Roman Gibi

390 Pages·2015·28.31 MB·Turkish

by  Sabiha Sertel

SabihSae rtel
MAN
• •
I
DemokrMaüscia delesBiinKrda ed ın
BELGEY AYlNLAR I r 42
Birtııd Baskı:1 969 (ANT YJ
İkinBcasikı :1 987
ROMAN GlBİ/Dizgi,'BaskFıi:n aOlfs etA .Ş./K'apakP:AN O Gra­
fik/KapakB askı:Or han OfseVCilt: Örnek/BYAEY LINGLAERI :
NuruosmaniyCed .A tasaray İşhamN o:4 06 Ca,taloklu/İSTANBml:
SabihaS ertel
ROMAN GİBİ

ÖN SÖZ
•RomanG ibia.n nemine n sony apıtıE.n olgunç a·
ğındav e bencee n çokö zenereyka zdığkıi tapY.a z·
madanö ncee,l ea ldığdıö nemlergianz etelerionkiu du,
notlaarl dı!.k inciD ünyaH arbindens onraT ürkiye'den
ayrıldıgğüın ek adarO.s manlıv e özellikCluem huri­
yetd öneminisno syasli �i yaşantısıon ıa,k ıcuıs lubu
ileb irr omang ibih ikayeet tiH.ik ayee tmeklkea lma·
dı,o laylahra kkındakgiö rüşv e tahlilledrei enkil edi.
Bird oktortae zgii bib,ü yükg ayretlerle ybauz yıal·a n
pıt1,9 86s onunda tamamlan1d9ı6.8d eB aküh astaha­
nesindöel ümle pençelesşıtriağdiak ,i tapT ürkiye'de
basılmaktaydvıe annem soruyordu··K:i tabıçmı k·
tı mı?•
Kanımc,a AlanY ayıncılbıuk e sertie �rayra yın·
lamaklhae m annemina nısına hem de Türko lauyu­
cusunaö,z ellikyleen ik uşaklarbaü yükb irh izmette
bulunuyorÇ.ü nkiS,a bihZae keriyaS erteTlü,r kiye'nin
edebis,o syavle siyashia yatındaö nemlbii ry ert utan
n·adikra dınlardoalnd uğuh aLde,y enik uşaklanre
onun edebiv e siyasyia pıtlarnıen dıe hürriyedte,·
mokrasvie bağımsızluığkr undav erdiğib üyüks ava·
şıb iliyoOry.s a.o ,1 919d a işgaall tındalksit anbul'da,
HalidEed ip'blaeş ladıbğuı s avaşa1,9 50d e Türkiye'yi
terkettgiüğnie k adard evame tttY.u rtseverhliiçğib ir
zaman eldenb ırakmay,a nCumhuriyedtö neminde
Babı- Ali'ni..en n cesurk..a lemio larakt anınaann ·
nem,k ah •ResimlAiy •daki· CicAin ne• sütunuyla
kadınh aklarınıs,o syalh aksızlıklealreıa ldık,a h
·Savulun Geliyogriubmi•y azı.larıyldai ktatörlüğe
cephea ldık,a hd a harpi çind•eT an• gazetesindfeıkki·
ralarıylNaa zizrrıef,a şizmkea rşsıa vaş.t ı
KanımcaT ürkk amu oyut arafınnd daahaç okt a·
nınmayvıe anılmayçıo ktahna ketmiştir.
MontreuiArlal,ık 1986 YıldıSzE RTEL
BELGEY AYı NLARI
BelgeAnsılealrD izis:i 6
Türkiyeb as\n hayabnın en mücadelecl
kalemlı:iednen !>iri olan SabihSae rtel ıaetse'
Selanik'ted okdu.B alkan Savaşından sonra
allesiyblier liklsttean bul'a göç edenS abiha
SertelZ.e keriyaSerte l ilee vlendiktsano nra
basınh ayatınaa tıldı1,9 19'dAmae rika'ya gi­
den Sabi.hO. SertelC ol�biaÜ niversitesi'nin
saşyooillb ölümlindedketis lerii zledi.K adın
sorunu yanı nda.,' marksiZmle burada ilgilen­
meye başladı. Birçokd ergininy ayınlanışında
önayak olan,1 930'lardm&ar ksıstkl asiklerden
ba.zı.la.nnı Türkçeyçe ev:tren SabihaS ertel,
1940'ylııll ardae şiylbeir likte yayınladığıT AN
gazetesindteek,p arti reJiminden demokrasiye
geçilmeysoil undmaü cadelev erdiM.a tbaalan
yakılan ve üzerlerinbdasekkıi d ayanılmbazi r
hala.l a.n Sertel'le1r9 50'dyeu rtdışınçaı kt\lar.
Çok sevdiği ülkesinib ird aha. görme olanağı­
na. sahipo lmayatıS abihSa.e rtel,1 968E ylül'ün­
de Baku'ed sürg()nde öldüB.u kitadpe mokra­
sim ücadelesibnier,k adının basın- ha.yatınQ.aki
deneyimiyea.mnrtd a, Türkiye siyasalt arihinin
önemlib irbö t6ı'nüne de lŞıkt utuyor.
TorunumD eniz'e,
Sen sekiyza şındbai rç ocuktulns.t anbul'Mdoa­,
da'dad enizk enarındakeiv inb alkonundsaa,n ar enk­
liz,e ngihna yallerdloel uş arkm asallaraınnıl atırdım.
Leylai leM ecnun,F erhati leŞ irinK,e rem ileA sl.ı. .
Sen bunlanb üyükb ird ikkatdlien lerkemna,v ig ö�
lerindea levleyra nardı.M asalb itebri tmezy erinden
fırlar:
-...H..-aydia,n neanneb,u nuo ynayalıdme,rd in.
Masal,ı ustab irr ejisgöirb is ahneye koyarb,a ­
na rolümüv erirk,e ndi rolünü heyevcea şne vkloey ­
nardr.n.
Seninh ayalze nginliğines,a natb elirtilebrai­ne
karaka,n nene:
- Bu çocuky a bira ktör,y a birr ejisoölra cak. ..
Çocuğunb u istidadıdnai kkate din,k örletme.y.i n.
.
dedim.
Yıllagre çt.i. .Ş imdiA merika'dtai yatrkol üple­
rindeS hakespeareb'aiş anylao ynadığını duyuyo­
rum. Ben sahneded eğilh,a yattkaü çücükb irr ol
oynadım. Sanav e okuyucularıbmuan uy ineb irm a­
salg ibib,i rr omang ibia nlatacağ.ı.m.
Gurbettehkaiy atımaın latmanısnı rasdıa hag el­
medi.O nu anlatmaskı rasgıe ldiğzia man,e ğery aşı­
yorsam, savnea o kuyuculanmbau nun da masalını
anlatın.m. .
Savaşd olub irh ayatıhni kayesi.

ı
Hayaat Giriş
• Milli Kurtuluş Savaşı'Anınrif esinde
Yıl1 919T.ü rkiAylem anm ilitartstglierrdiiyğlie
harptey enilmİisşt.an builş,g aklu vvetleerliininnd e.
İngiliazm iralHia rington'Almaerr,i kaanm iraBlrii s­
tol'lyeörn,e timme kanizmasına elkoTyümrukiş­lar.
ye'yBii rincDiü nya.H arbi'snüerükl eyen• İttivhea t
TerakkiP·a rtisi'nin kodTaamla.naPltaşan a,' larE,n ­
verP a.şa'laCre,m alP aşa'lDı:ı,ork,t oNraz ım vedi ğer­
lerik açmışlar.
Limandçae,ş itbla,iy ra.klarla süsdlüeşnmmainş
gemilyearit ıyYoerm.e n',dG ealniçya'dçaenş,ic telpi­
helerdkeant akra tarİ staunlab' dönne Mehmetçik'
lepre ri.ş.a.n
Haydarpaşia.s tasyon•uv,l atlarıknaırd,e şlerini
aramaygae lehna lktlıak ltıımk lıDmö.n enlçeocru k
deneckeakd agre nçB.a zılannıı:ı,ny aklanhnıldlı:\a. k öy
çanklan varP.a ltolyaonkS .o �uk'tta,i triyorBluarn.­
lar,A rabisçtaönl lerihnadrpe c,e phelerniinçdikeni ,-
9
minı çıdnö ğüştüklebriinil meddeönn üyorYluarrt.­
t&şlaynnaıb antcoıp raklbaırrdaak mıGşölmaürl.d ük­
ıertio p�kk ümesinüisnt ünndeeb irt a,şn,e k imlik­
leribneil irbtieryn a zvıa rB.u nlabri,rh arp macera­
sındhaa rcanmAınşa doeluv latlandır.
Bu maceraödlp.e nleyrianra,l ananla,nn, kayıpia­
nn sayıbseıl dleiğ iYlu,rt içinadçelı ktahnas talık­
lardöalne nlerdiesn a yıbseıl dleiğ ilB.u.h .e sasboır ­
mayak imsendiinl via rmıyorHe.r kegse leckeaky ­
gusundBau. y ık.ılışstoannr mae mlekneet o lacıa.k?
EmperyalisTtülrekri yep'ayyil aşacakmlıa?Hr e rkes
bu soruysuo ruyorE.m peryalistmilllie r,b ağımsızlı­
ğımızüızne ribnierş alö rteSne vrA nlaşmasıh'anı­
zırlıyorlar. Mütar3e0Ek kei m1a 9n1lBıışm'masdüıet ­
tefikaldeıarn Am.iralG altrToüpr,k iaydıen aB ahri­
ye NazınR aufB eyt arafındianm zalıştıErm.­
anın
peryalisdte vletellleerr indbeuk bie ratblaaş kentin
kilniotk talaynenral eştiler.
SokaklaSrdean ega,l'Hinlti',l iC,a va'slıö mürge
askerlçeeriş,çi etş eiltb iselgeerizyilyeo rBlealrl.e rin­
dend izk apaklanna sa-rkanre,nk renkd,� alıe tek­
liklerigyalyed aldıa,vu llİus kokçı talabni,ro pera
sahnesionyduenv erirg ibsio kaklardagne çiyorla.r.
BoğazdRuam elvie A nı:Woluh isarlaünnızne rlerinde
işgaolr dulanbnına yrakldana lgalamTyüorrkb. a y­
rağıe ng erei aysılmış.
Bu matemg ünündyeü züg ülenlearn,c aRku m­
lar.S.o.k aklalradtAe rna çaldaorlakaş ıyorHliaçr .
durmadaşna rkıs öylüyoirç,i yonra,r aat ıyorlar.
Harpte yenilyurtetaşni anna tepedbeank ıyorlKaar­.
dınlannç arşAflarını'y ırtıyorla,r, kızlara saldınyor­
larH.ü kümeyto k,p oliyso k.
Memlekdeetr ibni rk aranlıgğöam ülmüş. Harp
öncesinneişne İlsit anbula'rtuı!ç yok. Sokadkal­ar
ralmış, iknüsçaünllamrüç şe,h resloelr uAkğ,ı rb,a şlı
vekarmleım.u rlacrü,b beslain,k hloıc arl,ia şçeis,na f
bütühna lkb,a şlagnö ğüsledrinüeş müşk,ö prünün
üstündgeenç iyo.r lar
lO