Analiza proporcjonalności ograniczeń konstytucyjnych praw i wolności. Teoria i praktyka

274 Pages·2019·3.677 MB·Polish

by  Anna Śledzińska-Simon

A
n
n
a
W czasach kiedy Vermeer malował Mleczarkę, służba była czę-
Ś
l
sto przedstawiana jako osoby leniwe, grzeszne czy obarczone innymi e
d
wadami. Sam Vermeer w ten sposób prezentował na swoich obra- z
i
ń Anna Śledzińska-Simon
zach kilka innych służących kobiet. Tymczasem Mleczarka emanuje s
k
ciepłem i blaskiem. Jest to obraz pełen światła i prostoty, który afir- a
-
S
muje postawę osoby starannie wykonującej swoją pracę. Według i
m
historyków sztuki obraz Vermeera ukazujący dziewczynę z dzbanem
o
n
mleka to metafora porządku i pracy (...). Ta właśnie metafora, a tak-
że perspektywa wnętrza kuchennego z pozycji osoby, która znajduje
się poza pomieszczeniem, czyli sama nie uczestniczy w wykonywanej A
n
pracy, lecz ją podgląda, analizuje i utrwala, stanowi punkt wyjścia dla a
liz
perspektywy badawczej przyjętej w niniejszej książce. Niniejsza książ- a
p
ka to próba naukowego opisania pracy, którą wykonują sędziowie. r
o
p
W tym miejscu skojarzenie pracy sędziów z pracą służącej nie jest o
r
przypadkowe. Autorka kieruje się bowiem przesłaniem o służebnej cjo
n
roli sądów, w tym sądów konstytucyjnych, wobec społeczeństwa. a
ln
o
Ze Wstępu ś
c
i o
g
r
a
n
Niewątpliwym walorem recenzowanej książki jest metodolo- ic
z
gia badawcza oparta nie tylko na dogmatyce prawa, ale na bada- e
ń
k
niach jakościowych oraz ilościowych, które rzadko są podejmowane o
n
w naukach prawnych. [...] st
y
t
u
Jest nowatorska, doskonale napisana, świetnie skonstruowa- c
y
na, oparta na bogatym materiale źródłowym, porusza problemy do- jn
y
c
tychczas prawie nietknięte przez polskie prawoznawstwo i czyni to h
p
w sposób całkowicie przekonujący do racji Autorki. ra Analiza proporcjonalności ograniczeń
w
Z recenzji wydawniczej prof. Wojciecha Sadurskiego i w
o konstytucyjnych praw i wolności
ln
o
ś
c
i. Te Teoria i praktyka
o
r
ia
i p
ISBN 978-83-66066-55-7 (druk) ra
k
t
y
ISBN 978-83-66066-56-4 (online) k Wrocław 2019
a

Analiza_proporcjonalnosci_ograniczen_konstytucyjnych_praw_i_wolnosci_A5_cover_01.indd 1 11-04-2019 08:05:46

Analiza proporcjonalności ograniczeń
konstytucyjnych praw i wolności
Teoria i praktyka
Prace Naukowe
Wydziału Prawa, Administracji i Ekonomii
Uniwersytetu Wrocławskiego
Seria: e-Monografie Nr 140
Dostęp online: http://www.bibliotekacyfrowa.pl/publication/102713
Anna Śledzińska-Simon
Uniwersytet Wrocławski
Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii
ORCID: 0000-0002-4202-5260
Analiza proporcjonalności ograniczeń
konstytucyjnych praw i wolności
Teoria i praktyka
Wrocław 2019
Kolegium Redakcyjne
prof. dr hab. Leonard Górnicki – przewodniczący
dr Julian Jezioro – zastępca przewodniczącego
mgr Aleksandra Dorywała – sekretarz
mgr Ewa Gałyga-Michowska – członek
mgr Bożena Górna – członek
mgr Tadeusz Juchniewicz – członek
Recenzent: prof. Wojciech Sadurski, Profesor Wydziału Prawa Uniwersytetu w Sydney,
Profesor Centrum Europejskiego Uniwersytetu Warszawskiego
© Copyright by Anna Śledzińska-Simon
Korekta: Agnieszka Flasińska
Projekt i wykonanie okładki: Karolina Drozd
Na okładce: Johannes Vermeer, Mleczarka, Rijksmuseum, Amsterdam
Skład i opracowanie techniczne: Aleksandra Kumaszka eBooki.com.pl
Druk: Drukarnia Beta-druk, www.betadruk.pl
Wydawca
E-Wydawnictwo. Prawnicza i Ekonomiczna Biblioteka Cyfrowa.
Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego
ISBN 978-83-66066-55-7 (druk)
ISBN 978-83-66066-56-4 (online)
Pamięci mojego Taty

Spis treści
Wstęp ................................................................................................... 11
Rozdział 1. Analiza proporcjonalności jako metoda bada-
nia ograniczeń praw i wolności jednostki .............................. 23
1.1. Proporcjonalność jako metazasada prawa konstytucyjnego .... 23
1.2. Rozwój i upowszechnienie testu proporcjonalności na świecie 29
1.3. Analiza proporcjonalności a słabość praw .............................. 36
1.4. Krytyka analizy proporcjonalności .......................................... 40
1.5. Proporcjonalność a ważenie kolidujących wartości ................ 46
1.6. Analiza proporcjonalności a zakaz naruszania rdzenia praw .. 53
1.7. Analiza proporcjonalności w strukturze uzasadnień sądowych 63
Rozdział 2. Kontrola ograniczeń konstytucyjnych praw
i wolności przez Trybunał Konstytucyjny ............................. 71
2.1. Kontekst polityczny i społeczny kontroli konstytucyjności
prawa w Polsce ....................................................................... 71
2.2. Model kontroli konstytucyjności w Konstytucji RP z 1997 r. . 78
2.3. Wniesienie sprawy o naruszenie konstytucyjnych praw i wol-
ności ........................................................................................ 82
2.4. Zasada proporcjonalności w orzecznictwie Trybunału Konsty-
tucyjnego ................................................................................. 86
2.5. Konstytucyjne gwarancje praw i wolności .............................. 92
2.6. Klauzule limitacyjne ................................................................ 95
2.7. Hierarchia konstytucyjnych praw i wolności .......................... 97
2.8. Ingerencja w zakres ochrony konstytucyjnych praw i wolności 104
2.9. Forma ustawy .......................................................................... 111
2.10. Katalog wartości konstytucyjnych uzasadniających ogranicze-
nia praw i wolności ................................................................. 121
Rozdział 3. Analiza proporcjonalności w orzecznictwie
Trybunału Konstytucyjnego ....................................................... 129
3.1. Test prawowitego celu ............................................................. 129
3.2. Test przydatności ..................................................................... 150
3.3. Test konieczności ..................................................................... 164
3.4. Proporcjonalność sensu stricto ................................................ 183
9
Spis treści
3.5. Kategorie środków uznanych za nieproporcjonalne ................ 207
Rozdział 4. Analiza proporcjonalności w orzecznictwie
Trybunału Konstytucyjnego w ujęciu ilościowym .............. 215
4.1. Metodologia badań ilościowych .............................................. 215
4.2. Rola poszczególnych kryteriów testu proporcjonalności ........ 225
4.3. Podsumowanie ......................................................................... 235
Zakończenie....................................................................................... 237
Bibliografia ....................................................................................... 247
Spis orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego ........................... 263
Spis rysunków .................................................................................... 271
10