Inzichten in de acute zorg: Voor de huisartspraktijk

166 Pages·2015·4.03 MB·German

by  W. Draijer (auth.)

Inzichten in de acute zorg
C.J. in ’t Veld • W. Draijer
Inzichten in de acute zorg
Voor de huisartspraktijk
Onder redactie van
C.J. in ’t Veld
Brielle
Zuid-Holland
The Netherlands
ISBN 978-90-368-0880-4 ISBN 978-90-368-0881-1 (eBook)
DOI 10.1007/978-90-368-0881-1
© 2015 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Media BV
Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geau-
tomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch,
mechanisch, door fotokopieën of opnamen, hetzij op enige andere manier, zonder voorafgaande schrif-
telijke toestemming van de uitgever.
Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16b Auteurswet
j° het Besluit van 20 juni 1974, Stb. 351, zoals gewijzigd bij het Besluit van 23 augustus 1985, Stb. 471
en artikel 17 Auteurswet, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de
Stichting Reprorecht (Postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp). Voor het overnemen van (een) gedeelte(n) uit
deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet) dient men
zich tot de uitgever te wenden.
Samensteller(s) en uitgever zijn zich volledig bewust van hun taak een betrouwbare uitgave te verzorgen.
Niettemin kunnen zij geen aansprakelijkheid aanvaarden voor drukfouten en andere onjuistheden die
eventueel in deze uitgave voorkomen.
Automatische opmaak: Crest Premedia Solutions (P) Ltd., Pune, India
NUR 870
Bohn Stafleu van Loghum
Het Spoor 2
Postbus 246
3990 GA Houten
www.bsl.nl
Voorwoord
Sommige huisartsen zien er tegenop, voor andere kan het niet spannend/spoedei-
send genoeg zijn. Er zijn huisartsen die van slag raken als ze het spreekuur moe-
ten onderbreken, terwijl andere dat juist verwelkomen. Gezwind brengen zij een
naaldje in, voordat de ambulanceverpleegkundige dat kan doen.
Er is heel wat veranderd in de acute (huisartsen)zorg in de afgelopen tien jaar. De
organisatie van de zorg in de avond-, nacht- en weekenddiensten is met de komst
van de huisartsenposten compleet veranderd: grootschalig, met professionele on-
dersteuning. Als huisarts word je vaker geconfronteerd met ernstige ziektebeelden,
maar het is wel minder persoonlijk…
Bovendien, je staat er niet meer altijd alleen voor. Op de post is het in veel geval-
len mogelijk collega’s te raadplegen en bij huisbezoek is er een ervaren chauffeur
voorhanden. Bovendien merkt de familie thuis niets meer van de dienst.
Triage heeft zijn intrede gedaan, het denken in toestandsbeelden en gestructu-
reerde beoordeling van vitale functies (ABCDE). Ook zijn er afspraken gemaakt
met de ambulancezorg en op verschillende plaatsen in het land kunnen patiënten
met een spoedeisende vraag een beroep doen op ‘geschakelde spoedposten’, waar
huisartsenzorg aansluit op complexere zorg op de SEH.
Natuurlijk zijn er nog werelden te winnen: het borgen van de betrokkenheid van
huisartsen bij de organisatie van de huisartsenposten, het geven en ontvangen van
feedback op de verleende zorg, het opleiden van jonge huisartsen in de ‘do’s and
don’ts’ van de spoedzorg, het onderhouden van expertise en de continuïteit van de
palliatieve en terminale zorg.
In deze uitgave zetten experts op hun terrein de stand van zaken op een rij. Om
u op de hoogte te brengen, om u te inspireren. Om ook in de acute zorg overdag uw
voordeel mee te doen.
Een belangrijk onderdeel van de spoedeisende geneeskunde is het beoordelen
van de spoedeisende situatie. Hiervoor wordt vaak de ABCDE-methode gebruikt.
Deze methode wordt uitgebreid behandeld en meteen toegepast voor de meest voor-
komende ziektebeelden binnen de spoedzorg. Ook gaan de auteurs in op de beno-
digde instrumenten en apparatuur om goede spoedzorg te kunnen leveren.
Tussen de hoofdstukken door doen de leden van de redactie een greep uit hun
spoedeisende leven, ter lering ende vermaak.
V
VI Voorwoord
En bedenk: de huisartsgeneeskundige kijk op spoedzorg is en blijft waardevol!
Bron
Deze uitgave Inzichten in de acute zorg is gebaseerd op het nummer Bij-
blijven: Acute zorg, 2013-2, onder redactie van: prof.dr. W.J.H.M. van den
Bosch, mevr. dr. A.J. Berendsen, dr. P. Dieleman, mevr. drs. D.J. Mesker,
prof.dr. B. Meyboom-de Jong, drs. C.J. in 't Veld en dr. M. van der Wel en
op hoofdstuk 20 `Spoedeisende geneeskunde´ van drs. W. Draijer, drs. M.
Kruyswijk, drs. Th.W. Wulterkens en dr. G. Smits, uit Diagnose en therapie
2015-2016, onder redactie van dr. J.J.E. van Everdingen, prof. dr. A.F.A.M.
Schobben en dr. Tj. Wiersma.
Inhoud
Hoofdstuk 1 De organisatie van de huisartsenspoedzorg in Nederland .... 1
P.H.J. Giesen
Hoofdstuk 2 Pien in de rug ............................................................................. 9
M.C. van der Wel
Hoofdstuk 3 T riage .......................................................................................... 11
C. in ’t Veld en L. Huibers
Hoofdstuk 4 Transient global amnesia .......................................................... 19
C.J. in ’t Veld
Hoofdstuk 5 T oestandsbeelddenken en herziening van het
ABCDE voor de huisarts .......................................................... 21
P. Mout
Hoofdstuk 6 Een vaginale schimmelinfectie? ............................................... 35
A.J. Berendsen
Hoofdstuk 7 Spoedzorg vraagt om regionale samenwerking...................... 37
P. H. de Groof
Hoofdstuk 8 Zorg voor specifieke doelgroepen: aspecten van
palliatieve zorg in de ANW-diensten ....................................... 43
A. A. van der Male
Hoofdstuk 9 Goed bekeken ! of ?................................................................... 53
P. Dieleman
Hoofdstuk 10 Het grote belang van opleiden op de huisartsenpost ............. 55
R.D.W. van Bentveld
VII
VIII Inhoud
Hoofdstuk 11 Een nachtelijke aanval .............................................................. 63
B. Meyboom-de Jong
Hoofdstuk 12 Organisatorische aspecten van Basic Life
Support op de huisartsenpost of op de dagpraktijk .............. 65
P. Mout, W.L. Fraanje† en Th.W. Wulterkens
Hoofdstuk 13 De atrioventriculaire nodale re-entrytachycardie ................. 75
D.J. Mesker
Hoofdstuk 14 De duiventil ................................................................................ 77
E.J. van der Jagt
Hoofdstuk 15 Dubbelzijdige kaakluxatie ........................................................ 85
W.J.H.M. van den Bosch
Hoofdstuk 16 Ervaringen van patiënten met de huisartsenpost .................. 87
E. Keizer, A. Oude Bos, M. Smits en P. Giesen
Hoofdstuk 17 Spoedeisende geneeskunde ....................................................... 97
W. Draijer, M. Kruyswijk, Th.W. Wulterkens en G. Smits
Hoofdstuk 1
De organisatie van de huisartsenspoedzorg
in Nederland
P.H.J. Giesen
Samenvatting Dit hoofdstuk geeft een overzicht van de zorg in spoedeisende situ-
aties in nationaal en internationaal perspectief. Daarna wordt ingegaan op de orga-
nisatie en ontwikkelingen in de 7 × 24 uur huisartsenzorg in Nederland.
1.1 Organisatie van de spoedzorg in nationaal en
internationaal perspectief
Voor patiënten in Nederland zijn er drie toegangsmogelijkheden tot de zorg in spoed-
eisende situaties: de huisartsenpraktijk of huisartsenpost (HAP), 1-1-2 meldkamer
ambulancezorg en de spoedeisende hulp van ziekenhuizen (SEH). In vergelijking
met andere landen met een vergelijkbaar niveau van medische zorg is de spoedzorg
in Nederland eenduidig georganiseerd, goed toegankelijk én van kwalitatief hoog
niveau. Ook hebben huisartsen in ons land een veel grotere en eenduidigere rol in
vergelijking met andere landen.[1][2][4]
Ook in Nederland verandert de ‘spoedbeleving’ van patiënten en neemt het aan-
tal contacten voor spoedeisende hulp met de huisartsenzorg, de meldkamer 1-1-2
en de SEH de laatste jaren toe. Veel patiënten presenteren de klachten met een
spoedeisend karakter bij voorkeur aan de meldkamer of de SEH en niet aan de
huisarts. Daardoor neemt de druk op de ambulancezorg en de SEH toe, met lange
wachttijden, ondoelmatige en kostbare zorg als gevolg. Huisartsen zien dus minder
patiënten bij wie van ‘echte’ spoed sprake is, maar worden wel meer geconfronteerd
met medisch niet-urgente hulpvragen. Dit kan leiden tot gevoelens van onvrede
onder huisartsen.[1][3]
Zowel nationaal als internationaal bestaat een trend in de richting van groot-
schaliger organisaties van de spoedzorg met minder SEH’s en meldkamers ambu-
lancezorg (MKA).[1-4] De ontwikkeling naar grootschaliger organisaties is ook te
zien in de Nederlandse huisartsenzorg, waarbij steeds meer sprake is van grotere
P.H.J. Giesen ()
huisartsenpraktijk ’t Weeshuis Nijmegen, senioronderzoeker en projectleider spoedzorg, afdeling
IQ healthcare, UMC St Radboud, Nijmegen, The Netherlands
© 2015 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Media BV 1
C.J. in ’t Veld, W. Draijer, Inzichten in de acute zorg,
DOI 10.1007/978-90-368-0881-1_1
2 P.H.J. Giesen
samenwerkingsverbanden (HOED-vorming, gezondheidscentra en huisartsenpos-
ten).[1][2] Ook bestaat er een duidelijke trend om de telefonische triage centraal te
organiseren in grootschalige triagemeldkamers.[1][2] Ten slotte is er een ontwikke-
ling om meer taken te delegeren aan verpleegkundigen en doktersassistentes ter on-
dersteuning van huisartsen.[1] Grootschaligheid is het antwoord op de toegenomen
werkdruk, grotere patiëntenstromen, de wens om parttime en met meer flexibele
werktijden te werken. Bovendien bestaat de noodzaak om de kwaliteit van de ver-
leende zorg verder te verbeteren, waarbij als uitgangspunt geldt dat de patiënt op
het juiste moment, op de juiste plaats en met de juiste hulp wordt geholpen.[5] Dit
betekent ook: zelfzorg waar het kan, huisartsenzorg waar het moet en ziekenhuis-
zorg als het nodig is.[5] Aangezien het voor patiënten vaak onduidelijk is bij welk
hulpverleningsloket zij zich moeten melden, is het van belang dat de partners in
de Nederlandse spoedzorg goed samenwerken en de patiëntenstroom op basis van
eerdergenoemde uitgangspunten wordt verdeeld.[5]
1.2 Huisartsen spoedzorg
In Nederland zijn alle huisartsen gezamenlijk verantwoordelijk voor de 7 × 24-uurs
huisartsgeneeskundige ‘basis’ spoedzorg. Zij verdelen daartoe de avond-, nacht-
en weekenddiensten; zij hoeven niet altijd persoonlijk beschikbaar te zijn. Iedere
huisarts moet minimaal een vastgesteld aantal dagen per week werken en een mini-
mumaantal diensten per jaar verrichten om de eigen registratie te behouden.[5] De
7 × 24-uurs verantwoordelijkheid, de regionale spreiding en de eenduidige strakke
organisatie maken de huisartsenzorg in Nederland tot de best toegankelijke zorg ter
wereld.[1][2][6]
Er bestaat veel verwarring over wat onder ‘spoed’ dient te worden verstaan en
wat deze zorg precies behelst, omdat deze term vanuit de patiënt of de professional
kan worden gedefinieerd:
• Zorgvragen die door de patiënt als niet uitstelbaar worden beleefd.
• Zorgvragen die vanuit medisch perspectief snel behandeld moeten worden om
gezondheidsschade te voorkomen of te verminderen.
De huisartsgeneeskunde gaat uit van het door patiënten als spoed ervaren gezond-
heidsprobleem, maar het is vervolgens de professional die bepaalt wanneer en wel-
ke hulp noodzakelijk is.[6]
Tot de huisartsgeneeskundige spoedzorg rekenen we zorg die veilig en doelmatig
door de huisarts geleverd kan worden.[6] Voorbeelden hiervan zijn:
• traumatologie (bijv. ongecompliceerde hechtwonden, brandwonden, kneuzin-
gen);
• ernstige infecties (bijv. hoge urineweginfecties, lage luchtweginfecties);
• kortademigheid (bijv. astma-aanval);
• ontregelingen chronische aandoeningen (bijv. hartfalen, COPD, diabetes);