bab empat laporan kajian kefahaman pemimpin agama islam dan kristian terhadap konsep asas ...

171 Pages·2015·2.15 MB·Indonesian

BAB EMPAT

LAPORAN KAJIAN KEFAHAMAN PEMIMPIN AGAMA ISLAM DAN KRISTIAN
TERHADAP KONSEP ASAS DIALOG ANTARA AGAMA DAN KESANNYA
TERHADAP HUBUNGAN SOSIAL

4.0 Pendahuluan

Bab Empat akan difokuskan kepada dapatan kajian dan analisa data daripada sampel kajian
yang telah diperolehi. Interpretasi data kajian yang digunakan oleh penulis dalan kajian ini
adalah menggunakan SPSS Statistics Version 2.0. Pada bahagian pendahuluan ini penulis
hanya akan memberi penjelasan tambahan bagi bahagian metodologi kajian yang
memerlukan kesahan metodologi yang digunakan. Ini adalah kerana penjelasan berkaitan
metodologi kajian yang terperinci telah disentuh oleh penulis dalam Bab Satu.
4.0. (a) Sampel Kajian
Sebagaimana yang dihuraikan di bahagian metodologi kajian dalam Bab Satu
penulis menggunakan metodologi Persampelan Bertujuan (Purposive Sampling) dalam
menentukan responden yang bersesuaian untuk kajian ini iaitu “Pemimpin Agama Islam
dan Kristian di Malaysia”. Memandangkan kajian ini difokuskan kepada dua agama iaitu
Islam dan Kristian maka kumpulan responden yang diputuskan oleh penulis yang mewakili
kumpulan pemimpin agama Islam dan Kristian663 adalah (1) Ahlijawatankuasa Fatwa
Majlis Kebangsaan Bagi Hal Ehwal Ugama Islam Malaysia yang terdiri daripada para
Mufti setiap negeri, ahli lantikan pakar bidang agama dan bidang terpilih dan (2) Pegawai
Agama Bahagian Dakwah Negeri bagi responden Islam. Manakala bagi responden Kristian

663 Maklumat pembentukan kumpulan pemimpin agama di Malaysia yang mewakili Islam dan Kristian telah
dihuraikan dengan terperinci oleh penulis dalam Bab Dua dengan berdasarkan konteks dan realiti Malaysia.
289
adalah (1) Ahlijawatankuasa Tertinggi Majlis Gereja-Gereja Se Malaysia (CCM) yang
terdiri daripada para Paderi dan (2) Ahli Bersekutu dan Gabungan Majlis Gereja-Gereja Se
Malaysia (CCM) juga terdiri daripada para Pederi dan Ketua-ketua organisasi. Majlis
Gereja-Gereja Se Malaysia (CCM) juga adalah ahli Persekutuan Kristian Malaysia di mana
terdapat Ahli Tertingginya menjadi Ahlijawatankuasa Persekutuan Kristian Malaysia di
peringkat nasional.
Jadual664 4.1di bawah menunjukkan populasi sampel yang sebenar dan populasi
sampel yang diperolehi semasa proses pengumpulan data melalui kaedah soal selidik
dijalankan.
Jadual 4.1: Jadual Populasi dan Sampel kajian bagi kumpulan pemimpin agama Islam dan Kristian
Responden Kategori Jumlah Jumlah Jumlah Jumlah Peratus
Responden Populasi Populasi dapatan dapatan dapatan
Mengikut Responden sampel sampel sampel
Kategori mengikut keseluruhan
kategori
Responden AJK Fatwa
Islam Kebangsaan 22
36 22 100 %
Pegawai 36
Agama 14 14
Dakwah
Negeri
Responden Paderi(AJK
Kristian Tertinggi 24
CCM dan 15 76 %
Ahli CCM)
Ketua, Ahli 37 28
Bersekutu & 13 13
Gabungan
CCM
JUMLAH 73 64 88 %
Sumber: Soal Selidik, 4 Mei 2012

664 Paparan jadual dalam bab ini adalah dalam kuantiti yang banyak. Oleh itu pengunaan font dalam
keseluruhan jadual di dalam bab ini adalah font 11 bagi membolehkan penulis meminimumkan penggunaan
ruang dan memaksimumkan maklumat yang ingin dipaparkan di dalam jadual.
290
Merujuk kepada Jadual 4.1 di atas sampel yang diperolehi daripada responden
pemimpin agama Islam dan Kristian adalah 36 dan 28 responden dan keseluruhan populasi
responden adalah seramai 64. Berdasarkan kepada pengiraan populasi-sampel, Krejcie dan
Morgan sebagaimana yang dihuraikan oleh Chua Yan Piaw dalam “Jadual penentuan saiz
sampel Krejcie dan Morgan (1970)665”, jika (1) populasi kajian adalah 70 maka sampel
yang terbaik adalah 59. Manakala jika populasi seramai 75 maka sampel terbaik adalah 63
responden. Maka dengan jumlah populasi kajian dan sampel yang telah dikumpul oleh
penulis dalam kajian ini iaitu 73 – 64 maka ia berada di tengah-tengah jadual penentuan
saiz sampel dan jumlah itu mempunyai kesahan yang tinggi dengan 88% (64 responden
daripada 73 jumlah populasi) untuk data-data tersebut dianalisa.

4.0 (b) Pengumpulan data soal selidik
Sebelum edaran soal selidik dilaksanakan penulis telah mendapat Surat Sokongan
daripada Pengarah Jabatan Perpaduan dan Integrasi Nasional, merangkap Pengerusi
Jawatankuasa Untuk Mempromosikan Persefahaman dan Keharmonian di Antara Penganut
Agama(JKMPKA) iaitu Y.Bhg. Dato’ Azman Amin Hasan. Ini adalah kerana hal-hal
hubungan antara agama adalah di bawah bidangkuasa Jabatan Perpaduan dan Integrasi
Nasional, Jabatan Perdana Menteri.666

665 Rujuk Chua Yan Piaw, Kaedah dan Statistik Penyelidikan: Kaedah Penyelididkan, Buku 1, 186-187.
666 Rujuk Lampiran 4.1 iaitu Surat memohon sokongan daripada JPNIN yang bertarikh 19 April 2012 dan
Lampiran 4.2 iaitu Surat Sokongan yang bertarikh 30 April 2012 yang telah dikeluarkan oleh JPNIN sebagai
tanda menyokong kajian yang sedang dijalankan. Surat Sokongan ini telah diletakkan di bahagian depan
borang soal selidik bersama Surat Permohonan Menjawab Soal Selidik daripada penulis yang bertarikh 4 Mei
2012 untuk meningkatkan kerjasama daripada responden sama ada pemimpin agama Islam mahunpun
Kristian untuk menjawab dan mengembalikan borang soal selidik tersebut. Rujuk Lampiran 4.3 Borang Soal
Selidik asal bagi Pemimpin Agama Islam dan Lampiran 4.4 Borang Soal Selidik bagi Pemimpin Agama
Kristian.
291
(i) Data soal selidik pemimpin agama Islam: borang soal selidik diedarkan dengan
bantuan Puan Nor Safina bt. Zainal, Ketua Penolong Pengarah, Bahagian
Pengurusan Fatwa.667 Dengan kerjasama Bahagian Pengurusan Fatwa ini penulis
telah berjaya mengedarkan borang soal selidik kajian pada 5-6 Mei 2012 semasa
responden menghadiri Muzakarah Kali ke 99 di Jakim Putrajaya. Manakala
responden Pegawai Agama Bahagian Dakwah Negeri kaedah pos telah digunakan
dan disusuli dengan komunikasi telefon untuk menerangkan tujuan borang soal
selidik itu diedarkan.
(ii) Data soal selidik pemimpin agama Kristian: borang soal selidik telah diedarkan
kepada setiap responden dengan kaedah pos kepada alamat responden sebagaimana
diperolehi di dalam laman sesawang Majlis Gereja-Gereja Se Malaysia. Sebelum itu
penulis juga telah menghantar surat sokongan kepada Setiausaha Agung Majlis
Gereja-Gereja Se Malaysia bagi menyokong pengedaran borang soal selidik
tersebut.668

4.1 Dapatan Kajian
Bahagian dapatan kajian ini akan dibahagikan kepada dua bahagian. (A) Laporan
dapatan kajian Pemimpin Agama Islam, (B) Laporan dapatan kajian Pemimpin Agama
Kristian. Bagi laporan dapatan kajian daripada Pemimpin Agama Islam dan Kristian ia

667 Rujuk Lampiran 4.5 iaitu surat memohon kebenaran dan bantuan mengedarkan borang soal selidik kepada
responden iaitu Ahlijawatankuasa Fatwa Majlis Kebangsaan Bagi Hal Ehwal Ugama Islam Malaysia yang
bertarikh 19 April 2012.
668 Rujuk Lampiran 4.6 iaitu surat memohon sokongan bagi pengedaran borang soal selidik kepada responden
pemimpin agama Kristian yang terlibat yang bertarikh 19 April 2012. Bantuan juga diperolehi daripada En.
Tan Kong Beng, Setiausaha Eksekutif, Persekutuan Kristian Malaysia melalui komunikasi emel terutama
dalam proses untuk memohon kebenaran mewawancara Pengerusi Persekutuan Kristian Malaysia. Rujuk
Lampiran 3.2) .
292
akan dibahagikan kepada (a) demografi responden, (b) latar belakang responden berkaitan
hal-hal dialog antara agama, (c) kefahaman responden terhadap konsep asas dialog antara
agama dan (d) kesan hubungan sosial responden.

Bahagian A: Pemimpin Agama Islam

4.1.1 Demografi responden.
4.1.1(a) Gender dan Tanggungjawab

Jadual 4.2: Gender * Responsibilty Crosstabulation
Count
Responsibilty
Respondents Total
AJK Fatwa Kebangsaan Gender Male 21 21
Female 1 1
Total 22 22
Pegawai Agama Dakwah Negeri Gender Male 9 9
Female 5 5
Total 14 14
Sumber: Soal Selidik, 4 Mei 2012

Jadual 4.2 di atas menunjukkan responden-responden iaitu AJK Fatwa Kebangsaan
dan Pegawai Agama Dakwah Negeri terdapat seramai 21 orang responden lelaki dan
seorang responden wanita yang mewakili AJK Fatwa Kebangsaan manakala terdapat 9
orang responden lelaki dan 5 orang responden wanita yang mewakili Pegawai Agama
Dakwah Negeri.

293
4.1.1(b) Umur dan Tanggungjawab.
Jadual 4.3 di bawah menunjukkan terdapat dua kumpulan umur bagi jawatan AJK
Fatwa Kebangsaan dan Pegawai Agama Dakwah Negeri ini. Bagi kumpulan umur 36
hingga 40 tahun, terdapat 2 orang responden manakala untuk kumpulan umur 41 tahun dan
ke atas, terdapat 34 orang responden yang terlibat dalam kajian ini. Bagi jawatan AJK
Fatwa Kebangsaan, terdapat 2 orang responden telah memegang jawatan ini sejak tahun
1995, 11 orang responden sejak tahun 2000, 7 orang responden sejak tahun 2005 dan
seramai 2 orang responden sejak tahun 2010. Untuk jawatan Pegawai Agama Dakwah
Negeri pula, terdapat seorang responden yang telah memegang jawatan tersebut sejak tahun
1995, seorang responden sejak tahun 2000, 8 orang responden sejak tahun 2005 dan 3
orang sejak tahun 2010.
Jadual 4.3: Age * How long have you been in this position * Responsibilty Crosstabulation
Count
Responsibilty How long have you been in this position
Since Since Since Since
1995 2000 2005 2010 Total
AJK Fatwa Age 36-40 0 0 1 0 1
Kebangsaan 41 and 2 11 6 2 21
above
Total 2 11 7 2 22
Pegawai Agama Age 36-40 0 0 1 0 1
Dakwah Negeri 41 and 1 1 7 3 12
above
Total 1 1 8 3 13
Sumber: Soal Selidik, 4 Mei 2012

4.1.1(c) Pendapatan dan Sektor Pekerjaan.

Jadual 4.4 di bawah menunjukkan terdapat empat kumpulan pendapatan bagi
jawatan AJK Fatwa Kebangsaan dan Pegawai Agama Dakwah Negeri. Bagi jawatan AJK
294
Fatwa Kebangsaan, terdapat seorang responden mewakili pendapatan dalam lingkungan
RM 3,000 hingga RM 5,000, 17 orang responden mempunyai pendapatan dalam
lingkungan RM 5,000 hingga RM 7,000 dan 4 orang responden yang mewakili pendapatan
RM 7,000 dan ke atas. Bagi jawatan Pegawai Agama Daerah Negeri pula, terdapat seorang
responden mewakili pendapatan dalam lingkungan RM 3,000 hingga RM 5,000, 11 orang
responden mewakili pendapatan dalam lingkungan RM 5,000 hingga RM 7,000 dan
seorang responden mewakili kategori pendapatan RM 7,000 dan ke atas.

Jadual 4.4: Income * Working Sector * Responsibilty Crosstabulation
Count
Responsibilty Working Sector
Government/ Private Self-
State Sector Employed Total
AJK Fatwa Income RM3000 - 0 0 1 1
Kebangsaan RM5000
RM5000- 15 1 1 17
RM7000
RM7000 & 4 0 0 4
above
Total 19 1 2 22
Pegawai Agama Income RM3000 - 1 1
0 0
Dakwah Negeri RM5000
RM5000- 11 11
0 0
RM7000
RM7000 & 1 1
0 0
above
Total 13 0 0 13
Sumber: Soal Selidik, 4 Mei 2012

Kajian juga menunjukkan terdapat 2 orang AJK Fatwa Kebangsaan mewakili
kategori bekerja sendiri, 19 orang mewakili sektor kerajaan dan seorang responden
mewakili sektor swasta. Untuk jawatan Pegawai Agama Dakwah Negeri, terdapat 13 orang
295
responden mewakili sektor kerajaan dan seorang responden tidak menyatakan sektor yang
diwakili. Terdapat seorang responden yang tidak menjawab soalan ini.

4.1.1(d) Penganugerahan.

Jadual 4.5: Conferment awarded by * Achiever of any conferment * Responsibilty Crosstabulation
Count
Responsibilty Achiever of any conferment
Tan No
Sri Dato' Datuk conferment Total
AJK Fatwa Conferment Federal 2 5 0 0 7
Kebangsaan awarded by State 1 7 2 0 10
No conferment 0 0 0 5 5
awarded
Total 3 12 2 5 22
0 0 0
Pegawai Agama Conferment No conferment 14 14
Dakwah Negeri awarded by awarded

Total 0 0 0 14 14
Sumber: Soal Selidik, 4 Mei 2012

Merujuk kepada Jadual 4.5 di atas, bagi jawatan AJK Fatwa Kebangsaan, seramai 2
orang responden telah menerima penganugerahan Tan Sri daripada Kerajaan Pusat dan
seorang responden menerima pangkat yang sama daripada Kerajaan Negeri. Bagi
penganugerahan pangkat Dato’, seramai 5 orang responden menerimanya daripada
Kerajaan Pusat dan 7 orang responden menerima pangkat ini daripada Kerajaan Negeri.
Selain itu, bagi penganugerahan pangkat Datuk, seramai 2 orang responden menerimanya
daripada Kerajaan Negeri.

296
Walau bagaimanapun, terdapat 5 orang AJK Fatwa Kebangsaan dan 14 orang
Pegawai Agama Dakwah Negeri belum menerima sebarang penganugerahan.

4.1.1(e) Tahap Pendidikan

Jadual 4.6: Gender * Level of Education * Responsibilty Crosstabulation
Count
Responsibilty Level of Education
Bachelor
Post Graduate Degree Total
AJK Fatwa Kebangsaan Gender Male 9 12 21
Female 1 0 1
Total 10 12 22
Pegawai Agama Dakwah Gender Male 2 7 9
Negeri Female 0 5 5
Total 2 12 14
Sumber: Soal Selidik, 4 Mei 2012

Berdasarkan Jadual 4.6 di atas, bagi jawatan AJK Fatwa Kebangsaan, seramai 9
orang responden lelaki dan seorang responden wanita yang sudah memiliki Ijazah
Pascasiswazah manakala seramai 12 orang responden lelaki yang memiliki Ijazah Sarjana
Muda. Bagi jawatan Pegawai Agama Dakwah Negeri, seramai 2 orang responden lelaki
yang memiliki Ijazah Pascasiswazah manakala seramai 7 orang responden lelaki dan 5
orang responden wanita yang memiliki Ijazah Sarjana Muda.

4.1.1(f) Bidang Pendidikan.

Jadual 4.7 di bawah menunjukkan bahawa bagi jawatan AJK Fatwa Kebangsaan,
seramai 10 orang responden lelaki dan seorang responden wanita yang mempunyai
kelayakan dalam bidang Syari’ah, 10 orang responden lelaki memiliki kelayakan dalam
297
bidang Usuluddin dan seorang responden lelaki yang mempunyai kelayakan dalam bidang
Al-Quran dan Hadith. Bagi jawatan Pegawai Agama Dakwah Negeri pula, seramai 2 orang
responden lelaki yang memiliki kelayakan dalam bidang Syari’ah, 7 orang responden lelaki
dan 5 orang responden wanita mempunyai kelayakan dalam bidang Usuluddin.

Jadual 4.7: Gender * State your qualification in islamic study * Responsibilty Crosstabulation
Count
Responsibilty State your qualification in islamic study
Al-Qur'an &
Syari'ah Usuluddin Hadith Total
AJK Fatwa Kebangsaan Gender Male 10 10 1 21
Female 1 0 0 1
Total 11 10 1 22
Pegawai Agama Dakwah Gender Male 2 7 0 9
Negeri Female 0 5 0 5
Total 2 12 0 14
Sumber: Soal Selidik, 4 Mei 2012

4.4.1(g) Tahap keagamaan

Jadual 4.8: Gender * How regularly do you perform salat bil jamaah * Responsibilty Crosstabulation
Count
Responsibilty How regularly do you perform salat bil
jamaah
Somewhat
Very Regular regular Seldom Total
AJK Fatwa Kebangsaan Gender Male 21 0 0 21
Female 1 0 0 1
Total 22 0 0 22
Pegawai Agama Dakwah Gender Male 9 0 0 9
Negeri Female 0 4 1 5
Total 9 4 1 14
Sumber: Soal Selidik, 4 Mei 2012

298