bilim ve sanat merkezi öğretmenlerinin psikolojik güçlendirme algı görüşleri

41 Pages·2017·0.4 MB·Turkish

T.C.
PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ
EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
EĞİTİM BİLİMLERİ ANABİLİM DALI
EĞİTİM YÖNETİMİ TEFTİŞİ PLANLAMASI VE EKONOMİSİ BİLİM DALI
TEZSİZ YÜKSEK LİSANS PROGRAMI

BİLİM VE SANAT MERKEZİ ÖĞRETMENLERİNİN PSİKOLOJİK
GÜÇLENDİRME ALGI GÖRÜŞLERİ
(DENİZLİ İLİ PAMUKKALE İLÇE ÖRNEĞİ)

Aylin DAĞLAR

DENİZLİ - 2018
T.C.
PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ
EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
EĞİTİM BİLİMLERİ ANABİLİM DALI
EĞİTİM YÖNETİMİ TEFTİŞİ PLANLAMASI VE EKONOMİSİ
BİLİM DALI
TEZSİZ YÜKSEK LİSANS PROGRAMI

BİLİM VE SANAT MERKEZİ ÖĞRETMENLERİNİN PSİKOLOJİK
GÜÇLENDİRME ALGI GÖRÜŞLERİ
(DENİZLİ İLİ PAMUKKALE İLÇE ÖRNEĞİ)

Aylin DAĞLAR

DANIŞMAN
Yrd. Doç. Selçuk ŞİMŞEK
TEZSİZ YÜKSEK LİSANS PROJE ONAY FORMU

Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Eğitim Yönetimi Denetimi Planlaması ve
Ekonomisi Bilim Dalı öğrencisi Aylin DAĞLAR tarafından hazırlanan “Bilim Ve Sanat
Merkezi Öğretmenlerinin Psikolojik Güçlendirme Algı Görüşleri (Denizli ili Pamukkale
İlçe Örneği)” başlıklı Tezsiz Yüksek Lisans Projesi tarafımdan okunmuş, kapsamı ve
niteliği açısından Tezsiz Yüksek Lisans Projesi olarak kabul edilmiştir.

Yrd.Doç. Selçuk ŞİMŞEK
Danışman

Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Yönetim Kurulu’nun
……/……/2018 tarih ve ……………….sayılı kararıyla onaylanmıştır.

Prof. Dr. Şükran TOK
Enstitü Müdürü

iii
ETİK BEYANNAMESİ

Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, tez yazım kurallarına uygun
olarak hazırladığım bu proje çalışmasında;
• Tez içindeki bütün bilgi ve belgeleri akademik kurallar çerçevesinde elde ettiğimi,
• Görsel, işitsel ve yazılı tüm bilgi ve sonuçları bilimsel ahlak kurallarına uygun
olarak sunduğumu,
• Başkalarının eserlerinden yararlanılması durumunda ilgili eserlere bilimsel
normlara uygun olarak atıfta bulunduğumu,
• Atıfta bulunduğum eserlerin tümünü kaynak olarak gösterdiğimi,
• Kullanılan verilerde herhangi bir tahrifat yapmadığımı,
• Bu tezin herhangi bir bölümünü bu üniversitede veya başka bir üniversitede başka
bir proje çalışması olarak sunmadığımı beyan ederim.

Aylin DAĞLAR

iv
TEŞEKKÜR

Proje çalışmamın planlanma, araştırma, yürütülme ve oluşumunda ilgi ve desteğini
esirgemeyen, engin bilgi ve tecrübelerinden yararlandığım, yönlendirme ve
bilgilendirmeleriyle çalışmamı bilimsel temeller ışığında şekillendiren hocam ve
danışmanım Sayın Yrd. Doç. Selçuk ŞİMŞEK’e
Yüksek lisansa başladığım günden bugüne kadar her konuda yardımlarını
esirgemeyen değerli meslektaşım Bahar Çağrı ŞAN’a,
Yüksek lisans eğitimimim boyunca bilgilerinden istifade ettiğim bütün hocalarıma,
Anket formunu uygulamamda bana yardımcı olan BİLSEM öğretmenlerine,
Yüksek Lisans Eğitimim boyunca, ihmal ettiğim canım oğlum Doruk AKBULUT’a
Teşekkür ederim.

Aylin DAĞLAR

v
ÖZET

BİLİM VE SANAT MERKEZİ ÖĞRETMENLERİNİN PSİKOLOJİK
GÜÇLENDİRME GÖRÜŞLERİ
( DENİZLİ İLİ PAMUKKALE İLÇESİ ÖRNEĞİ )
Aylin DAĞLAR
Eğitim Bilimleri ABD
Eğitim Yönetimi Denetimi Planlaması ve Ekonomisi Bilim Dalı
Tezsiz Yüksek Lisans Projesi
Proje Danışmanı: Yrd. Doc. Selçuk ŞİMŞEK

Bu araştırmanın amacı Bilim ve Sanat Merkezi öğretmenlerin psikolojik
güçlendirmeye ilişkin görüşlerini almaktır. Bu görüşler doğrultusunda öğretmenlerin
kurum ve mesleki anlamda kendilerini ne oranda etkin,yetkili, özerk hissettikleri ve
meslekleri onlar için ne anlam ifade ettiği araştırılmıştır.
Araştırmada “nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması modeli”
kullanılmıştır. Bu araştırmada, öğretmenlerin psikolojik güçlendirme görüşleri Denizli ili
Pamukkale ilçesinde bulunan Nezihe-Derya Baltalı Bilim Sanat Merkezinde görev yapan
yirmi yedi öğretmene yapılandırılmış görüşme formu uygulanarak belirlenmeye
çalışılmıştır.
Araştırma sonucunda Bilim ve Sanat öğretmenleri, kendilerini kurum için anlamlı
ve yeterli bulurken; büyük çoğunluğu mesleklerini yerine getirirken özerk olmadıklarını,
proje ve etkinliklerde etkili olmadıklarını düşünmektedir. Sonuç olarak; Bilim ve Sanat
Merkezi öğretmenlerin psikolojik güçlendirme algılarının yüksek olduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler: Psikolojik Güçlendirme Algısı, Bilim ve sanat Merkezi, Öğretmen
vi
İÇİNDEKİLER

TEZSİZ YÜKSEK LİSANS PROJE ONAY FORMU ........................................................ iii
ETİK BEYANNAMESİ ....................................................................................................... iv
TEŞEKKÜR ........................................................................................................................... v
ÖZET .................................................................................................................................... vi
BİRİNCİ BÖLÜM ................................................................................................................. 1
GİRİŞ ..................................................................................................................................... 1
1. PROBLEM ......................................................................................................................... 1
1.1 Problem Durumu .......................................................................................................... 1
1.2. Problem Cümlesi ......................................................................................................... 2
1.2.1. Alt Problemler ...................................................................................................... 3
1.2.2. Araştırmanın Amacı ............................................................................................. 3
1.2.3. Araştırmanın Önemi ............................................................................................. 3
1.2.4. Araştırmanın Sayıltıları ........................................................................................ 4
1.2.5. Araştırmanın Sınırlılıkları .................................................................................... 4
1.2.6. Tanımlar ............................................................................................................... 4
2. KURAMSAL ÇERÇEVE VE İLGİLİ ARAŞTIRMALAR .............................................. 6
2.1.Güçlendirme ve Psikolojik Güçlendirme Kavramı ...................................................... 6
2.1.1. Psikolojik Güçlendirmenin Boyutları ................................................................... 7
2.1.2. Anlam Boyutu ...................................................................................................... 7
2.1.3. Yetkinlik Boyutu .................................................................................................. 8
2.1.4. Özerklik / Seçim Boyutu ...................................................................................... 8
2.1.5. Etki Boyutu ........................................................................................................... 9
2.2.Bilim Sanat Merkezi Kurumlarının Yeri ve Önemi ................................................... 10
2.2.1. Öğrenci Seçimi ................................................................................................... 10
2.2.2. Öğretmenlerin Önemi ve Seçimi ........................................................................ 11
2.3. İlgili Araştırmalar ...................................................................................................... 11
3. YÖNTEM ........................................................................................................................ 13
3.1.Araştırmanın Modeli .................................................................................................. 13
3.2.Çalışma Grubu ........................................................................................................... 13
3.3. Verilerin Toplanması ................................................................................................ 14
3.4.Temaların Oluşturulması ............................................................................................ 15
3.5. Bulgular ve Yorum .................................................................................................... 17
4. TARTIŞMA SONUÇ VE ÖNERİLER ........................................................................... 24
vii
4.1. Sonuç ......................................................................................................................... 24
4.2. Öneriler ..................................................................................................................... 26
4.2.1. Uygulayıcılar İçin Öneriler ................................................................................. 26
4.2.2. Araştırmalar İçin Öneriler .................................................................................. 27
KAYNAKÇA ....................................................................................................................... 28
EKLER ................................................................................................................................. 31
ÖZGEÇMİŞ ......................................................................................................................... 33

viii
BİRİNCİ BÖLÜM
GİRİŞ
Araştırmanın bu bölümünde, problem durumu, problem cümlesi, alt problemler,
araştırmanın amacı, araştırmanın önemi, sayıltılar, sınırlılıklar ve araştırmada sıkça
kullanılan tanımlar yer almaktadır.
1. PROBLEM
1.1 Problem Durumu
Eğitim sürecinin temel yapı taşları arasında öncelikli olarak okul görülmektedir.
Okul eğitim-öğretim etkinliklerinin gerçekleştirilmeye çalışıldığı yerlerdir. Okul
öncesinden başlayarak üniversiteye kadar her kademede insanları yetiştirmeye ve
geliştirmeye çalışır. Okul üzerinde çalıştığı hammaddenin toplumdan gelen ve topluma
giden insanın oluşturduğu, informal yönünün daha ağır bastığı bir örgüttür. Eğitim, insana
dönük bir hizmet; okul, eğitim hizmetini üreten bir örgüt ve yapı; eğitim ve okul da
uygulamalı ve disiplinler arası insani bir çalışma alanı olarak tanımlanır(Şişman,2010).
Eğitim örgütlerinin öncelikli amacı öğrencilerin akademik, sosyal ve duygusal
yönden
gelişmelerini sağlamaktır. Okulun, amacını etkili şekilde başarabilmesi, okul içi ve okul
dışı birçok etmene bağlıdır. Bu etmenlerden biri de öğretmenlerin okullarda
gerçekleştirdikleri performansın niteliği ve niceliğidir. Öğretmen performansı,
öğretmenlerin okulun amacına yönelik sundukları katkı olarak değerlendirilebilir. Bu
kapsamda öğretmen performansı, öğretmenlerin eğitim ve öğretimle ilgili sahip oldukları
bilgi, beceri ve motivasyonu bütünleştirmeleri sonucunda okullarda sergiledikleri örgütsel
bir davranış olarak tanımlanmaktadır (Özdemir, 2014). Bu tanımda öne çıkan ‘bilgi ve
beceri’ ile ‘motivasyon’ ise öğretmen performansının niteliğini belirleyen temel unsurlar
arasında sıralanmaktadır
(Barutçugil, 2004).
Öğretmenler, eğitim kurumlarının sağlıklı bir biçimde yaşamını sürmesinde,eğitim-
öğretim faaliyetlerinin etkili bir biçimde gerçekleştirilmesinde ve örgütsel hedeflere
ulaşmada önemli bir etki gücüne sahiptir. Eğitim kurumlarında yapılan her düzenleme ve
gelişim doğrudan ya da dolaylı olarak öğretmenlerle gerçeklemektedir. Öğretmenlerin
1
2

olumlu tutum ve davranışları, eğitim-öğretim süreçlerinin gelişimini desteklerken; olumsuz
tutum ve davranışlar, bu süreçlerin duraklamasına hatta gerilemesine neden olabilmektedir.
Bu nedenle, eğitim kurumlarında öğretmenlerin olumlu tutum ve davranış geliştirmesini
destekleyici faktörler ön plana çıkmaktadır. Öğretmenlerin eğitim-öğretim sürecinde esnek
olmasını ve kendilerini daha özgür hissetmesini sağlayan güçlendirme faktörü de
bunlardan biridir.

Öğretmen sadece bilgi aktaran değil, kişilerin tutum, davranışlarını çağın şartlarına
göre yönlendiren ve sisteme yeniden kazandıran kişidir. Bu görevler onu okul örgütünün
temel üyesi yapar. Öğretmenlerin görevlerinde başarılı olabilmesi için psikolojileri ve
görüşleri önem kazanmaktadır. Öğretmenlerin bireysel görüşlerindeki hür iradelerini,
kişisel yetkinliklerini, anlam ve etki boyutunda güçlendirmek okul örgütünün daha verimli
çalışmasına kaynak sağlayacaktır. (Tanrıöğen 2014b).
Balay’a (2000) göre; eğitim örgütleri gibi, bireyleri değiştiren ve üretken hale
getiren örgütler de göz önüne alındığında, öğretmenlerin performanslarını ölçmenin
güçlüğü nedeniyle iyi bir öğretim, büyük ölçüde öğretmenlerin bağlılığına, bilgisine ve
güdülenmişliğine dayanmaktadır. Bu nedenledir ki, her alanda olduğu gibi, okullarda da
başarının artması için, örgüte olan bağlılıkların üst düzeyde olması gerekmektedir.
Psikolojik güçlendirme, okul gibi insan ağırlıklı örgütlerde, örgütsel stres kaynakları ile
başa çıkabilmenin önemli kaynaklarından biridir. Psikolojik olarak güçlendirilmiş
bireylerin kırılganlıkları azalacağından örgütlerde güçlüklerde baş etmede daha dayanıklı
hale gelmelerine neden olabilir. Özellikle psikolojik olarak güçlendirilmiş öğretmenlerin
okul dediğimiz insan ağırlıklı örgütte daha verimli olabilecekleri öngörülebilir.
Psikolojik güçlendirme sonucu çalışanlarda bazı davranışsal değişiklikler
gözlenmektedir. Kişilerin kendine olan güvenlerinin artması, daha kaliteli hizmet
sunmaları, kişisel gelişim için istekli olmaları ve fırsatlar bulmaları, karar alma ve sorun
çözme konusunda sorumluluk almaları bunlardan birkaçını oluşturmaktadır. Bu çalışmada,
yukarıda belirtilen nedenlerle Bilim ve Sanat Merkezinde görev yapan öğretmenlerin
psikolojik güçlendirme ye ilişkin görüşlerine bakılacaktır.
1.2. Problem Cümlesi
Bilim ve Sanat Merkezinde görev yapmakta olan öğretmenlerin Psikolojik
Güçlendirmeye ilişkin görüşleri nasıldır?