Table Of ContentJEZYK POLSKI
REPETYTORIUM MATURA
Spis tresci
|. Jezyk jako system znakow
1. Rodzaje znakéw . 5
2. System jezykowy 8
3. Akt komunikacji jezykowej 13
4. Nadawca i odbiorca tekstu 4
5. Informacje jawne i ukryte 12
6. Wspotczesne zmiany modelu
komunikacji jezykowej ....... 16
Sprawdzian po dziale | ..... 25
il. Teksty kultury
7. Réznorodnosé tekst6w kultury 22
8. Sztuki plastyczne .. 25
i 33
38
11. Sztuki audiowizualne 41
12. Muzyka ........
13. Kultura popularna .
14. Recepcja réznych tekstéw kultury
Sprawdzian po dziale II ...
lll. Funkcje tekstow
15. Funkcje tekstow. Funkcja informatywna 52
16. Funkcja impresywna 55
17. Funkcja ekspresywna 57
18. Funkcja poetycka .....
19, Stownictwo neutralne, emocjonalne
TP WATtOS CHUA CE esc ccsavvecscctcceesaccreectissce scott 60
20. Rozne sposoby wyratania wartosciowart
wtekstach ... 62
Sprawdzian po dziale Il .. 64
IV, Sztuka skutecznego méwienia
21. Retoryka
Rodzaje zabiegow retorycznych ....
22. Preygotowywanie i wygtaszanie
wypowied2i «cc...
23. Ironia i jej funkcje
24, Zabiegi erystyczne
25. Manipulacia jezykowa .
Sprawdzian po dziale IV
V. Poetyka
26. Podstawowe pojecia z zakresu poetyki ........... 82
27. Rodzaje i gatunki literackie
28. Wyznaczniki kompozycji .
29, Fonetyczne i fleksyjne srodki stylistyczne
30. Stowotwarcze i sktadniowe
Srodki stylistyczne ...
31. Leksykalne i frazeologiczne
Srodki stylistyczne
32. Typy systemow wersykeoynych i my 4
33. Liryka
34. Gatunki liryczne
35. Epika. Typy narracji
Spis tresci 3
36. Gatunki epickie .
37. Dramat
38. Przemiany dramatu
Sprawdzian po dziale V
Vi. Publicystyka
39. Specyfika tekstéw publicystycznych .....
40. Wiadomos¢ i komentarz
w tekstach prasowych ..
41. Felieton
42. Reportaé
43. Praeméwienie | wywiad
44. Teksty popularnonaukowe
Sprawdzian po dziale VI ....
VII. Swiadomosé jezykowa
45. Roinice jezykowe wynikajace
ze zmian historycznych ..
46. Odmiany terytorialne polszczyzny
47. Odmiany srodowiskowe i zawodowe
polszczyzny ..
48. Charakterystyczne cechy réénych stylow
49. Rodzaje i funkcje stylizacji ....
50. Archaizacja ..
51. Dialektyzacja
52. Kolokwializacja
Sprawdzian po dziale VII .
VII. Poprawnos¢ jezykowa
53. Poprawnos¢ i stosownos¢ wypowiedzi
54. Kryteria poprawnosci jezykowej
55. Rozne typy btedéw jezykowych .
Sprawdzian po dziale VIN .............
IX. Historia literatury
56. Antyk ..
57. Biblia ...
58. Sredniowiecze
59. Renesans ...
60. Barok .
61. Oswiecenie
62. Romantyzm
63. Pozytywizm
64. Mioda Polska &
65. Dwudziestolecie miedzywojenne .
66. Literatura okresu wojny i okupacji
67. Wspdtczesnos¢ (po 1945 r.)
Sprawdzian po dziale IX ...
X. Lektury z gwiazdka
68. Bogurodzica .
69. Jan Kochanowski - frasz
70. Jan Kochanowski ~ Treny
71. Jan Kochanowski ~ wybrane piesni i psalmy
72. Ignacy Krasicki - wybrane bajki .
73. Adam Mickiewicz ~ Dziady, czeS¢ Il .
74, Adam Mickiewicz - Dziady, czesé III
75. Adam Mickiewicz ~ Pan Tadeusz ...
76. Aleksander Fredro ~ Zemsta ...
77. Bolestaw Prus - Lalka .
78. Henryk Sienkiewicz - Quo vadis
79. Henryk Sienkiewicz - Krayzacy .
80. Henryk Sienkiewicz - Potop ..
81. Stanistaw Wyspiariski - Wesele
82. Witold Gombrowicz - Ferdydurke
83. Bruno Schulz ~ opowiadania ..
Sprawdzian po dziale X ......
3s
Q
2S
BS
XI. Konteksty
84. Waine toposy kultury europejskigj.....
85, Tekst jako nosnik wartosci
86. Symbol ialegoria ....
87. Stowa klucze i inne
elementy znaczace .....
88. Konwencje literackie
Sprawdzian po dziale XI
XII. Tworzenie wypowiedzi
89. Roine formy tekstow
90. Rozprawka ...
91. Recenzja .
92. Referat .
Oznaczenie stopnia trudnosci zadari:
Wiecej na WWW.ZDASZ.TO
= Arkusze maturalne z kluczem odpowiedzi
= Zadania do wszystkich tematow i dziatow
& Zadania z gwiazdka
& Test na wejécie
@ Wiedza
e - tatwe
93. Interpretacja utworu literackiego
94, Interpretacja poréwnawcza
95. Spdjnos¢ tekstu
Sprawdzian po dziale XII ..
XIII, Praca nad tekstem:
96. Sporzadzanie planu i konspektu
97. Opracowywanie redakcyjne tekstu
98. Dokonywanie uzupetnieri
i praeksztatcen
99. Wlasciwy dobor stownictwa ..
100. Przypisy
102. Streszczanie i parafrazowanie ...
102. Cytowanie .........
Sprawdzian po dziale Xill
XIV. Wyszukiwanie informacji
103. Przedmiotowa baza danych
104. Stowniki i leksykony
105. Opis bibliograficany ..
106. Typy bibliografii ...
Sprawdzian po dziale XIV
Zadania z rozwigzaniem krok po KrOKU -s.csssseee
Arkusz maturalny - pees zestaw zadai\
Odpowiedzi do zadani
Indeks terminow i pojeé
ee - Srednio trudne
a takze:
= Podpowiedzi do zadan
= Rozwiazania wszystkich zadan
'™ Aktualne postepy w nauce
& Stownik pojeé
1. Rodzaje znakow
@ Forma i tres¢ znaku
Znak — moiliwy do zaobserwowania element rzeczywistosci, ktéry odnosi sie do czegos innego
poza soba. Znaki nie sa istotne ze wzgledu na swoje cechy zewnetrzne, ale ze wzgledu na elementy
reeczywistosci, do ktérych sie odnosza.
Kazdy znak ma okreslona forme, postrzegang zmystami, oraz przyporzadkowang
do nie) tresé (znaczenie). Forma znaku jest scisle zwiqzana z jego tresciq (jedno
nie istnieje bez drugiego).
ZNAK = FORMA (strona oznaczajaca) + TRESC (strona oznaczana)
Znaki moga byé odbierane réznymi zmystami. Z tego wzgledu wyrézniamy znaki: y__{\_N
uzrokowe, np. napis w urzedzie ,Zaraz wracam",
tuchowe, np. dzwonek koficzacy lekcje,
= wechowe, np. zapach spalenizny, Powyészy znak
makowe, np. smak potrawy wigilijne), brzekazuje nastepujaca
tres¢: przejscie dla
= dotykowe, np. poklepanie kogos po plecach. oe
Znakiem moze by¢ kazdy element rzeczywistosci pod warunkiem, ze jakis odbiorca
odczyta jego znaczenie. Nie zawsze znak ma Swiadomego nadawce - podczas
komunikacji wielu znakow uzywa sig nieswiadomie.
Znaki moga tworzyé uporzadkowane systemy nazywane kodami (zob. 2. System jezykowy).
BE Rodzaje znak6w
Znaki
_ 1 Heal
naturalne umowne (konwencjonalne)
inaczej symptomy, oznaki inaczej sygnaty
symbole
Znaki naturalne
‘Sparte na istniejqcym naturalnie (nieustanowionym przez cztowieka)
ku migdzy forma a trescia znaku.
Powstaja celowo, nie maja nadawcéw.
‘@cczytywane przez ludzi na podstawie ich wiedzy 0 otoczeniu
© © wystepujacych w nim zwiazkach przyczynowo-skutkowych).
= zaczerwieniony nos i policzki, rozgrzane czoto ~ oznaki prze-
rumieniec, spuszczony wzrok ~ oznaki zawstydzenia; przebi-
eznaka nadchodzacej wiosny.
wigce) na WWW.ZDASZ.TO
6 | L.JR2vKJAKO system zNaKoWw
© Znaki umowne (konwencjonalne)
® Opieraja sig na zwiazku migdzy forma a trescia znaku; zwiazek ten zostaje okreslony w wyniku umowy
w danej wspdinocie spotecznej.
Sq celowe, maja nadawce i odbiorce.
® Ich odczytywanie wymaga znajomosci konwencji istniejacej w danej wspdlnocie.
® inaczej obrazy = ich wyglad nie jest w naturalny sposéb zwigzany
® przypominaja wygladem zjawiska i przedmioty, Z trescia informacyjng przekazywana przez znak.
do ktdrych si¢ odnosza. Prayktady: znaki alfabetu Braille’a; zapis nutowy
Prayktady: naklejka z postacia kobiety oznaczajaca
wstep tylko dla pati; rysunek gasnicy na Scianie,
przy ktdrej stoi sprzet gasniczy
@ Konwencjg, ktora okresla spos6b odczytania znakow umownych, mozna zmieni¢, ale wymaga to poinformo-
wania potencjalnych odbiorcéw o wprowadzonych zmianach. Jest to niezbedne takze wowczas, gdy poszerza
sig jakis kod, np. w sytuacji wprowadzenia nowego znaku drogowego.
™ Ksztatt znaku i spos6b jego odczytania zalezy od kontekstu kulturowego. Na przyktad czerwony krzyz na
biatym tle w naszym kregu kulturowym oznacza organizacje humanitarna niosaca pomoc. W krajach arab-
skich takie tresci komunikuje biata flaga z czerwonym pétksiezycem.
® Komunikacja werbalna
Do znakow konwencjonalnych, odczytywanych zgodnie z przyjetym w danej spotecznosci zwyczajem, naleza
takze znaki jezykowe (werbalne).
forma
® strona déwiekowa
(artykutowane déwieki),
strona graficzna (znaki pisma)
wigcej na WWW.ZDASZ.TO
1. Rodzaje znakéw 7.
Stowo - wyméwione lub napisane — jest najbardziej precyzyjnym ze wszystkich rodzajéw znakow. Z odpowiednig
forma wyrazu sa potaczone rézne odcienie znaczeniowe ~ zmiana formy moze powodowa¢ zmiane znaczenia.
Na przyktad dom to budynek mieszkalny, stowo domek oznacza, ze ten budynek jest maty lub mity, natomiast
wyraz domisko sugeruje, 2e dom jest wielki.
Znaki jezykowe pelnig rézne funkcje (zob. 15. Funkcje tekstow):
& informuja o rzeczywistosci (wyrazy nazywaja przedmioty lub zjawiska i okreslaja ich cechy),
1 wyrazaja uczucia, mysli, pragnienia méwiacego,
pozwalaja wywierac wptyw na postawe i zachowanie odbiorcy.
i Komunikacja niewerbalna
W zachowaniach jezykowych charakter znaku maja nie tylko stowa. Na przyktad w piSmie znaczenie moga
mieé: mniej lub bardzie) staranny zapis, interpunkcja, uzywanie wielkich liter, podkreslanie stow czy podziat
tekstu na akapity. Intonacja, czyli sposéb wypowiadania st6w, melodia wypowiedzi, moze radykalnie zmienia¢
znaczenie wypowiedzianego zdania. Decyduje np. o tym, czy dana wypowied? zostanie odebrana jako stwier-
dzenie, polecenie czy pytanie.
Na sens wypowiadanych komunikatow maja wptyw takze réznego rodzaju znaki niewerbalne, takie jak:
= mimika — np. usmiech, skrzywienie ust,
@ gesty — np. pukniecie sie palcem w czoto,
& pozycja ciata i jego ruchy - np. ukton,
B inne déwieki — np. gwizdniecie.
Odczytywanie tych znakéw opiera sie w gtéwnej mierze na intuicji, choé niekiedy zalezy takze od kontekstu
kulturowego.
Wyglad i zachowanie ludzi moga by¢ érédtem wielu Komunikacja niewerbalna jest rownie waéna jak
roznorodnych informacji o nich: 0 ich emocjach, komunikowanie sie za pomoca stéw. Miedzy tresciami
wyksztatceniu, cechach charakteru, oczekiwaniach przekazywanymi tymi dwoma kanatami nie moze byé
wobec innych os6b itp. Komunikaty niewerbalne sprzecenosci. Gdyby pracownik ukazany na zdjeciu
Sywaja nadawane swiadomie, choé czesciej sa Po prawej stronie powiedziat, ze cieszy sie z nowych
Swiadome. obowigzkow, uznalibysmy, ze nie mowi prawdy.
ami wanych komunikatéw sa pozycja ciata i jego Wiedzy o nas dostarczaja takze budowa ciata, strj,
(np. ukton), a nawet sposéb patrzenia i odlegtos¢ fryzura... Jeden z amerykariskich naukowcow powiedziat
rozméweami, wprost: ,,Cztowiek nie moze sie nie komunikowac’.
wigce} na WWW.ZDASZ.1O
8 1. JEZYK JAKO SYSTEM ZNAKOW
2. System jezykowy
BE Jezyk jako system znakéw
System to zbiér elementéw uporzadkowanych w okreslony sposdb i wedtug ustalonych regut. W takich wha-
$nie zbiorach funkcjonuja znaki stworzone przez cztowieka, np. system znak6w drogowych, system sygnatéw
Swietinych.
Poszczegdine systemy znakow nazywaja fragmenty rzeczywistosci. Kazdy element systemu znakéw peti okreslo-
na funkcje i jest w Scistej relacji z innymi elementami tego systemu. Na przyktad znak przejazdu niestrzezonego
nalezy do tego samego systemu, co znak zakazujacy wiazdu wszelkich pojazdéw, poniewa? obydwa odnos7q
sie do tej samej rzeczywistosci (ruchu drogowego). Z kolei biata flaga jako znak poddania sie nalezy juz do
innego systemu, poniewaz odnosi sie do odmiennego fragmentu rzeczywistosci.
Takze znaki jezykowe sq uporzadkowanym zbiorem. System jezykowy obejmuje znaki jezykowe (stownictwo)
oraz reguty ich taczenia w wieksze catosci (gramatyke).
Jezyk —1. system znakéw umownych oraz regut taczenia ich ze soba. Stuy do porozumiewania sie
cztonkéw danej spotecznosci; 2. synonim méwienia; 3. budowa danego tekstu (np. jezyk utworu).
@ Od fonemu do tekstu
Charakterystyczne dla systemu jezykowego jest to, ze jego podstawowe jednostki, niemajace znakowego cha-
rakteru (fonemy / gtoski), sktadaja sie na wieksze elementy bedace znakami (morfemy, wyrazy).
Fonem (gtoska) > Morfem > Wyraz > Wypowiedzenie > Tekst
Morfem to najmniejszy element majacy okreslone znaczenie.
znaki proste reguly budowania ze znakéw prostych
(morfemy) znakéw bardziej zlozonych
© Cechy jezyka jako systemu znakéw
© Konwencjonalnosé (umownos¢)
© Znaki jezykowe odsytajq do oznaczanych przez nie pojeé na zasadzie umowy przekazywanej z pokolenia
na pokolenie. Nie ma naturalnego 2wiazku miedzy tresciq oznaczana znakiem, np. pojeciem ptaka, a jego
forma, tzn. ksztattem i brzmieniem stowa ptak
@ Znaki jezykowe nie sq zrozumiate same przez sie ~ aby sie porozumiewaé, trzeba sie ich nauczyé.
© Dwie formy: déwiekowa i graficzna
Forma déwigkowa (foniczna) znaku jezykowego jest forma podstawowa i wazniejszq od formy graficzne}. Jezyk,
zeby istniec, nie musi zosta¢ zapisany — moze istniec tylko w mowie.
© Budowanie ztozonych struktur z elementow prostych
Ze sktadnikéw niemajacych samodzielnego znaczenia (fonemdw / gtosek) buduje sie w jezyku struktury zna-
czace. Ze skoriczonej liczby elementéw (skoriczonego zbioru symboli) mozna wiec za pomoca skoriczonego
zbioru regut tworzyé nieskoriczony zbiér tekstéw, umozliwiajacych wypowiadanie sie na wszystkie tematy.
Ta cecha jezyka sprawia, ze jest on wyjatkowo ekonomiczny.
wiece} na WWW.ZDASZ.TO
2. System jezykowy 9
Budowanie ztozonych komunikatéw z prostych elementdw jest cecha nie tylko systemu jezykowego, ale takie np. tarica
informacyjnego pszcz6t. Jednak w przeciwieristwie do ludzi pszczoty nie sa w stanie tworzyé trwatych komunikatow.
Niezwyktos¢ systemu jezykowego polega takie na jego niezwyklej uniwersalnosci. Za pomoca jezyka mozna
przekazywa¢ informacje o nieograniczonym zakresie, méwic i pisac o wszystkim.
i System jezykowy a inne systemy znakow
Jezyk jest systemem otwartym.
Systemy znakéw niewerbalnych (bezstownych) sa przewaznie systemami zamknietymi, sktadajacymi sig z okre-
Slonych elementéw. System jezykowy jest systemem otwartym — moze by¢ tatwo uzupetniany o nowe wyrazy.
1 Jezyk stale podlega ewolucji.
Jezyk nieustannie sie rozwija — przybywa wyrazéw (w jezykach, ktére maja forme pisana, wyrazy wychodzace
Z uzycia zostaja utrwalone dzieki zapisom), zmieniaja sie, choé powoli i w niewielkim stopniu, reguty grama-
tyczne. Dzieki temu jezyk moze dostarcza¢ narzedzi do opisu zmieniajace} si¢ rzeczywistosci.
5 W jezyku wystepuja elementy wieloznaczne oraz majace wspdlne znaczenie.
Znaki maja zwykle jedno okreslone znaczenie, np. biata flaga sygnalizujaca che¢ poddania sie w czasie wojny
nie moze oznacza¢ nic innego. W systemie jezykowym moga wystepowa€ wyrazy wieloznaczne (np. stowo
zamek moze oznacza¢ zamek jako budowle, zamek btyskawiczny i zamek w drzwiach). W jezyku wystepuja tez
rézne elementy sygnalizujace te sama tres¢, np. stowo deszcz mozna zastapi¢ wyrazami opady, ulewa, mza
i Zadanie
°° Zadanie 1.
W ktorym z przywotanych zdari stowo jezyk zostato uzyte w znaczeniu systemu znakow?
Zaznacz poprawna odpowied2.
‘A. Stowacki pisat: ,Chodzi mi o to, aby jezyk gietki / Powiedziat wszystko, co pomysli glowa”.
B. Waznym Zrédtem informacji na temat uczu¢ czy pogladéw cztowieka jest jezyk jego ciata.
C. Z badari wynika, Ze dzieci, ktére ucza sie jezyka migowego, maja bogatsze stownictwo.
D. Jezyk tekstéw romantycznych cechuje m.in. wystepowanie orientalizmow.
wigce] na WWW.ZDASZ.TO
to 1. JEZYK JAKO SYSTEM ZNAKOW
3. Akt komunikacji jezykowej
1 Komunikacja jezykowa
Komunikacja jezykowa polega na przekazywaniu i odbieraniu wiadomosci (komunikatéw) za posrednictwem
jezyka. Uzywanie stow (komunikacja werbalna) jest najbardziej wyspecjalizowanym sposobem porozumiewania
sig. Komunikaty moga byé jednak przekazywane takze w inny spos6b, np. za pomoca jezyka ciata — mimiki,
gestéw, innych zachowari niewerbalnych (komunikacja niewerbalna ~ zob. 1. Rodzaje znakéw, s. 8).
Akt komunikacji jezykowej — kazda sytuacja, w ktorej uzywa sie jezyka, aby porozumieé sie z innym
cztowiekiem.
Cho pojecia komunikacja i porozumiewanie sie sa
czesto stosowane zamiennie, moina wskaza¢ miedzy
nimi pewna réinice. Warunkiem porozumiewania sie
jest odczytanie komunikatu zgodnie z intencja nadawcy.
Wymaga ono swiadomego uczestnictwa w akcie
komunikacji, a takie dzielenia wspdtnego celu przez
nadawce i odbiorce. 0 komunikowaniu (komunikacji)
moina natomiast méwi¢ takze wtedy, gdy uczestnictwo
w tym akcie nie jest np. pozadane czy dobrowolne,
a celem weale nie jest porozumienie. Gdy np. ktos na
kogos krzyczy, jest to akt komunikacji, ale niekoniecznie
porozumiewanie sie.
Akt komunikacji jezykowej byt przedmiotem analizy wielu jezykoznawcéw. Zauwazono, ze aby komunikacja
mogia zaistnieé, musza zosta¢ spetnione okreslone warunki.
_» komunikat \_
kod
kontekst
Nadawca
Niezbedny element aktu komunikacji jezykowej to nadawca. Jest on podmiotem wypowiedzi — dziatajac z okre-
Slona intencja, kieruje do odbiorcy konkretny komunikat. Nadawca moze byé pojedyncza osoba lub grupa os6b
(zob. 4. Nadawca i odbiorca tekstu).
© Odbiorca
Odbiorca to uczestnik aktu komunikacji odbierajacy komunikat nadawcy. Podobnie jak nadawca moze by¢
indywidualny lub zbiorowy. Nie zawsze jest konkretnym adresatem — zdarza sie, ze nadawca kieruje komunikat
do biizej nieokreslonego odbiorcy (zob. 4. Nadawca i odbiorca tekstu).
© Komunikat
Nadawca przekazuje odbiorcy komunikat (tekst, przekaz). To pewien zbidr znakéw uporzadkowany zgodnie
2 zasadami obowiazujacymi w danym kodzie (np. w kodzie jezykowym). Komunikat moga tworzyé rézne znaki
i sygnaty (np. gesty policjanta kierujacego ruchem, alfabet Morse’a, alfabet flagowy). Moze on mie¢ rézne
formy, np. ustna lub pisemna.
wiece) na WWW.ZDASZ.TO
=t alan an
3. Akt komunikagji jezykowej | 11
© Kod
Komunikat musi zostaé wyrazony za pomoca znakéw nalezacych do okresionego kodu, ktdry powinien byé
znany zarowno nadawcy, jak i odbiorcy. Musza oni postugiwa¢ sie wspdlnym systemem znakéw, np. dla odbiorcy
nieznajacego jezyka chiiskiego komunikat w tym jezyku bedzie niezrozumiaty. Dzieki znajomosci wspdlnego
kodu odbiorca jest w stanie dekodowaé, czyli odczytywaé przekaz wystany przez nadawce. Kod moze byé
werbalny (stowny) lub niewerbalny (bezstowny).
© Kontekst
Komunikat dotyczy jakiegos elementu rzeczywistosci, czyli kontekstu. Aby poprawnie odczytaé przestana in-
formacje, potrzebna jest wiec znajomosé sytuacji, w ktrej zachodzi akt komunikacji jezykowej. Kontekst moze
dotyczyé kwestii:
& spolecznych ~ wigze sie z interpretacja wypowiedzi w zaleznosci od tego, kto z kim rozmawia, uwzglednia
osoby i role spoteczne, miejsce, w ktérym przebiega rozmowa, a takze wzajemna kontrole i akceptacjg;
& kulturowych — dotyczy wspdlnych doswiadezeni nadawcy i odbiorcy, ktére znajduja odbicie w jezyku: w prey-
stowiach, frazeologizmach, a take w kulturze i zyciu spotecznym. Kontekst kulturowy watwia odczytanie
aluzji i metafor.
\Wymienia sie jeszcze jeden sktadnik aktu komunikacji jezykowej - kontakt. To rodzaj zwiazku miedzy nadawea
i odbiorca, ktdry umotliwia przestanie komunikatu. Z takim zwiazkiem mamy do czynienia w przypadku kontaktu
bezposredniego (np. rozmowa w czasie spotkania). Daje on mozliwos¢ obserwowania jezyka ciata odbiorcy
i ewentuaine modyfikowanie wypowiedzi pod wptywem reakcji owego odbiorcy. Dzieki temu skutecznose
porozumiewania sig jest wieksza. Czescie] jednak wystepuje kontakt posredni ~ mamy z nim do czynienia
np. w przypadku czytania listu czy dzieta literackiego. W kontakcie bezposrednim wytepuje kontakt wzrokowy
i stuchowy (ta sama praestrzen i czas). Kontakt posredni wymaga uzycia réznych nosnikow informacji. Komunikaty sq
przekazywane za pomoca konkretnego kanatu, ktorym moga by¢ np. kartka, zapis na tasmie magnetycznej, prewody
telefonicane, list itp.
1 Warunki udanej komunikacji
Gtéwnym warunkiem udanego porozumiewania sie z innymi ludémi jest dobra znajomosé kodu jezykowego, tzn.
bogaty zasob stownictwa i znajomosé regut gramatyki. Pozwala to tak konstruowa¢ wypowiedzi, aby byty jasne
i zrozumiate dla odbiorcy. Dzieki tej umiejetnosci nadawca moze zrealizowac zatozony cel swojej wypowiedzi.
Réwnie wazna jest umiejetnosé uwzgledniania w komunikacji roznego rodzaju czynnikow spotecznych. Dobor
Srodkow jezykowych zalezy m.in. od relacji miedzy nadawca i odbiorca, ich pozyqji spoteczne), przynaleznosci
do okreslonego Srodowiska. Sposdb zastosowania Srodkéw jezykowych wptywa tez na to, czy dana wypowiedz
bedzie oficjalna czy nieoficjalna.
Na skutecznosé komunikacji duzy wptyw ma takze umiejetnos¢ dopasowania komunikatu do danej sytuacji,
np. powigzania go z sytuacja i wypowiedziami innych oséb. Odbiorca musi rozumieé, jaki jest temat, przyczyna
i cel danej rozmowy.
wigce] na WWW.ZDASZ.TO
