Baldrici Dolensis archiepiscopi opera omnia = accedunt Honorii II Romani pontificis epistolae et diplomata necnon Cosmae Pragensis, Alberici Aquensis chronica : acc. Jacques-Paul Migne.

822 Pages·1854·94.62 MB·Italian

by  Dolensis. Baldricus

C 550,1
r
HARVARD COLLEGE
LIBRARY
FROM THE BEQUEST OF
J A M ES W A L K ER
(Class of 1814)
President of Harvard College
"Preference being giren to works in the InteUectaal
•nd Moral Science."

PATROLOGLE
C U R S US C O M P L E T US
srvE
BIBLIOTBECA UNIVERSALIS, INTEGRA, UNIFORMIS, COMMODA, OECONOMICA,
OMNIUM 88. PATRUM, DOCTOBUM SCRIPTORUMQUE ECCLESIASTICORUM
QUl
AB iEVO APOSTOLICO AD INNOCENTII III TEMPORA
FLORUERUNT;
R E C U S IO C H R O N O L O G I CA
OMNIUM QUJE EXSTITERE MONUMENTORUM CATHOLICxE TRADITIONIS PER DUODECIM PRIORA
ECCLESI/E SJECULA,
JCXTA EDITIONES ACCURATISSIMAS, INTER SE CUMQUE NONNULLIS CODICIBUS MANUSCRIPTIS COLUTAS.
PERQUAM BILIGENTER CASTI6ATA*,
DI88ERTATIONTBOS, COMMENTARllS LECTIONIBUSQUB VARIANTIBUS CONTiNRNTBR ILLUSTRATA ;
OMFIBUS OPERIBU8 PO»T AMPLISSIMAS EDITIONES QU/B TRIBUS NOVI8S1MIS SJECUL18 DEBENTUR ABSOLUTAS
DETECTIS, AUCTA;
INDICIBUS PARTiCULARIBUS ANALVTICiS, SINGULOS 8IVB TOMOS, 81VB AUCTORE8 ALICUJUS MOMENTI
SUB8EQUENT1BUS, DONATA \
CAPITULIS INTRA 11*81 M TEXTUM RITR DISP08ITIS, NECNON ET TITULIS SINGULARUM PAGUfARUM MARGINEM 8UPER10RBM
DISTINGUENTIDUS SUBJECTAMQUB MATERIAM SIGN1F1CANT1BU8, ADORNATA;
OPERIDU8 CUM DUBIIS TUM APOCRYPUI8, ALIQUA VERO AUCTORITATB IN ORlilNB AD TRADITIONBM
ECCLESIASTICAM POLLENTIBUS, AMPLIFICATAI
DUOKU8 INDICIBUS GENERALIBU8 LOCUPLETATA ! ALTERO SCILICET RERUM, QUO CONSULTO, QUIDQUID
ONU8QUISQUE PATRUM IN QUODLIBET TUEMA 8CR1P8ERIT UNO 1NTUITU CON8PIC1ATUR ALTBKO
SCIUPTUHiE SACRiE, BX QUO LECTORI COMPERIRB SIT OBVIUM QUINAM PATRES
ET IN QUIBU8 OPBRUM SUORUM LOCIS 8INGULOS 81NGULORUM LIBRORUM
SCRIPTURJE TBXTU8 COMMENTATI 8INT.
BDITIO ACCURATlSSIMA, CJLTERISQUE OMNIBUS FACILB ANTEPONBNDA, Sl PERPENDANTUR : CBARACTBRUM RITIWTAS,
CUARtJB QIALITAS, INTBGRITAS TBXTU8, PERFECTIO CORRECT10N18, OPERUM RECU60RUM TUM VAR1BTA8
TUM RUMERUS, FORMA VOLUMINUM PERQUAM COMMODA SIBIQUE 1N TOTO OPERlS DECURSU CONSTANTER
8IM1LIS, PRETII EXIGUITA8, PRJESERTlMQUB ISTA COLLECTlO, UNA, METBODICA ET CHRONOLOCICA,
SBXCENTOlUM FRAGMENTORUM OPUSCULORUMQUE BACTENU8 BIC ILLIC SPARSOfcCM ,
PR NUM AUTEM IN N08TRA BIRLIOTBECA, EX OPBR1BU8 AD OMNBS JETATE8,
LOCOS, LINGUAS FORMASQUE PERTINENTIBUS], COADUNATCRUM•
S E R I ES S E C U N D A,
IN QUA ! RODKUNT PATRES, DOCTORES SCRIfTORESQUK ECCLESIiE LATIN/E
A GHEGORIO MAGNO AD INNOCENTIUM III.
A C C U R A N TE J . - P. M I G N E,
BIBLIOTHECJE CLBRX OJIXVSRMJE,
SIVB
CUR8UUM COMPLBTORUM IN 8INGULOS SCIENTI/E BCCLESIASTJCJS RAM08 BDITORB.
FATROLOGIA BINA EDITIONE TYPIS MANDATA EST, ALIA NEMPE LATINA, ALIA GRJSCO-LATINA. —
VENEUNT MILLB FRANCIS DUCENTA VOLUMINA EDITIONIS LATIN J2; OCTINGENTIS ET
MILLB TRECKNTA GR<ECO—LATIN J5. — MERE LATINA UNIVERSOS AUCTORES TUM OCCIDENTALES, TIM
ORIENTALES EQUIDEM AMPLECTITUR; HI AUTEM, IN BA, SOLA VERSIONE LATINA DONANTUR.
P A T R O L O G LE T O M US C L X V I.
BALDRICUS DOLENSIS ARCHIEP. HONORIUS II ROM. PONT. COSMAS PRACENSIS. ALBERICUS
AQUENSIS. DROGO CARD. PETRUS LEONIS ET GREGORIUS S. R. E. LEGATI. FRIDERICUS
COLON. ARCHIEP. S. HUGOGRATIAN.,BRUNOARGENTIN. EPISCOPI.S.STEPHANUSCISTERC.HL
FRANCO AFFLIGEM., PONTIUS CLUNIAC, ABBAUDUS, RICIIARDUS PRATEIL., G., ABBATES.
DOMNIZO PRESB. CANUS. JOANNES MON. VIVIANUS PR;$MnNST JOANNES MICHAELENSIS.
v
GUALTERUS TARV. fiT GALBERTUS BRUG. HUGO DE RIBOBlMONTE.
EXCUDEBATUR ET VENIT APUD J.-P. MIGNE EDITOREM,
IN VIA DICTA FAMBOISE, PROPE PORTAM LUTETLE PARISIORUM VULGO VENFER NOMINATAM,
SBU PETIT—MO NTROUG E.
1854
*
* (ff.u./r/^.J
SJE C U L UM X II
0
B A L D R I CI
" "" / i r. !-
DOLENSIS ARCHIEPISCOPI
O P E RA O M N IA
ACCEDUNT
BONORII II ROMANI PONTIFICIS
EPISTOLiE ET DIPLOMATA
NECNON
CQSMI P R A G M S I S, ALBERIGI AQUENSIS
CIIROrVICA
INTERMISCENTUR
DROGONIS GARDINALIS, PETRI LEONIS ET GREGORII S. R. E. LEGATORUM, FRIDERICI COLO-
NIENSIS ARCHIEPISCOPI, S. HUGONIS GRATIANOPOLITANI, BRUNONIS ARGENTINENSIS,
EPISCOPORUM, S. STEPHANI ABBATIS CISTERCIENSIS TERTII, FRANCONIS ABBATIS AFPLI-
GEMENSIS, PONTH ABBATIS CLUNIACENSIS, ABBAUDI ABBATIS, RICHARDI ABBATIS PRATEL-
LENSIS, G. ABBATIS, DOMNIZONIS PRESBYTERl CANUSINI, JOANNIS MONACHI, VIVIANI
PRiEMONSTRATENSIS, JOANNIS MICHAELENSIS, GUALTERI TARVANENSIS ET GALBERTl
BRUGENSIS, UUGONIS DE RIBODIMONTE
OPUSCULA, DIPLOMATA, EPISTOLJB
A C C U R A N TE J.-P. M I G NE
BIBLIOTHEG/E GLEBI CNIVEB8/E
SIVB
CUR8UUM COMPLBTORLM IN SINQULOS SC18NT1JJ BCCLB81AST1C J2 RAMOS BDITORK
•• I U l
T O M US U N I C US
VBNIT 8 FRANCIS GALLICIS
EXCDDEBATUR ET VENIT APUD J.-P. MIGNE EDITOREM
IN VIA DICTA PAMBOISE, PROPE PORTAM LUTETLE PARISIORUM VULGO VENFER NOMINATAM
SEU PETIT MONTROUGB
1854
ELENCHUS
AUCTORUM ET OPERUM QUI IN HOC TOMO CLXVI CONTINENTUR.
e
£0SMAS PRAGENSIS.
Chronica Bohemorum. col. / fn\&
c
^ ' ALBERICUS AQUENSIS.
Historia Hierosolymitana, coL 589.
£RANCO ABBAS AFFLIGEMENSIS.
De gratia Dei, col. 715. — Epistolae, col. 807. — Appendix. — Chronicon Affligemense, coL 815.
HUGO DE RIBODIMONTE. ~^ <?~ ^
Epistola ad G. Andegavensem, coL 835. ^
PONTIUS ABBAS CLUNLACENSIS. /
Statuta, co/. 859. — Donationes piae," co/. 841. ^ ' ;
PETRUS LEOMS ET GREGORIUS S. R. E. LEGATI. x
Epistoke, co.. 851,
/T^ JQANNES MICHAELENSIS.
Regula Templariorum, coL 855.
0 jtJIALTERUS TARVANENSIS ECCLESIJS CANONICUS ET GALBERTUS BRUGENSIS.
De Vita et marlyrio B. Caroli Boni, Flandriae comitis, col. 875.
BALDRICUS DOLENSIS ARCHIEPISCOPUS.
iHistoria Hierosolymitana, col. 1057. — Acta Translationis capilis S. Valentini, col. 1151. — Vita
S. Hugonis Rolhonfagensis archiepiscopi, coL 1163. — Iliuerarium, sive epislola ad Fiscahnen-
ses, cot. 1175. — VilaB. Roberli de Arbrissello, col. 1181. — Carmina, coL 1181. — AcU S.
Valeriani marlyris, col. 1209. — De visitatione inflrmorum. col. 1211. — Diploma, coL 1211.
- JIQNORIUS U PONTIFfex ROMANUS.
Epistolae et privilegia, co/.. 12lt
O VIVIANUS PRiEMQNSTRATENSIS.
Harmonia, col. 1319. ^ ~ ~
G. ABBAS.
Epistola ad A.priorem S. Victoris Massiliensis, col. 1355.
DOMNIZO PRESBYTER CANUSINUS.
Vita Mathildis comitissse, coL 1339.
^ ^ABBAUDUS ABBAS.
Tractatus de fractione corporis Christi, coL 1341.
BRUNO ARGENTINENSIS EPISCOPUS.
Epistolae. co». i347.
FRIDERICUS COLONIENSIS ARCHIEPISCOPUS.
fenistolse et diplomata, col. 1349.
RICHARDUS ABBAS PRATELLENSIS,
Prologus in Leviticum, col. 1357. A> *
^ S. STEPHANUS ABBAS ClSTERIENSIS III.
Censura de aliquol locis bibliorum, col. 1373. — Sermo in obitu predecessons &ui, col. 1375. ~
Epistolae, col. 1375. — Charta charitatis, col. 1177. — Usus anliquiores ordinis Cisterciensis
col. 1383. — Exordium coenobii et ordinis Cisterciensis, col. 1501.
JOANNES MONACHUS.
Epistola ad Adelberonem Trevirensen archiepiscopum, cot. 1509.
^ DROGO CARDINALIS.
Sermo oe passione Dommica, col. 1515. — Liberde creatione et redemptione primi homiois, coL
1547. — De septem donis sancti Spiritus, coL 1553. — Liber de diviuis officiis, coL 1557.*
S. HUGO GRATIANOPOLITANUS EPISCOPUS
Exccrpta e charlulario Gralianopolitano, col. 1565. — Epistolae et diplomata, col. 1571.
Ex typis MIGNE, au Petit-Montrouge.
ANNO DOMINI MCXIV
o
COSM AS P R A G E N S IS .
COSMM
CHROMCA BOHEMORUM
(Bdidil D. RUDOLPUS KOIPKE pb. D., apud PERTZ, Monum. Germ. hUt. Script. t. IX, p. I)
PROLEGOMENA
COSMiE PRAGENSIS jETAS, NATALES, RES GESTiE
Cosraas Pragensis, quem patris Bohemicae histo- A utilissimum rerum scriptorem sibi popularem datnm
riae Herodotique splendidissimis nominibus jure or- esse, nobis vero hanc alteram relinquant Cosinam,
narunt viri, de perscrutandis Bohemorum rebus qnod ipse teslatur, Germanorum eruditione et litte-
gestis optime raerili, inter Germanicarum etiam ris imbulum atque ad altiores sensus capessendos
rerum scriptores, sive rerura materiem quam libro excultum esse.
suo inclusit, sive viam et rationem quam in con- Sed alia est laus Bohemis minime eripienda.
scribenda historia ingressus est respicis, locum ob- Germanus quidem erat qui primus Cosmae chronicoo
, linet non sane sua laude fraudandum. Et haud im- luce publica donavit, al Bohemorum erant viri
merito nos quoque uostris eum videmur ascribere doctissimi qui in legendo eoque expiieando summam
posse, qui, elsi Bohemica genle oriuodus, et divina- operam atque diligentiam posuerunt eumque iterum
rum et humanarum rerum socielate cum imperio iterumque novis curis perscrutantes, ita in inlerio-
Germanico erat conjunctus. Quanquam enim Siavi- res libri illius recessus penetrarunt ut Germanis
cus ejus sanguis odio magis quam amore efferbuit viam prseirentnobisque pene nihii relinquerent, quae
erga Gerraanos, quos patriae habebat inimicos atque nova proferri possent. Primus enim Dobnerus (2),
oppressores (i), lamen neque Germanici impcratoris cui sumraa debet Bohemorum hisloria, sua doctrina
summum iraperium, a Bohemis etiam servandum, B Cosmae vilam et iibrura illustravit, post Dobneruin
rejiccre, neque Moguntini archiepiseopi ecclesiasli- Dobrowskius (3), — cui viro de historia Cechica
cam discipliuam in dubium vocare audebat. Neque meritissimo, quod Monumentis Germaniae promise-
Bohemorum hisloriam componere licebat, Germa- rat (4), novam Cosmae editionem, utinam solvere
nicarum rerum ralione habita omnino nulla; nara licuisset! at fala obstabant; — post Dobrowskium
vix unam quidem alteramve pagellam complere
qui in librosuonova Boheroicae hisloriae fundamenta
poterat, quin in res a Germauis et gestas el conscri-
posoitPalackius (5). Post tot tantosque viros de re-
ptas incideret nominaque Germanica litteris man-
bus Bohemicis summe merilos, vix saniori consilio
danda essenL Sit igitur baec Bohemorum gloria
res nostra geri possit, quam si ea via quam tali
NOTA.
(1) H, 8, 14. tar. De scriptor. eccles., II, 766; Fabricius, Biblio-
(2) Ad Hajecii Annales Bohemorum 1,172, sqq. theca Lat. mediae et infimae aetatis 1,551; Menkenius
(3) In praefatione ad scriptores Rerum Bohemlca- in praefaiioue ad tom. 1 script. Rer. Germ.; Ceillier
rum I, p. VII, sqq. XXI, 576, Hambergerus suverlassige Nachrichten
(4) Archiv. IV, 35. IV, 104; Pubitschka Geschichte von Bdhmen IV,
(5) Wurdigung der alten Bdbemischen Geschi- 225 ; Meinerius in Commenlaiione die Bohmiscben
cLtschreiber, pag. 1. Minoris momenti sunt quae Geschichtschreiber des ersten Zeitrauuis, Wiener
priori lempore de Cosraa dederunt Oudinus coinmen- Jahrbucher XV, AnzeigebiaU., pag. 27. ,
PATROL. CLXVI. 1
41 COS&LE PRAGENSIS CHRONICA. 12
auctorliaie pracmunltam vldemus Incedentes, Hla A raverif testes sunf classicorura scriptorum IunJnat
praesertim adnolamus quae nobis aliter se babere quibus librum suum frequentavit ipsaque scribendi
videbanlur. ratio. Quantum litlerarum amorem ibi in viscera
Testimonia quae nobis relicla sunt de vita Cosmae, rcceperit et ad senectutis usque terminum servave-
sunt quidem non i4a pauea, aed, ui fere ubique ac- rit, ipsitis docet justa ac plena laudaljo, qua sub
cidere solet, ja rerum scrifltoribu* qui non rebu$ flnem libri Pranconi magistro monumeotnm condere
gerendis, sed scfib&idk gloftiam sib* eomparare conatus e*l (9>* Quofum srudioronr spatio decurso
conati sunt, ex ipsius aucloris libro sunt illa peten- (10), in rerum publicarum luce eum viderous ver-
da; nam paucissima sunt qu?e, postero lempere»- safitem. Yix dubitari polest qui in ducis aulam ad-
casu magis quam consilio ab aliis addita esse vide- scilus sit; publicis enim negotiis implicabatur qua*
mus. At de se ipse testimonia largioro saoe mantl viro lantum a duce probato committi posse vide-
libro inseruit quam apud alios fieri soleL %x ipsithi reritur. Cum, anno 1086, Moguutiae congregataesset
igitur verbis Vila ejus constiluenda csl. synodus, intererat solemnibus illis quibus lleinricus
Cosmas, circiter annum 1045 (6) baud ignobili imperator Wratislaum ducem Bohemiaeregem fecit,
loco (7) natus, ex gtnte quadam 6 Polonia adducla ipsumque vidlt imper«<fr«rn stia manu diploma
r
ni fallor, originenf tfa* it. Narn atattfs ejns (&), signarftetri q.u& frargen^i flffccfest Moravia adjudica
presbyler qui paucis annis autequam Cosmas hanc balur finesquc anliqui illius episcopatus coniirma-
lucem adepttie assei* adhttc erai intef vivos, a Bohe» bantur (11). Gebhardi enim Pragensls fn hoc itinere
mis qui cum S. Adalberli reliquiis in patriam victo- comes in interiorem illius episcopi amicitiam videtur
res redibant, cum nobilium Polonorum lurma anrio admissus esse, nam austerae sanclaeque ejus vitae
1059 Pragam caplivns ductus est. Scholis Pragensi- imaginem ea aucloritate nobis depinxit ul se hxc
bus erudiendus traditus est Cosmas, ut mox clerico- omnia vidisse afllrmct (12). Anuo 1091, miraculum
rum numero ascriberetur, et an. 1974 adhuc in phe- tfuoddam SS. Wenceslai et Adalbcrti vidit (13) et
rorum scholis deprehendimus eum haerenlcm. pauloposl iu Iialiam profeclus est; anno enim!092,
Cum e litterarum rudiitteriCis emersisset, Leodlam in cohorte epitcoporuin Cosmae Pr^gensis (14) et
se conlulit Cosmas, quod lunc prae caeleris Lolba- Andreae Olomucensis, qui ad investituram capessen-
ringiae scbolis laelissimis, auspiciis Franconis roagi- dam in Italiam iter faciebant, Mantuam venit et
slri florebal, ibique grammalicae et dialecticxoperam Wratislaum regem mortuum esse Voroft* audivit
assidue navavil. Quae doctrinae praesidia sibi compa- (15). Neque mimis cum aimo 4094, iidem eptteopt
NtfTJE.
(6) Testimonium quod de se ipse fecit CosninsHf, C afiuhde c.ientes fuisse nppellatos mifittiirf armige
59, nbi se, an. 1125, octogenarium fuisse dicit, Se- ros; si rgitur Cosmre flfiirs Inter riYihigs rcferehdus
culi sunt Pelxelius, Dobrowskitis, Palaekius et omneg* erat, ne pater quidem tam ignobiii loeo naius vidft-
pene rcliqui; quam sententiam, ut non omni dubio tur esse posse.
remolo dtnplectar, his rationibus adducor : Cum illo (8) Pelzefius ct t)obrowskius, loco II, 5, quo legi-
enhit allerum qned II, 34, an. 1074, Mttrlit testlmd- muS : Inter quos, heu! mate daplus, (idductus esl
nium conciliari videtur uon posse; nam vix patel meas atavus, consors in etero^ presbyter in ojficio,
quomodo vir iile quem ohvium liahet Cosmas co now naturaiem atavum, sed seniorem tantum illorum
locri, Anctorem, virum juvenem, nndetrigesiiuum clericorum indicari voluerunt, quornm numeroipse*
miniim agentem, salutatlolie bonepuer altoqul pome- ascrlptus crat Cosm.is; qiiam sententiam exemplis
i il. Neque auctor so alium ae puerum eodem loco non probarunl. El sine dubio non de atato, *cd d^
depiuxil, ul satis apparetex illis vcrbis: nobisadhuc proavo suo loquitur auctor; eodem fere nrodo ea^
posilis in scholis, quod non ita ut viJebatur Patackio dem voce ulitur II, 13, ubi Bracizlaus dux proavos
interpretandum, Cosmam magistri muncfe fn illa suos S. Wenceslamn et Boleslaum appellal atavos.
schoJa functum esse. Qui, an. 1974, puer eral, eumne Cff. quoqne II, 26, et quod de hoe loquendi uSu
an. 1045, natum esse credas? Solvenda hujus diffi- minus tccnrato observavit Pubitsehka Chrcmoio*
cultatis qiiam Jam Dobuerus vidit ad Hajecium I, gische Geschichte von Bohmen III, 157, 341. lu-
174, uuam vlam videre mihi virfeor; non Ita tif- que nihil repugnare viifetur quin Cosmae proavum
genda est loco III, 59, vox octogenarius; ita fortass* ittltrs eaptivitatrs memotlain posteth suis rellquisse
est explicanda ut slatuamus quod aliis exemplis rae D credamus.
probare non posse libere fateor, auctorera indicare (9) 111,59.
voiuisse septiragesimum vitae annura se egres&um (10) Quod quo tempore factum sil non liquel.
jam oetavum astatis decennium intrasse» At nl faHer Conjecerim intra annos 1075 et lUSi, quos airo
ai-ctioribus cancellis hoc temporis spatium eircum* siientio m chronico praetermieit; valde qaoqtt#
scribi polest. Adcluugius, in Glossario manuaii, dolendum Franconi» magisui mortis a.nnum plane
etempro quodam e diptoradte petiio probavit bonos ignorari. Sigeberlus eum jam an. 104? claruisse
pueros appellatosesse schoiares. Itaque is sine dubio scribit.
appellandus eral puer qui nondura id aelatis esset, v (11) 11,37, quod ego vidi ipsum Ccesarem suis ma-
ut ordinera sacmm adipisci posset, quo hoc cflici nibus adnotantem.
vi\letur qood, an. 1974, Cosmas Vl^esimunt quin- (12) H, 47, fari lihet hmequm vidimus ipsi.
tntn «tatis armum nondum ateigerit. Quae omnia iii) II, 46, quce ipsi vidimus.
s) teuemus natalis annus neque uftra anmrm 1050 (14) Quodpriorc lcmpore nonnu!li,e. g., Pontaiuta
rejleiendus, neque citra anntim 1054 promovendns m Bobemia pia, p. 3, sibi persuaseruul Cofthiam
esi. episcopum et Cosmam decanum unura eumdtmane
(V) 1U, 51, adnotavit ntortem Bertholdi clientis esse, jam refutavit Balbinus iii Epitome rerum Bohe-
filii snl Heinrici, quod snne non let isset, sl cliens micarutn, p. 211.
ille e vulgo qoidam famuhtt fuisset. Patet eliarn (15) 11,49, 50, rumor nostras diverberat aures.