Amerikan Sapığı - Bret Easton Ellis

623 Pages·2006·2.01 MB·Turkish

by  Bret Easton Ellis

İTHAKİ - ÇAĞDAŞ DÜNYA EDEBİYATI
Bret Easton Ellis
7 Mart 1964 tarihinde, Los Angeles'ta, zengin bir
emlakçı olan Robert Manin Ellis ve ev hanımı Dale
Ellis'in tek çocukları olarak dünyaya geldi. The Buckley
School'dan vasat bir öğrenci olarak mezun olan Ellis,
müzik eğitimi almak üzere Vermont'taki Bennington
College'a devam etti. 801i yıllarda The Parents gibi ufak
tefek gruplarda müzik yaptıktan sonra halen bir
öğrenciyken ilk romanı, Less Than Zero (Sıfırdan Az)
yayımlandı. Los Angeles'ta yaşayan bir grup zengin
ama asi gencin hikayesini anlatan roman eleştirmenler
tarafından çok beğenildi ve yayınlandığı ilk senede
50.000 gibi, bir ilk roman için büyük sayılabilecek bir
satış rakamına ulaştı. 1987 yılında ikinci romanını
yazmak üzere New York'a taşındı.
Uç seviyede şiddet unsurları taşıdığı için çokça
tanışılan romanı Amerikan Sapığı 24 dile çevrildi.
Başkarakter Patrick Bateman'ın materyalist ve yuppie
bir seri katil olarak çizildiği bu romanı kimileri
transgresyonel sanatın önemli bir örneği addeder.
Bunun ötesinde Amerikan Sapığı, yayınlandığı günlerde
kimsenin tahmin etmediği büyüklükte bir kült statüye
ulaşmış ve yüzyılın en önemli yüz kitabından biri
seçilmiştir.

Bret Easton Ellis
AMERİKAN SAPIĞI
Çeviren: Fatih Özgüven
Bruce Taylor için
Hem bu Notlar’ın yazarı hem de Notlar’ın kendileri,
elbette ki, uydurmadır. Gene de, bu Notlar’ın yazarı gibi
kişiler, toplumumuzun hangi şartlar altında oluştuğu göz
önüne alındığında, toplumumuzda sadece var olmakla
kalmamakta, var olmaları gerekmektedir de. Okurun
gözleri önüne, alışılandan daha belirgin bir biçimde,
yakın geçmişimizin karakterlerinden birini getirmeyi
diledim. O, Hâlâ aramızda gün doldurmakta olan bir
kuşağın temsilcisidir. “Yeraltı...” başlıklı parçada bu kişi
kendini ve görüşlerini ve çabalarını anlatmakta ve deyim
yerindeyse, nasıl olup da aramızdan çıktığının, çıkmak
zorunda kaldığının nedenlerini açıklamaktadır.
Aşağıdaki parça onun hayatındaki belli olaylara dair
gerçek “notlardan” oluşacaktır.
FYODOR DOSTOYEVSKI
“Yeraltından Notlar”
İnsanların yaptığı büyük hatalardan biri, görgü
kurallarının sadece mutlu fikirlerin ifadesi olduğunu
sanmaktır. Adab-ı muaşerete uygun biçimde dile
getirilebilecek gayet geniş bir davranış yelpazesi vardır.
Uygarlık dediğimiz de bundan başka bir şey değildir -bu
davranışları düşmanca değil, görgü kurallarına uygun
bir biçimde yerine getirmektir. Hata yaptığımız yerlerden
biri, herkesin “neden aklımızdan geçenleri
söyleyivermeyelim?” dedikleri 60'lı yılların doğalcı,
Rousseau'cu hareketleridir. Uygarlıkta her zaman bazı
kısıtlamalar olmak zorundadır. Her içgüdünün peşinden
gitsek, şu anda birbirimizi boğazlıyor olurduk.
BAYAN ADAB-I MUAŞERET (JUDITH MARTIN)
Ve her şey zıvanadan çıkarken
Hiç kimse fazla aldırış etmedi
TALKING HEADS
1 Nisan Alıkları
TERK ET BÜTÜN UMUDU EY SEN BURAYA GİREN
diye karalamışlar Onbirinci Sokak'la Birinci Cadde'nin
köşesinin yakınlarındaki Chemical Bank'ın yan duvarına
kan kırmızısı harflerle ve harfler Wall Street'ten dışarı
doğru akan trafikte öne doğru sarsılan taksinin arka
koltuğundan görülecek kadar büyük. Timothy Price tam
yazıyı fark ettiği anda taksinin yanına bir otobüs
yanaşıyor, otobüsün üzerindeki Sefiller müzikalinin afişi
görüşünü engelliyor, ama Pierce & Pierce'da çalışan ve
yirmi altı yaşında olan Price anlaşılan buna aldırmıyor
ki, şoföre radyonun sesini açarsa beş dolar vereceğini
söylüyor. WYNN'de Be My Baby çalmakta ve Amerikalı
olmayan şoför denileni yapıyor.
“Becerikliyim,” demekte Price. “Yaratıcıyım, gencim,
engel tanımıyorum, motivasyonum yüksek, nitelikliyim.
Kısacası, şunu demek istiyorum, toplum beni kesinlikle
gözden çıkaramaz. Ben bir kıy-me-tim.” Price yatışıyor,
taksinin kirli penceresinden dışarı bakmayı sürdürüyor,
büyük olasılıkla da Dördüncü'yle Yedincinin köşesindeki
bir McDonalds'ın yan duvarına kırmızı sprey boyayla
yazılmış yazıdaki KORKU sözcüğüne. “Yani şu var,
kimse yaptığı işi iplemiyor, herkes işinden nefret ediyor,
ben işimden nefret ediyorum, sen söyledin işinden
nefret ettiğini. Peki ne yapıyorum? Los Angeles'a geri mi
dönüyorum? Alternatif değil UCLA'dan Stanford'a bunun
için transfer yapmadım ben. Demek istediğim, yeterince
kazanmadığını düşünen bir tek ben miyim?” Tıpkı bir
filmdeymiş gibi bir başka otobüs daha görüntüye giriyor,
bir başka Sefiller afişi sözcüğün yerini alıyor -deminki
otobüs değil- çünkü Eponine'in yüzünün üzerine birileri
LEZBO yazmış. Tim patlıyor. “Burada küçük bir dairem
var. Hamp-tonlar'da benim asıl yerim yahu, allah allah.”
“Annenle babanın yeri, ahbap, annenle babanın.”
“Satın alacağım onlardan. Açacak mısın şu siktiğim
şeyin sesini?” diye hırlıyor şoföre, ama yarım ağızla,
The Crystals radyodan bangır bangır bağırmakta.
“Bundan çok açılmaz bu,” diyor belki şoför.
Timothy ona aldırış etmiyor ve gıcıklığa devam ediyor.
“Bu şehirde yaşamaya bir şartla devam ederdim, bütün
taksilere Blaupunkt radyo koyacaklar. Belki de ODM III
ya da ORCII dinamik kanal arama sistemli, ha?” Sesinin
perdesi alçalıyor burada. “Birinden biri. Çok in dostum,
çok in.”
Pahalı görünüşlü walkman'i boynundan çıkarıyor, hâlâ
şikayet etmekte. “Şikayet etmekten nefret ediyorum -
hakkaten,-pislikten, çöpten, bulaşıcı hastalıklardan, bu
şehir gerçekten de ne kadar leş gibi diye şikayet
etmekten, sen de biliyorsun, ben de biliyorum ki burası
bir domuz ahırı...” D.F. Sanders'den aldığı yeni Tumi
dana derisi evrak çantasını açarken konuşmaya devam
ediyor. Walkman i, Panasonic portatif katlanabilir Easa
telefonun (bundan önce NEC 9000 Porta'sı vardı)
yanına, kılıfına yerleştiriyor ve bugünkü gazeteyi
çıkarıyor. “Şu gazeteye -bir tek gazeteye- bakalım bir...
Boğularak öldürülen mankenler, damdan atılan
bebekler, metroda öldürülen çocuklar, bir komünist
mitingi, bir mafya patronu ortadan kaldırılmış, Naziler” -
heyecanlı heyecanlı sayfaları çeviriyor- “AIDSIi beysbol
oyuncuları, başka mafya boklukları, trafik tıkanıklığı,
evsizler, çeşit çeşit manyaklar, sokaklarda sinek gibi
ölüp giden ibneler, kiralık anneler, iptal edilen bir pembe
dizi, hayvanat bahçesine zorla girip çeşitli hayvanları
canlı canlı işkence ederek yakan veletler, gene Naziler...
en matrağı, işin esprisi de şu, hepsi bu şehirde olup
bitiyor, -başka yerde değil, buracıkta, iflah olmaz bu
şehir... çüş oha, gene Naziler, trafik tıkanıklığı, trafik
tıkanıklığı, bebek tüccarları, karaborsa bebekler, AIDS'li
bebekler, canlı bebekler, bir bebeğin üzerine bina
çökmüş, manyak bebek, trafik tıkanıklığı, köprü yıkılmış”
Sesi kesiliyor, bir soluk alıyor, sonra gözlerini ikinciyle
Beşinci sokakların köşesindeki bir dilenciye dikerek,
tane tane, “Bu, bugün gördüğüm yirmi dördüncü.
Saydım,” diyor. Sonra yanına dönüp bakmadan “Ne diye
denizci mavisi worsted blazer'ınla gri pantolonunu
giymedin?” diye soruyor. Price'in üzerinde yünlü ipekli
karışımı, kruvaze ceketli Ermenegildo Zegna bir takım
var, manşetli pamuklu gömlek Ike Behar'dan, ipek
kravat Ralph Lauren'dan, üzeri zımbalı iskarpırıler
Fratelli Rossetti. Aşağıya, Post gazetesine doğru
kaydırma. Gazetede, yan ünlü bir New Yorklu sosyete
kadınının yalındaki parti sırasında, yat Manhattan
adasının çevresinde dolanırken oradan kaybolan iki kişi
hakkında orta ilginçlikte bir haber var. Eldeki ipuçları
güverteye yayılmış kan lekesi kalıntısı ve tuzla buz
olmuş üç şampanya kadehinden ibaret. Cinayetten
kuşkulanılıyor ve polis katilin silahının bir çeşit pala
olduğunu sanıyor, çünkü güvertede bazı oyuk ve
deliklere rastlanmış. Ortada ceset yok. Zanlı yok. Price
mavraya bugün öğle yemeğinde başladı, daha sonra
squash maçı sırasında devam etti ve Harry's'de içerken
de sürdürdü, oysa başta, sulu üç J&B'sini yudumlarken,
Paul Owen'in elindeki Fisher hesabı gibi daha ilginç bir
konudan söz etmişti. Price'ın çenesini kapamaya niyeti
yok.
“Bulaşıcı hastalıklar!” diye haykırıyor, yüzü acıyla gerili.
“Şimdi şu teoriyi attılar ortaya, AİDS virüsünü, virüsü
taşıyan biriyle seks yapmak yoluyla kapabiliyor sanmış,
o zaman her hastalığı da kapabilirmişsin, kendisi virütik
bir hastalık olsun ya da olmasın -Alzheimer hastalığı,
kas erimesi, hemofili, lösemi, anoreksi, diyabet, kanser,
multipl sklerozis, sistik fibroz, beyin felci, disleksi bile,
canına yandığımın, disleksi kapıyorsun, ondan, iyi mi?-”
“Emin değilim ahbap, ama sanmıyorum disleksinin
virütik olduğunu.”
“Nereden biliyorsun yahu? Onlar bilemiyorlar. İspat et.”
Dışarıda, kaldırımda, bir Gray's Papaya'nın önünde
siyah, şişmiş güvercinler sosisli sandviç kırıntıları için
dövüşüyorlar, travestiler tembel tembel onları
seyrediyor, bir devriye arabası tek yönlü bir sokakta ters
yönden gelerek volta atıyor, gök iyice yere yaklaşmış,
kurşuni ve sıkışan trafikte, bu taksinin yanındaki sırada
durmuş bir taksiden Luis Carruthers'a çok benzeyen bir
tip Timothy'ye el sallıyor, Timothy onun el sallamasına
karşılık vermeyince de tip -briyantinle yapıştırılmış saçlı,
pantolon askılı, bağa çerçeveli gözlüklü,- onun sandığı
kişi olmadığını anlıyor ve yeniden elindeki USA Tocfa'ya
dönüyor. Aşağıya kaldırıma doğru kaydırma, çirkin,
ihtiyar, yanında torbalarıyla gezen evsiz bir kadın, elinde
bir kırbaç, güvercinlere doğru şaklatıyor. Ama