İdris Küçükömer'le Türkiye Üstüne Konuşmalar

230 Pages·1994·3.129 MB·Turkish

by  İdris Küçükömer

Yöneten: Ali G e\ •Behçet Osman
Ağaoğlu »Şevket S ir »Ahmet Hamdi
Başar »Feyyaz Ber Bedii N. Feyzi oğlu
•Numllah Gezgin • at Fîatipoğlu »Prof.
Dr. Mehmet Kapla İri Karaosmanoğlu
•Prof. Haydar Kazg Şerif Mardin »Sakıp
Sabancı * •Prof. Dr. Tarık Zafer Tunava
İDRİS KÜÇÜKÖMER
BÜTÜN H E R L E R İ
İDRİS
KIÇÜKÖMER'UE
TÜRKİYE
ÜSTÜNE
TARTIŞMALAR
BAĞLAM

İdris Küçükömer - Bütün Eserleri 5
İDRİS KÜÇÜKÖMER’LE
TÜRKİYE ÜSTÜNE
TARTIŞMALAR
BAĞLAM
Bağlam Yayınları/84
îdris Küçükömer Bütün Eserleri-5
Birinci Basım Ekim 1994
ISBN 975-7696-62-5
Kapak Tasarımı İlhan BİLGE
Tel [phone]
Baskı Bayrak Matb. Ltd. Şti.
BAĞLAM YAYINCILIK
Ankara Caddesi, 13/1
34410 Cağaloğlu-İstanbul
Tel: [phone]
İdris Küçükömer için,
Yaban’dan, TekAdam’dan,
Düzenin Yabancılaşması ’ndan
sivil topluma doğru uzanan bir
tarih serüveninin unutulmaz anılarıyla...
A.G.

SUNUŞ
TÜRKİYE, İdris Küçükömer'in düşünce dünyasında her an
sorguladığı, tartıştığı, deyiş yerindeyse, kendi kendisiyle bile
sürekli "kavgalı” olduğu alandı.Belirli kavramların üstlerin­
de yeterince durulmadan yinelendikçe özlerinin biraz daha
boşaltıldığı, içeriksiz klişelere dönüştürüldüğü bir ortamda,
bazan umutsuz görünen bir uğraşı göze alma karşılığında
da olsa yüzeyin altında yatanları arıyordu. O.. Düşünce ala­
nındaki özgünlüğü kadar, dayanılmaz yalnızlığı da buradan
kaynaklanıyordu.
Özellikle olgunluk yıllarında Prof. Dr. idris Küçükömer, hiçbir
alanda kesin bir önceden biçimlenişten, şaşmaz bir belirle­
nişler dizgesinden söz edilemeyeceğini dile getirdi. Her
"kesin” sanılan olgu, dipten doruğa yeniden ele alınarak,
bir daha, sonra bir daha sınanmalıydı. Düşünce zincirleri,
ilk yaklaşımda, "düşünce'yle yanyana tasarlanılması bile
olanaksız bir durumdur.Oysa, güncelin içinde nice yakla­
şımlar, düşünceler üstünde giderek nasıl da acımasız pran­
galara çevrilebiliyordu bazan?..
İdris Küçükömer'in Türkiye sorgulaması, köklerinde bir
dünya ya da evren sorgulamasının da yattığı düşünsel
süreçlere uzanmak istiyordu. Doğu toplumlarının geleneksel
yaşam ve yönetim düzenlerine ilişkin yaklaşımları, uygarlık
ve kültürün tarihsel açıdan en yoğun katmanlarından birini
ortaya koyan din kurumuna verdiği önem, etkin bir
demokratik sistemin sivil toplum yapısıyla etle tırnak gibi
içiçe geçmesi gereği, zincirlerini paramparça etmek istediği
Türkiye’nin düşünce ortamına, Küçükömer'in son yıllarında
sunduğu görüşlerin başlıca odak noktalarını oluşturuyordu.
1970’H yıllar boyunca Milliyet gazetesinde "Düşünenlerin
Forumu" başlığı altında pazar günleri yayımlanan tartışma­
lar, Küçükömer'in de katkılarıyla ayrı bir boyut elde etmişti.
İ. KÜÇÜKÖMERLE TÜRKİYE ÜSTÜNE TARTIŞMALAR'_______________________________________
Özellikle Türkiye Cumhuriyeti'nin ellinci yıldönümü nedeniy­
le düzenlenen forumlarda, Yakup Kadri Karaosmanoğlu,
Şevket Süreyya Aydemir gibi "Cumhuriyet ideolojisi"nin te­
mel direklerinin yanında, Tarık Zafer Tunaya, Mehmet Kap­
lan ve İdris Küçükömer, değişik açılardan bambaşka sorun­
lara ışık tutmuşlardı. Hele, Cumhuriyet Türkiyesi'nde sivil
topluma erişebilmek için giderek yeni bir dönem açılmasını
öneren Küçükömer'in "çizgi dışT’görüşleri, toplumda, ilk
baskısındaki ilginç "karşı" önsözünde ayrıntılarıyla açıkladığı
gibi, Doğan Avcı oğluna dört ciltlik Milli Kurtuluş Tarihi dizi­
sini esinletecek kadar derin "şok" dalgaları yaratmıştı* Her
toplumsal bunalımda yeniden sığınılan küçük burjuva
alışkanlıklarının bir yana bırakılarak, geçmişinin ve geleceği­
nin önüne koyduğu yeni gerçekliklerle yüzyüze gelmesi için
Türkiye’ye yapılan yürekli çağrılardı, bunlar... özgür, geliş­
miş, uygar, demokratik bir düzen, sivil toplum örgüsü canlı
bir varlığa dönüştürülmedikçe kolay gerçekleştirilemezdi.
Çağdaş ileri toplum, geniş' bir olasılıklar dizisine açıklığı
ölçüsünde güvenceye kavuş'turulabilirdi. 20001i yıllara
yönelen Türkiye'nin gündemindeki sayısız tartışmanın
ardında, idris Küçükömer'in dile getirdiği düşünceler bugün
de önemli yerier alıyorlar.
Yayınlandıkları günden sonra uzun süre gazete sayfalan
arasında tarihin yargısına bırakılmış olarak kalan Küçükö-
mer'li tartışmalar, eşi Sayın Doç Dr. Meral Küçükömer'in dile­
ğiyle. sözkonusu forumlara katılan tüm düşünür, bilimadamı
ya da tanınmış kişilerin görüşleriyle birlikte.Türkiye’nin
düşünce dünyasına topluca sunuluyor.
Tartışmaları yönetenin, tartışmaları başlatana duyduğu derin
saygıyla...
ALİ GEVGİLİLİ
Etiler-lstanbul / 29 Ekim 1994
* Doğan Âvcıoğlu, Milli Kurtuluş Tarihi, ISJN'den 1995 e, Cilll, İstanbul,Tekin Yayınevi,
1974 (birinci baskı). s.VII-XV1. Sayın Doğan Avcıoğlunun A/İ//İ AT/Mii/iiî Tarihinin birinci
cildinde ilk seki/ baskısı boyunca yer almasına karşın daha sonraki baskılarda çıkarılan
ünlü “Önsöz"ü. çocuklarının verdikleri özel izinle, bu yapıtın "Ekler" bölümünde yeniden
yayımlanıyor. Sağladıktan bu olanak için. Bağlam Yayınevi. Âvcıoğlu ailesine ve Tekin
Yayınevi’ne teşekkürlerini sunar.
İÇİNDEKİLER
sunuş....................................................................................... 7
I. BÖLÜM................................................................................... 11
1. Bütçe, İstifa ve Demirel.................................................... 13
KATILANLAR: Prof.Dr. Bedi N. Feyzioğlu, Ahmet Hamdi
Başar, İdris Küçükömer, Prof.Dr. Haydar Kazgan
2. 1971 Türkiye'si ve Reformlar........................................... 27
KATILANLAR: Ertuğrul Soysal, Prof.Dr. Zeyyat Hatiboğlu, İdris
Küçükömer
3. Türkiye’nin Gerçekleri ve Reformlar............................ 47
KATILANLAR: Ertuğrul Soysal, Prof.Dr. Zeyyat Hatiboğlu, İdris
Küçükömer
4. Yeni Hükümet ve 1972 Türkiye’si................................ 71
KATILANLAR: Behçet Osmanağaoğlu, Nurullah Gezgin, Prof.
Zeyyat Hatiboğlu, İdris Küçükömer
II. BÖLÜM............................................................................... 89
1. Cumhuriyet’in 50 Yılı....................................................... 91
KATILANLAR: Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Şevket Süreyya
Aydemir, Prof.Dr. Tarık Zafer Tunaya, Prof.Dr. Mehmet
Kaplan, Prof.Dr. İdris Küçükömer
2. Atatürkçülük ve Türk Toplumu...................................... 113
KATILANLAR: Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Şevket Süreyya
Aydemir, Prof.Dr. Tarık Zafer Tunaya, Prof.Dr. Mehmet
Kaplan, Prof.Dr. İdris Küçükömer
3. Türkiye Şimdi Ne Yapmalı?........................................... 127
KATILANLAR: Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Şevket Süreyya
Aydemir, Prof.Dr. Tarık Zafer Tunaya, Prof.Dr. Mehmet
Kaplan, Prof.Dr. İdris Küçükömer
İ. KÜÇÜKÖMERLE JÜRKİYE ÜSTÜNE TARTIŞMALAR
III. BÖLÜM.............................................................................. 141
1. Nasıl Bir Dünya ve Türkiye............................................ 143
«ATILANLAR: Sakıp Sabancı, Prof.Dr. İdris Küçükömer,
Ertuğrul Soysal
2. 12 Ekim Türkiyesi’nin Gerçekleri................................. 161
«ATILANLAR: Feyyaz Berker, Prof.Dr. İdris Küçükömer.
Prof.Dr. Şerif Mardin, Ertuğrul Soysal
3. Türkiye, Sorunlarını Nasıl Çözebilir?......................... 181
«ATILANLAR: Feyyaz Berker, Prof.Dr. İdris Küçükömer,
Prof.Dr. Şerif Mardin, Ertuğrul Soysal
EK 1........................................................................................... 201
"Çıplak Güç”ün Dışında Kalanlar
Almaşık Değil Haindir......................................................... 203
EK II.......................................................................................... 207
Milli Kurtuluş Tarihi (Önsöz) Doğan Avcıoğlu 209
İdris Küçükömer Kaynakçası........................................... 221