Gids voor Gelijke Kansen "HR-Instrumenten voor Gelijke Kansen aan Universiteiten"

321 Pages·2009·3.45 MB·Dutch

G
i vlir-Werkgroep Gelijke kansen
d
s (EDS)

v
Gids voor Gelijke kansen o
o
r

G
e
Hr-instrumenten voor Gelijke kansen aan Universiteiten l
i
j
k
e

k
a
n
Aan Vlaamse en aan Europese universiteiten in het algemeen bereiken vrouwen zelden de
s
e
top. Daarom bundelden vijf van de zes Vlaamse universiteiten – Vrije Universiteit Brussel n
(VUB), Universiteit Gent (UGent), Katholieke Universiteit Leuven (K.U.Leuven), Univer-
siteit Hasselt (UHasselt) en Universiteit Antwerpen (UA) – de krachten om een Gids voor
H
Gelijke Kansen: HR-Instrumenten voor Gelijke Kansen aan Universiteiten te ontwikkelen. r
-i Gids voor Gelijke kansen
Elke universiteit koos daarbij een eigen onderwerp. De VUB werkte een module uit over n
s
t
personeelsontwikkeling en organisatiecultuur (1); de UGent over de integrale loopbaan (in- ru
m
stroom-promotie-doorstroom) (2); de K.U.Leuven over loopbaanbeleid (focus op promotie)
e
n
(3); de UA over wetenschapscommunicatie (4); en de UHasselt over mentorschap (5). Iedere t
e
n
module beslaat één hoofdstuk in deze Gids voor Gelijke Kansen, die zo een praktische gids
v
o
wil zijn met tips, praktische knowhow en informatie in verband met Gelijke Kansen en Hu- o
r

man Resource Management. Elk hoofdstuk van de Gids bevat een verslag van de casestudies G
e
die aan de verschillende universiteiten werden uitgevoerd. De voornaamste doelgroep van li
j
k
deze Gids bestaat uit gezagsdragers en beleidsmakers van universiteiten in Europa en daar- e

k
buiten. a
n
s
e
n
Dit project werd gefinancierd door het Europees Sociaal Fonds, als onderdeel van het
a
a
EQUAL-programma, en gecoördineerd door de Werkgroep Gelijke Kansen van de Vlaamse n

U
Interuniversitaire Raad (VLIR).
n
i Hr-instrumenten voor Gelijke kansen aan Universiteiten
v
e
r
s
i
t
e
i
t
e
n
ISBN 978-90-441-2428-6
gids voor gelijke kansen.indd 1 09-01-2009 11:27:10
GIDS VOOR GELIJKE KANSEN
HR-INSTRUMENTEN VOOR GELIJKE KANSEN AAN UNIVERSITEITEN
Auteurs
Yanna Van Wesemael ! Machteld De Metsenaere ! Sigried Lievens ! Hanneke Pyck
Liselotte Vandenbussche ! Esther Hiel ! Ann Van der Auweraert ! Bie Nielandt
Vertaling
Marianne Van Remoortel
Eindredactie
Jan Lensen
Vlaamse Interuniversitaire Een partnerschap tussen de Europese Commissie en
Raad. http://www.vlir.be het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap
Projectsecretariaat: Het ESF in Vlaanderen wordt beheerd door het ESF-
tel. [phone] agentschap. http://www.esf-agentschap.be
VLIR-Werkgroep Gelijke Kansen (Red.)
Gids voor Gelijke Kansen
HR-Instrumenten voor Gelijke Kansen
aan Universiteiten
VLIR-Werkgroep Gelijke Kansen (Red.)
Gids voor Gelijke Kansen
HR-Instrumenten voor Gelijke Kansen aan Universiteiten
Antwerpen ! Apeldoorn
Garant
2009
320 pp. ! 24 cm
D/2009/5779/17
ISBN 978-90-441-2428-6
NUR 840+845
Cover design: Koloriet/Danni Elskens + Peter Faes/Verbal Vision vzw
© Garant-Uitgevers & de auteurs
Alle rechten voorbehouden. Behoudens de uitdrukkelijk bij wet bepaalde uitzonderingen
mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in
een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, op welke wijze ook,
zonder de uitdrukkelijke voorafgaande en schriftelijke toestemming
van de auteurs en van de uitgever.
Garant
Somersstraat 13-15, 2018 Antwerpen
Koninginnelaan 96, 7315 EB Apeldoorn
www.garant-uitgevers.be [email protected]
www.garant-uitgevers.nl [email protected]
Inhoudsopgave
Woord vooraf 13
Dankwoord 17
Algemene inleiding 19
HOOFDSTUK 1:
PERSONEELSONTWIKKELING EN ORGANISATIECULTUUR 23
Yanna Van Wesemael ! Machteld De Metsenaere (VUB)
1. Inleiding 23
1.1. Probleemdefinitie 23
1.2. VUB-context 23
2. Literatuurstudie 26
3. Procesrapportering 33
3.1. Onderzoeksvraag 33
3.2. Opzet van het onderzoek 33
3.3. Eerste ontwerp van het onderzoek 33
3.4. Verwerking van de informatie tot een enquête 36
3.4.1. Personeelsenquête 36
3.5. Uittesten van de enquête in een pilootstudie 38
3.6. Validering van de schalen 39
3.6.1. Personeelsenquête 40
3.6.2. Studentenenquête 42
3.7. Uitvoeren van de uiteindelijke test 44
3.7.1. Do’s-and-don’ts 44
3.7.2. Organisatie van de enquête 45
3.7.3. Opstellen van een codeboek van alle variabelen 45
3.7.4. Controleren op niet-ingevulde vragen 45
3.7.5. Nieuwe variabelen en hercodering 46
3.7.6. Opnieuw testen van de schalen 47
3.7.7. Berekening van de scores 49
3.7.8. Vergelijken van groepen 50
3.7.9. Wat kunnen de scores en vergelijkingen je vertellen? 52
3.7.10. Verwerken van open vragen 52
6 Gids voor Gelijke Kansen
3.8. Valideren van de schalen in het Verenigd Koninkrijk en Spanje 53
4. Instrument en resultaten van de casestudy 55
4.1. Personeel aan de Vrije Universiteit Brussel 55
4.2. Studenten aan de Vrije Universiteit Brussel 62
4.3. Academisch personeel aan twee buitenlandse universiteiten 69
4.4. Studenten aan het European University College Brussels (EHSAL) 70
5. Conclusies en aanbevelingen 74
5.1. Overdraagbaarheid naar andere organisaties en settings 75
HOOFDSTUK 2
CARRIÈREVERLOOP: AANWERVING ! BEVORDERING ! ONTSLAG 77
Sigried Lievens ! Hanneke Pyck ! Liselotte Vandenbussche (UGent)
1. Inleiding 77
1.1. Probleemstelling 78
1.2. UGent-context 78
2. Instroom: onderzoek bij laatstejaarsstudenten 80
2.1. Inleiding 80
2.2. Literatuurstudie 80
2.3. Procesbeschrijving 82
2.3.1. Keuze van de methodologie 83
2.3.2. Doelgroep 84
2.3.3. Timing 85
2.3.4. Analyse 85
2.4. Instrument en casestudy 86
2.4.1. Instrument: enquête bij laatstejaarsstudenten 86
2.4.2. Resultaten van de casestudy 88
2.5. Conclusies 96
2.5.1. Algemene conclusies 96
2.5.2. Mogelijkheden voor verder onderzoek 97
2.5.3. Overdraagbaarheid naar andere organisaties en settings 97
3. Instroom/doorstroom: vacatures 97
3.1. Inleiding 97
3.2. Literatuurstudie 98
3.2.1. Grammaticale problemen 98
3.2.2. Wettelijke bepalingen 101
3.2.3. Vacaturetekst 102
3.3. Procesrapportering 103
3.3.1. Keuze van de methodologie 103
3.3.2. Het GECO-project 103
Inhoudsopgave 7
3.3.3. Verzameling van vacatureteksten 104
3.4. Instrument en resultaten van de casestudy 104
3.4.1. Instrument: checklist voor vacatures 104
3.4.2. Resultaten van de casestudy 105
3.5. Conclusies 109
3.5.1. Algemene conclusies 109
3.5.2. Mogelijkheden voor verder onderzoek 109
3.5.3. Overdraagbaarheid naar andere organisaties en settings 110
4. Doorstroom: bevordering bij vrouwen 111
4.1. Inleiding 111
4.2. Literatuurstudie 111
4.3. Procesbeschrijving 113
4.3.1. Het UGender-project ! de initiatie van een
gelijkekansenbeleid aan de UGent 113
4.3.2. De ontwikkeling van de vragenlijst UGender 113
4.4. Instrument- en gevalstudie 116
4.4.1. Instrument: ‘Vragenlijst UGender’ 116
4.4.2. Resultaten van de casestudy 117
4.5. Conclusies en aanbevelingen 120
4.5.1. Conclusies met betrekking tot de vragenlijst UGender 120
4.5.2. Mogelijkheden voor verder onderzoek 121
4.5.3. Overdraagbaarheid naar andere organisaties en settings 121
5. Uitstroom: exitgesprekken 122
5.1. Inleiding 122
5.2. Literatuurstudie 123
5.3. Procesrapportering 124
5.4. Instrument en resultaten van de casestudy 128
5.4.1. Instrument: semigestructureerde, diepgaande diepte-interviews 128
5.4.2. Resultaten van de casestudy 129
5.5. Conclusies en aanbevelingen 135
5.5.1. Vooruitzichten voor verder onderzoek 137
HOOFDSTUK 3
LOOPBAANBELEID 139
Esther Hiel (K.U.Leuven)
1. Inleiding 139
1.1. Probleemdefinitie 140
1.1.1. Academisch personeel 140
1.1.2. Administratief en Technisch Personeel (ATP) 144
1.1.3. Aanpak 145
1.2. Context K.U.Leuven 146
8 Gids voor Gelijke Kansen
2. Literatuurstudie 149
3. Procesrapportering 152
3.1. Modelinstrument voor de introductie van een
gendermainstreamingsbeleid 152
3.2. Meting en monitoring 153
3.2.1. Basisgegevens en analyses 154
3.2.2. Promotiekansen 155
3.2.3. Externe factoren in kaart brengen 157
3.3. Toetsing en evaluatie 159
3.3.1. ABAP: exitenquête 159
3.3.2. ATP: functieclassificatieproject 161
3.4. Implementering en organisatie 165
3.5. Bewustwording en eigenmaking 167
4. Instrument en casestudy 169
4.1. Instrument: carrière- en promotiekansen in kaart brengen 169
4.1.1. Identificeer mogelijke genderproblemen 169
4.1.2. Analyse van promotiekansen 169
4.1.3. Onderzoek naar oorzaken 170
4.1.4. Draagvlak 174
4.2. Instrument: enquête loopbaanbeleid 174
4.2.1. Exitenquête K.U.Leuven 174
4.2.2. Enquête loopbaanbeleid 175
4.3. Instrument: genderbewuste functiebeschrijvingen 178
4.3.1. Aanpak 178
4.3.2. Stappenplan genderbewuste functiebeschrijvingen 179
4.3.3. Toepassing 183
4.4. Instrumentarium: mainstreaming promotoren 184
5. Conclusies en aanbevelingen 186
5.1. Overdraagbaarheid naar andere organisaties en settings 187
5.2. Evaluatie van de module 187
HOOFDSTUK 4
WETENSCHAPSCOMMUNICATIE 189
Ann Van der Auweraert (UA)
1. Inleiding 189
1.1. Probleemdefinitie 190
1.2. Context UA 190
2. Literatuurstudie 191
2.1. Actief werken aan zichtbaarheid 191
Inhoudsopgave 9
2.2. Wees bewust van de verschillen in communicatiestijl 194
2.3. Geniet van het politieke spel 196
3. Procesbeschrijving 197
3.1. Kwalitatieve en participatieve onderzoeksmethodologie 198
3.2. Selectie van de deelnemers 200
3.2.1. Infovergaderingen op de verschillende campussen 200
3.2.2. Selectie op basis van motivatie en criteria 201
3.2.3. Blackboard-communicatie 201
3.3. Focusgroepgesprekken 202
3.3.1. Bijeenkomst 1: brainstorming rond gender en communicatie 202
3.3.2. Bijeenkomst 2: het thema gender 203
3.3.3. Bijeenkomst 3: het thema communicatie 208
3.3.4. Bijeenkomst 4: carrière en communicatie 212
3.3.5. Bijeenkomst 5: inhoudelijke opbouw van de training 214
4. Instrument en casestudy 214
4.1. Inhoud en verloop van de testtraining 215
4.1.1. Het thema gender 215
4.1.2. Het thema carrière 218
4.1.3. Het thema presentatie 227
4.1.4. Het thema vergaderen 229
4.2. Evaluatie van de training 231
4.2.1. Focus: strategische communicatie met behoud van
vrouwelijke eigenheid 231
4.2.2. Samenstelling van de groep 232
4.2.3. De sessie ‘Gender’ 232
4.2.4. De sessie ‘Carrière’ 233
4.2.5. De sessie ‘Presentatie’ 234
4.2.6. De sessie ‘Vergaderen’ 235
4.2.7. De docenten 235
4.2.8. Het aspect tijd 235
4.3. Tips voor het organiseren van de training 236
4.3.1. De gewenste topics 236
4.3.2. De vorm 236
4.3.3. De deelnemers 236
4.3.4. De docenten 237
4.3.5. Duur en locatie 237
4.3.6. De evaluatie 237
4.3.7. De syllabus 238
4.3.8. Organisatorische tips 238
5. Conclusies en aanbevelingen 239
5.1. Wat willen vrouwen bereiken in hun carrière? 239
5.2. Wat remt een carrière? 240