Kant felsefesinin politik evreni

278 Pages·2010·10.342 MB·Turkish

by  Hakan Çörekçioğlu (Der.)

K F İ İ
ant elsefes n n
POLİTİK EVRENİ
Hakan Çörekçioğlu
Derleyen
İSTANBUL BİLGİ ÜNİVERSİTESİ YAYINLARI
Derleyen
Hakan Çörekçİoğlu
1
İSTANBUL BİLGİ ÜNİVERSİTESİ YAYINLARI
Derleyen Hakan Çörekçİoğlu
KANT FELSEFESİNİN POLİTİK EVRENİ
Çevİren Hakan Çörekçİoğlu
İSTANBUL BİLGİ ÜNİVERSİTESİ YAYINLARI 307
Felsefe 10
ISBN 978-605-399-157-1
Kapak Kant, akşam yemeklerİnİn yalniz yenmesinİ doğru bulmazdi.
Onun İçİn akşam yemeklerİ dostlariyla sohbet etme vaktİydİ.
Emil Doerstling’İn tablosu Kant’i dostlariyla akşam yemeğİnde resmedİyor.
Emil Doerstling, Kant und Seine Tischgenossen (Kant’la akşam yemeğİ) 1892-1893,
1. Baski İstanbul, Ağustos 2010
© BİLGİ İLETİŞİM Grubu Yayincilik Müzik Yapim ve Haber Aiansi Ltd. Ştİ.
YAZIŞMA ADRESİ: İnönü Caddesİ, No: 43/A Kuştepe ŞİŞLİ 34387 İstanbul
Telefon: [phone] / Faks: 0212 297 63 14
www.bilgiyay.com
E-posta [email protected]
Dağitim [email protected]
YAYINA HAZIRLAYAN GÖKSÜN YAZICI
Tasarim Mehmet Ulusel
Dİzgİ ve Uygulama Maraton Dİzgİevİ
DIzİn Bora Bozatli
Düzeltİ Remzİ Abbas
Baski ve Cİlt Sena Ofset Ambalaj ve Matbaacilik San. Tic. Ltd. Ştİ.
Lİtros Yolu 2. Matbaacilar SİTESİ B Blok Kat 6 No: 4 NB 7-9-11 Topkapi İstanbul
Telefon: [phone] / Faks: 0212 613 38 46
İstanbul Bilgi University Library Cataloging-in-Publication Data
İstanbul Bilgi Üniversitesi Kütüphanesi Kataloglama Bölümü tarafından katalogianmıştır.
Kant Felsefesinin Politik Evreni / Derleyen Hakan Çörekçİoğlu.
p. cm.
Includes bibliographical references and index.
ISBN 978-605-399-157-1 (pbk.)
1. Kant, Immanuel, 1724-1804 - Conhtributions in Political Science. 2. Political Science - Philosophy.
3. Political Science - Philosophy - History -20th Century. I. Title. II. Çörekçİoğlu, Hakan.
JC181.K368 2010
Derleyen
Hakan Çörekçİoğlu

İçindekiler
vii Derleyen ve Yazarlar
1 GİRİŞ Kant: Çağdaş Politik Düşüncenin Ufku
Hakan Çörekçioğlu
17 1 Yaygın Bir Söz Üstüne: “Teoride Doğru Olabilir,
Ama Pratikte İşe Yaramaz” [Teori ve Pratik]
Immanuel Kant
57 2 Politika, Özgürlük ve Düzen: Kant’ın Politika Felsefesi
Wolfgang Kersting
3
81 Immanuel Kant: “Ahlâk ve Politika İlişkisi”
Pierre Hassner
4
125 Kant: “Dürüst Ama Dar Kafalı Bir Burjuva mı?”
Susan Mendus
151 S Kant, Devrim ve Tarih
Peter P. Nicholson
171 6 Kant’ın Politika Felsefesinde Özgürlük ve Mutluluk
Agnes Heller
7
189 “Kendini Başka Herkesin Yerine Koyarak Düşünmek”
Aklın İletişimsel Öğesi Üstüne
Birgit Recki
205 8 Eleştirel Bir Politika Teorisi: Kant’ın
Ebedi Barış Taslağı Üstüne
Völker Gerhardt
225 9 Uluslararası Hukuk Topluluğunun
Teorisyeni Olarak Kant
Otfried Höffe
243 10 Kant’tan Bir Sivil İtaatsizlik Teorisi
Türetmek Mümkün mü?
Hakan Çörekçioğlu
263 Dizin

Derleyen ve Yazarlar
Derleyen
HAKAN ÇÖREKÇÎOĞLU
1970, İzmir Ödemiş doğumlu Hakan Çörekçioğlu lisans ve lisansüstü eğitimini Ege Üniver­
sitesi, Felsefe bölümünde tamamladı, DAAD’nin doktora ve post-doktora burslarıyla Al­
manya Hamburg Üniversitesi’nde araştırmalarda bulundu. Rönesans felsefesi, politika fel­
sefesi, Kant ve Alman idealizmi temel uzmanlık alanlarını oluştur. Halen Adnan Menderes
Üniversitesi, Felsefe Bölümünde öğretim üyesi olarak çalışmaktadır.
Yazarlar
WOLFGANG KERSTING
Kiel, Cristian-Albrechts Üniversitesi Felsefe Bölümü’nde profesördür. Uzmanlık alanları
politika ve hukuk felsefesidir. Kersting özellikle sosyal devlet ve sözleşme toplumu gibi ko­
nularda bir çok makalenin ve kitabın yazarıdır. Eserlerinden bazıları şunlardır: Wohlgeor­
dnete Freiheit: Immanuel Kants Rechts-und Staatsphilosophie, (1974), Mentis, 2007; Kant
Über Recht, Mentis, 2004; Politik und Recht, Velbrück Wissenschaft, 2000; Gerechtigke­
it und öffentliche Vernunft. Über John Rawls’ politischen Liberalismus, Mentis, 2006.
PIERRE HASSNER
Paris’teki Uluslararası Araştırmalar Merkezi (Ceri)’nde araştırmacı, Paris’teki Politik Araş­
tırmalar Enstitüsü’nde ve aynı zamanda Bologno’daki, John Hopkins Üniversitesi Avrupa
Araştırma Merkezi’nde profesör olarak çalışmaktadır. Uzmanlık alanı politika felsefesi ve
uluslararası ilişkilerdir. Alanında bir çok incelemenin yazarı olan Hassner’in en son yayın­
ladığı eser, Justifier la querre? De l’humanitaire au contre-terrorisme (Paris, 2005) adını ta­
şımaktadır.
SUSAN MENDUS
York Üniversitesi politika felsefesi kürsüsünde profesör. Uzmanlık alanları ahlak ve politi­
ka felsefesidir. Tolerans ve feminizm konularında bir çok eserin sahibidir. Bu eserlerden ba­
zıları şunlardır: Toleration and the Limits of Liberalism, Humanities,1989; Feminism and
Emotion, Routledge, 2000; Impartiality in Moral and Political Philosophy, Oxford Uni­
versity Press, 2002.
PETER P. NICHOLSON
Swansea ve York Üniversitesi’nde profesör olarak çalışmıştır. Uzmanlık alanı politika fel­
sefesidir. Klasik politika felsefesi üzerine bir çok makalenin yazarıdır. The political philo­
sophy of the British Idealists (Cambridge, 1990) kitabı alanında bir klasik haline gelmiştir.
AGNES HELLER
Budapeşte okulunun kurucularındandır. Tarih, politika, kültür ve modernité temel araştır­
ma konularını oluşturur. Alanında bir çok ödülün sahibi olan Heller’in önemli eserlerinden
bazıları şunlardır: An Ethics of Personality Cambridge 1996; Beyond Justice, Boston,
1988; A Theory of Modernity, Blackwell, 1999.
BIRGIT RECKI
Hamburg Üniversitesi Felsefe Bölümü’nde profesör ve Ernst Cassirer Araştırma Merkezi’nin
başkanı. Uzmanlık alanları, etik, estetik ve kültür felsefesidir. Kant üzerine bir çok maka­
lenin yazarı olan Recki’nin eserlerinden bazıları şunlardır: Aura und Autonomie, Würz­
burg, 1988; Ästetik der Sitten, Frankfurt am Main, 2001; Kultur als Praksis , Berlin, 2004.
VOLKER GERHARDT
Berlin, Humboldt Üniversitesi, Felsefe Bölümü’nde profesördür. Uzmanlık alanları politika
felsefesi, hukuk felsefesi ve bioetiktir. Kant ve Nietzche üzerine bir çok çalışmanın sahibi
olan Gerhardt’m diğer önemli eserlerinden bazıları şunlardır: Vom Willen zur Macht,
Gruyter, 1996; Der Mensh wird geboren, Beck, 2002; Partizipation, Beck, 2007.
OTFRIED HÖFFE
Tübingen Üniversitesi Felsefe Bölümü’nde profesördür. Uzmanlık alanları etik, hukuk ve
politika felsefesidir. Önemli Kant yorumcularından biri olarak kabul edilen Höffe, aynı za­
manda barış ve uluslararası hukuk üzerine bir çok incelemenin sahibidir. Eserlerinden ba­
zıları şunlardır: Immanuel Kant, Beck, 2007; Political Justice, Polity, 1995; Vernunft und
Recht, Suhrkamp, 1996; Königliche Völker, Suhrkamp, 2001; Lebenkunst und Moral,
Beck, 2007.
Giriş
Kant: Çağdaş Politik Düşüncenin Ufku
Hakan Çörekçîoğlu
Otto Liebman 1865 yılında yayınlanan Kant ve Taklitleri adlı eserinin
her bölümünü şu cümleyle bitirir: “O halde Kant’a geri dönmeliyiz!”1
Bu motto felsefenin günümüzdeki ana yönelimini de özetler niteliktedir. As­
lında Kant, I. Kritik, yani Saf Aklın Eleştirisi (1781) yayınlandıktan kısa bir
süre sonra felsefenin gündemine yerleşmiş ve adım adım geliştirdiği eleştirel
felsefesiyle sadece çağdaşlarına değil, yakın ardıllarına da yön vermiştir. Ni­
tekim felsefenin -epistemoloji, etik, estetik, tarih felsefesi, hukuk felsefesi, po­
litika felsefesi, felsefi antropoloji ve nihayet din felsefesi olmak üzere- bütün
disiplinlerini kapsayan eleştirel felsefe, Kantçı transandantal idealizme mesa­
feli duran Fichte ve Hegel gibi Alman idealistlerinin yanı sıra “aklın” yerine
“duygu”yu geçiren romantik filozoflara bile esin kaynağı olmuştur. 19. yüz­
yılda Liebmann’ın öncülüğündeki yeni-Kantçı akım, bir yönüyle, Kant’ın et­
kisini ve önemini açıkça teslim etmenin bir ifadesidir. Bu etki sadece 19. yüz­
yılla sınırlı kalmaz. Günümüze kadar devam eden yeni-Kantçı okullar bir ya­
na, Kant, fenomenolojiden varoluşçuluğa ve buradan da günümüzün söylem
etiği ve iletişimsel politika anlayışlarına kadar birçok akıma öncülük eder.
Kant’ı bu denli etkili kılan nedir? Her şey bir yana Kant’ın felsefesi dü­
şünme tarzında gerçekleştirdiği Kopernikçi devrimle -yani nesnel bilgiyi öz­
nenin bilgi koşullarına indirgemesiyle- ve bunun sonucunda temellendirme
konusuna getirdiği yenilikle modern felsefede bir dönüşümü temsil eder. Bu 1
1 Otto Liebmann, Kant und Epigonen, Harald Fischer Verlag, Erlangen, 1991.