.05) hem de haya-
(647)
ta hazırlık boyutunda (t =2.74 p<.05) öğretmen ve velilere göre okul öncesi eğiti-
(647)
min amacında anlamlı bir farklılık bulunmuştur. Velilerin okul öncesi eğitimin ama-
cına ilişkin okula hazırlık puanları (X=116.79), öğretmenlerin okul öncesi eğitimin
amacına ilişkin okula hazırlık puanlarına (X=113.79) göre daha yüksektir. Dolayı-
sıyla velilerin okul öncesi eğitime ilişkin beklenti düzeyleri okula hazırlık boyutun-
Ocak 2012 Cilt:20 No:1 Kastamonu Eğitim Dergisi
Okul Öncesi Eğitimin Amacına İlişkin Öğretmen ve Veli Görüşleri ... 143
da öğretmenlerden daha fazladır. Benzer durum hayata hazırlık boyutunda da görül-
mektedir. Velilerin okul öncesi eğitimin amacına ilişkin hayata hazırlık puanları (X
=128.62), öğretmenlerin okul öncesi eğitimin amacına ilişkin hayata hazırlık puanla-
rına (X=124.96) göre daha yüksektir. Bu sonuçtan da velilerin çocuklarını hayata ha-
zırlama sürecinde okul öncesi eğitimden öğretmenlere göre daha yüksek bir beklenti
içerisinde oldukları söylenebilir.
Anne ve baba görüşleri açısından, okul öncesi eğitimin çocukları hayata ya da
okula hazırlaması arasında anlamlı bir farklılık olup olmadığını belirlemek için ba-
ğımsız örneklemler için t-testi (Independent Samples t-Test) yapılmış ve sonuçlar tab-
lo 3’te gösterilmiştir:
Tablo 3: Anne ve Babaların Okul Öncesi Eğitimin Amacına İlişkin Görüşlerinin
t-Testi Sonuçları
N S sd t p
X
Anne 228 117.40 12.43 345 1.18 .241
Okula
Hazırlık
Baba 119 115.65 14.54
Anne 228 128.90 15.57 345 .45 .652
Hayata
Hazırlık
Baba 119 128.08 17.42
Tablo 3’te görüldüğü gibi hem okula hazırlık (t =1.18 p>.05) hem de hayata ha-
(345)
zırlık boyutunda (t =.45 p>.05) anne ve babalara göre okul öncesi eğitimin amacın-
(345)
da anlamlı bir farklılık görülmemiştir. Annelerin okul öncesi eğitimin amacına ilişkin
okula hazırlık puanları (X=117.40), babaların okul öncesi eğitimin amacına ilişkin
okula hazırlık puanlarına (X=115.65) göre daha yüksektir. Fakat istatistiksel anlam-
da bir anlamlı farklılık bulunmamıştır. Benzer durum hayata hazırlık boyutunda da
görülmektedir. Annelerin okul öncesi eğitimin amacına ilişkin hayata hazırlık puanla-
rı (X=128.90), babaların okul öncesi eğitimin amacına ilişkin hayata hazırlık puanla-
rına (X=128.08) göre daha yüksektir. Fakat bu yükseklik anlamlı bir farlılık değildir.
2. Okul Öncesi Eğitimin Amacı ve Farklı Branşlardaki Öğretmen Görüşleri
Okul öncesi eğitimin çocukları hayata ya da okula hazırlaması arasında araştırma-
ya katılan öğretmenlerin branşına göre anlamlı farklılık gösterip göstermediğini belir-
lemek için Tek Faktörlü Varyans Analizi (One-Way Anova) yapılmış ve sonuçlar tab-
lo 4’te belirtilmiştir:
January 2012 Vol:20 No:1 Kastamonu Education Journal
144 A.Oğuzhan KILDAN ...
Tablo 4: Okul Öncesi Eğitimin Amacına İlişkin Öğretmenlerin Branşlarına Göre
Tek Faktörlü Varyans Analizi Sonuçları
Branşlar N S F p Fark
X
Okul Öncesi Öğretmeni 49 123.57 11.63
Sınıf Öğretmeni 56 113.13 14.23
Türkçe Öğretmeni 43 112.70 11.52 Ok.Önc.-Sın.Öğr.
Okula Sosyal Bilgiler Öğretmeni 40 112.43 16.46 6.280 .000 Ok.Önc.-Sosy.Bilg.
Hazırlık Öğr
Fen Bilgisi Öğretmeni 46 108.15 11.04
Ok.Önc.-Fen Bilg.
Matematik Öğretmeni 41 111.73 12.94 Öğr.
Sanat (Resim ve Müzik) 27 113.93 13.51 Ok.Önc.-Mat. Öğr.
Öğretmeni
Ok.Ön.- Türkçe
Öğr.
Okul Öncesi Öğretmeni 49 137.20 12.62
Sınıf Öğretmeni 56 124.13 18.86
Türkçe Öğretmeni 43 126.04 18.28 Ok.Önc.-Sın.Öğr.
Hayata Sosyal Bilgiler Öğretmeni 40 121.53 20.59 6.339 .000 Ok.Önc.-Sosy.Bilg.
Hazırlık Öğr
Fen Bilgisi Öğretmeni 46 117.15 13.98
Ok.Önc.-Fen Bilg.
Matematik Öğretmeni 41 123.07 16.08 Öğr.
Sanat (Resim ve Müzik) 27 124.04 16.96 Ok.Önc.-Mat. Öğr.
Öğretmeni
Tablo 4’te görüldüğü gibi hem okula hazırlık (F =6.280, p<.05) hem de ha-
(6–295)
yata hazırlık boyutunda (F =6.339, p<.05) öğretmenlerin branşına göre anlamlı
(6–295)
bir fark olduğu bulunmuştur. Öğretmenlerin branşına ilişkin anlamlı farklılığın hangi
branşlar arasında olduğunu belirlemek için scheffe testi uygulanmıştır. Test sonucun-
da okula hazırlık boyutunda Okul öncesi öğretmenlerinin puanlarının (X=123.57),
Sınıf öğretmenlerinden (X=113.13), Sosyal bilgiler öğretmenlerinden (X=112.43),
Fen bilgisi öğretmenlerinden (X=108.15), Matematik öğretmenlerinden (X=111.73)
ve Türkçe öğretmenlerinden (X=112.70) istatistiksel olarak anlamlı olduğu görül-
müştür. Scheffe testi sonucunda hayata hazırlık boyutunda da okul öncesi öğretmen-
lerinin puanlarının (X=137.20), Sınıf öğretmenlerinden (X=124.13), Sosyal bilgiler
Ocak 2012 Cilt:20 No:1 Kastamonu Eğitim Dergisi