Bizans: yeni Roma İmparatorluğu

343 Pages·2008·4.011 MB·Turkish

by  Mango, cyril

BİZANS
Yeni
Romiam paratorluğu
CyrilM agno Oxforüdn iversiBtiezsavine'Ms no ddeeG mr eDki plrio fe­
sörüEdxüert.e r·öCğorlelüteyigemves e Bi i zasnasn aatrık,e oltoajriishii,
vee debiüyzaetrbıii nreçk oiktv aemp a kalyeanziann dır.
GüÇla ğaGlüıv en
AnkaÜrnai vertslietteFisaşiki Üml tbeistii'rndii
(1 982);
Boğaüzniiçvie rsittaerysiüihk' snledikes aynaspÇıte ış.di etrlgii
(1993-94),
veg azetemluehradbCeiu rm.h uriÇyeevtSi'ertrievş iesfii Ak­
(1997-98)
soYya yınceıdliıtkö'rt a olarçaakl ıTşatrıei.dh e,b ifyealts,e fe
vem edya/igliedbteiiğ şiiaşmli akn lçaervdiayr aiplteır.
CYRMIALN G,O
Bizans
YeRnoim iam paratorluğu
Çeviren:
Gül Güven
Çağalı
/fıA.ArN..
omo
İSTANBUL
YapKır eYdaiy ın-l2a7r2ı0
Tari-4h2
BiZANYSe nRio mai mparatoIrC lyurğiul Mango
Özgüand ıB:y zanmt-iTuhEem piorfeT hNee wR ome
ÇevirGeünÇl:a ğaGlüıv en
Kitaedpi töNruürA:ik bayar
DüzelHtaik:aT no ker
Kapatka sarNıamhıi:Dd iek el
Grafuiykg ulaGmüal:ç Eirno l
Basküıç:- EOrf set
Yüzyıl MMaasls3ıi..Ct a dN.o :1 95B ağcıllsatrıa nbul
ı.ba sklıs:t anHbauzli,r2 a0n0 8
ISB9N7 89-75-08-1410-5
©YapKır eKdüil tSüarn aYta yıncTıilcıavkre eS ta naAy.i.Ş. 2007
SertiNfiok:1a 2 06-34-0·0 3513
Copyrig1h9t8 b0©y C yrMialn go
Bütüyna yıhna klsaarkıl ıdır.
Kaynak gösttearniıltieıçrmie nk yapkıılsaaalc ıanktd ıılşaırn da
yayıncyıanzıınl ıo limzankish ıizçıbynio rlç loağ altılamaz.
YapKır eKdüil tSüarn Yaaty ıncTıilcıavkre eS ta naAy.iŞ .
YapKır eKdüil tMüerr kezi
istiCkaldadleN soi1. 6 1B eyoğ3l4u4 3l3s tanbul
Telefo(nO2: 1 22)5 24 70 0( pbFxa)k s(:O2 122)9 30 72 3
http://www.yapikrediyayinlari.com
e-posytkay:k ul�[email protected]
tntersnaetatıd şr ehstit�p ://aliiskvreerdiis..cyoamp.tr
http://www.yapikredi.com.tr
İÇİNDEKİLER
öns•ö z7
Gi•r i9ş
BİRİKNICSİIB Mi:z Yaanşsa mÇıenşıYinöt nllie ri
HalklDairl• l 1ve9er
TopluvmeE kon•o3 m9i
KentOlretraiKdnaa yonbl uvşeYu e niden •C6 a9n lanışı
Muhal•i9 fl9e r
ManaHsatrıer(k Meotnia s)t 1i•91s izm
Eğit1i3m9•
İKİKNICSİIK aMv:mr saaBli zDaünnsy ası
İyiilK eö tüG'önzüGlnöe r ülDmüenzy• a 1s6ı7
FiziEkvsr•ee 1ln8 3
YeryüzSüanküi•nn 1 l9e5r i
İsnanlGıeğçım•n2i 0ş7i
İnsıağnGılenl e•c2 e91ğ i
İdeYaalş• a2 m37
ÜÇÜNKCIÜS IMMi:r as
Edeb•i2 y5a3t
SanvaeMt i ma•r l72ı7 k
BizHaünksü mdarları • 303
NotlaKrıdsaakl•it3 m0a7l ar
Kayna•3k ç0a9
Diz•3i 2n9
HARİTALAR
1t.ustiİnmipaaatnroorsyl .5u 6ğ•0u 1 2-13
1t.ustiDnöinaenmoBisin zdaeDn isHl'a ırniy t5.a6 •s02 ı 0 -21
Bizİamnpsaa troryl.1u4 1ğ0•u9 4-95
ÖNS ÖZ
UygarTlaırkdi ihziiiç siBini dzela mnpsa raut'oanryalr uıoğllma(ınDş i mitri
ObolensThkeB yyz'annniteCni om monewaltihl kea rıştıgreırlemckaiemlna­)s ı
disno ruğmlubu,al şulaRnogmıiçJltelany k (iön.s 've1e 9r6i9lY)ma izşatbii.l ecek
kadyaarş asbaeyndşiıum, asnudnad uğuçmoddkaa hynae tvkeie nm inkiim
dahiayb iie rs veerr ecekti.
Bizuayngsıa ğrılinlai şkin öaynlledaseyirınişenı lmheıaş ytaoitlrtseaun n,
olmatsüıdmno ,vs etm eslektaaşdllaavrreıırmnmııekn ka tçeınn aOcnalğaırma.
olgaönn büolr cuymauz,d ıkğitıammb üısnv erdidonekilu emaliasrtıenmıe mek
yoluöydleam çeayleı ştım.
Greiks imvlese örzic ükylaezrıiimlinıeli gbnii alrçi ı kylaapmmaga ekr e­
kiyKourl.l anıelnaa bzüi çsl iescvteaekyrm a; n lia tinleoşlta(inkir çiilnm iş
c,-o isç -iunso ,ii çoienv,b . ;)s tandG draesrki stoelmaarida lka ndırılabilecek
olavnee; nz ahmeotlla(inbs aiş kaylaansrıımm rmüa t fefvAaer noTlody n­
bee'dnebi enn idmisğfoein)e Mtoidke GrrneS ki stseimsit eBmelİnen,rg .i lizce
konuşduülnaynea nyd aagy ıbni çikmudlel aonlımlgaaisbnbıa i sb iintre den­
leö,zi esli kmolneurs buinrdiain zcliegydeiil m ;g Gerleseköl zicmüv,ke dl ee­r
yimlyearziınm eıtnadeypaıso, in ldvaeno mgeayıd ao miocnrdaaynıe rttm ek
üzebrier akseaknl eiymşoealkru ieyktliiasn ,ic sitb eemnii msBeudnibumin.r
karııkşlnıeğdaoe lna biildedcieağsiıs nöaye lbkeiaylreştcıeşe keğ yyia,mz ım­
dat abmi tru tağrıplneı,çkl o ıgka rfoirpm lyaoralaç abiolledcueğku .
Son otleaşreakkk,üö rrlnseearkbi ımnriel dayerlnMıeie ssWresi deelvndef
Nicolysaosnnıı'e ruşani, dm ee suinsmtaekr im.
OxforKda,s1 ı9m97
7

GİRİŞ
Tarihççoiğluentrlaiuırnğna udft aann ımlkaanddaBıriğızıyİal mnap saat rorlu­
ğu'nKuonn,s taonltyiiasnnY,oie p ni kReonmtati. n3si.2 yn4ı lıknurdual uşuyla
birdloiğkdtvueeağ yun ı 1k4e5nO3ts'imtnae Tn ülrrıki lneeilnig neçem essoinyal e
erdsiöğyilB einzibaruno. snb ir yüdzöynbıeolmyl uımnkuc aaz zdaömn üşümlere
uğmrıaşbtunı erd;e nlet,a rBieihnazi zanıninüs dç ba üny düökn e-mEer kOernt,a
veG edçö nBeimz aanysı-rmako lamdueşEttrtukeBrenin. z daönnse myianki­n,
laş7ıy.k ü zyoırltıands eığnbiaibn ra, ş ka İdselyayimüş'klısenve eAl riaşpil arın
Akdneizd'oiğvnueg ünkeyıyı labreılnibdriavgr ai rgnlö ıskt eçradğdiaeğ ki; Orta
döneymaAi nna,d ol1u70''0nlueTnrü drekt laıernrad ffateinhn yead, ad ahaazh a k­
lıplaıykıK yolnas,t ainst1'i2in0onH4p a'oçtlletı alıranardfi asnt idleaGkse;ıdç nö a­
nemdiebn,u nlabridrabinan şilcnaı nng1dı4a5nd3 e'ukez andıeğdıi klaebbuill ir.
Yukarıdakkie ygsfiaigbp öitr aümnaed bebi,ul nikura sbeeut lm eki yiiç in
nedevnalre'drBı ir.zs aınfastg'ıe nlaib nusc öez,c üuğgyüunn luiğlugbyiallzaiı
cididtii ryaazplıalvraes b ısikıly kia rp ıldmaıA.şm tabı utr e rviamr lkıoğrıun­ı
muştvuekr u llbainerıt şilkıie btatorelendt u ğaunnlua dsıüğrıbemucı ezt, e rimi
kullanmayı reddetmgeimtimGzee zru.çk eakkltuaeşl,ykı oukkkh ti ia,çn öteye
Bizİamnrpsaa todrilbuyiğedur e valsevltaao r lmam.Vı aşratonıKl,ro nstantino­
poliyseşr'iltbekeiR ro mdae vildeit.i SkaeknidnniRillo eemrraiiyio,aid ak ısa­
caH ıristoilyaarünallkka,er ld eeRr oimnaiinad iyaed lraınydoırBlikarir şdiı,.
eğİemrp aatrorlbuağşbukinyar ö e rsidneiğdnie Kl,o nnstntioapolyeilrsii'ssiien
kendBiyzsainntidi ioyts ea nlıamyialbi"rBdiiz.a n"sRloımlsaaölrzı"c",ü ğünün
tümüfayrlkbeli aırn lasmaaho ilpd BuağAtuvrı u palgıö,rlg eaernae lGarleidk,l e
SlavglöairresGa eer kain lagmeılniay aomrAadr ua,pv leTa ürr kolnelRrau rma,
yaRnoim adliıy odrıİl.ma paratrorillsueak k iinçlkieunrl il aBynzaınlutasitn ne ri­
miR,ö nesansg'eaç ekdraelzğimailanniy ka ıc.a ktBteurDi omğiRu,o myaladı a
9
BİZANYSe nRio mİamp arautğour l
DoğuHlıur isgtitibayişa ındn amahsaeı şg düeçğ eirklaeemrteimg yeil rei şimleri,
genkealbb uull maçmaıbşao llaarr ak kaldı.
Biztaanrsi hkiınvseeay çuokka rbıibdraa kanıt şa oclaukr (skbaiuk,r ada
elimgiezlddeinğ biu nykuaa pd,tia ışreka et)rt tibğui dmüöiçnz e mEdrekdneö,n­
nemeinön n emollidsuiğs uönyul emmüemmkiüBznu d. ö neAmn,tç iakğa ai ttir
veA kdehnaivzzg aösözın üanleı ndıbuğç ıanğsdıoann, u nu oRloumşat urur.
İmparğauty,oa rvlyauaşv kauşz teoyp rakklaayebrtımonilışa bdielh,ia rlsae
Cebelitsaurlıaökrt'ıetnsaıginnenn, lde eekd süeşlm oalnSaıan s İarnaiinl y'eüı z ­
leştiğdieu kzF maıanrkattıa'B.yaui d kbiü yüka rgaüsçıç nadtaıvkşedim e an ge,
sökzo nusu adlötnçıeinmzsıiei nny taesmaoelll uirş utyuo.Rr odmuvaeİ rialne ,
bui kgiü cçüenv reyleerr ianldaen birkdaıçş ıdknaüdllçagaü,ankk ıö pd­ evletin
pürbeibnra rbarlık dheinçişbzeiiyynrot kd ue.n başka
ErkBeinz daenvtsli enOirnyt,aad aG edçö nemkdaernş ılyaaşptıılrammaa ­
yacöalkç büüdyeoü lku yşaul,n ızg ecnoiğvşresla iifykiak suadnlre edte niyle
değiAlyndıdi urr.uk mü,l tbüarşealar çıılsaıdrna gd eaçlnei rdEirrkB.ei nz ans,
HıristGiryeaknol-ıgRğeoılm eennbe üğtiüynlleHe ışrtiisdrtodigiym;aa tnsa ı­nı
nımlvaeHd ııri iysaytna şaymaıpnı lkaurrbıdinuHır;ı risetdieybavineyb aitrı
Hırisstainyyaaatrnı.aB titzıtaönrse gnesleellne erkinin tüdmöünnedme­, Erken
dekna ynaklaknumrauymda afny i ak çiorlnkea rd irdir.
7y. üzykıelnddgaiö nsitf eleraektneü tkr oüp nueş ,k öandeamrs aezndsıer .
Olaayrölıynks üünoük uyan hbeikrrih şaiynnügiziny h,ıe lmıbenan ş ılnrdaan
istiblaaşslıoaytylyuaıız pkl ,a dsaoran krAir agpe nişylleem egssiüidrİeümnp­,
paratobrlauşğgıuennlaf el ena keştalşeırpe koallamnagamikabss-ıiıİzd m ipra ­
ratoernlm uüğreuehv ff ilearyietnyldaeSnnui,r iFyiel,i stviedn a,hs aoMa nı rsır
daK,uz eAyf ryiokkas buınr adkoalna-yhıesmaı lyalnhaıe nmdı en üfusunu
yarıddaaa zinan dbiirdreit nze ir bsilrnibikiiz rlieNmeki işk,ta iy.n akolkaurnı­n
masbıuo, l aylaram ueaşzlzdiaökmn üeşdiüelmniea ş nkciank b ebleiblrilsrii z
fivkeirirel Çbiörk.ü mşuüanz zbaomy utiulnitaşa kbmiif nri ekdieirbn ilimçeikn ,
çoska yyıedragd eeelcnae rkk jeiokkla onıdtagl öazr ıö bnuülnudned guerrmea­k
kiBruç. ö kBüişz,ta onpsr aikçlianr ıb ir y-aAnştçaiamkğ kıtenaun rytzg ıanrı­n
lığısnoınnuv-neçu o fakr kvleaı p abçiıbrki çiomrdteaö çzagbğüiad r ü nyanın
başlantgeımecsdıiinlyı .oD rodlualyabı,sia ırny lamda, f7le.a kByeiüt­ziy,ı lın
zans ttaermioehllia nyNiıandsA ııvrulr.p a'bnaıtnı sınbao,y uoRnroctmaaa ç,a ğ
imparğaut'ognröullnsuge ieg emoelnda uC,yo snstaTnhteidnovusetsi su,ut si ni­
anosH'ıurni sitmaipryaatnoh ralyudağelBu,ii ziaçnöiszn l deyumu laamnaa s la
ulaşılbaiimrda eoyaallna rakB ikzaualyndgslıa ı.rğ gıençımndi öşnedü okğ ası,
büyöülkç büudk eo şulblisaror nıunc udur.
10