Roma Tarihine Giris

27 Pages·2016·1.94 MB·Turkish

ESKİÇAĞ TARİHİ ve UYGARLIKLARI-IV
5.Ders
Dr. İsmail BAYTAK
Eski BATI
Roma Cumhuriyet Dönemi
Devlet Teşkilatı
CUMHURİYET DEVRİ SINIF MÜCADELELERİ
Ager Publicus: Roma işgal sonrası toprakları satar yada kiraya verirdi.
Genelde patriciler bu durumdan faydalanmaktadır.
Plebler alınan borçlar nedeniyle köle oluyorlar. Esirlerin çoğu pleb sınıfına girince de iş
çığrından çıkıyor….. Bu sepeble plebler ayaklanır. Pleblere özgü Concilia Plebis kurulur.
Patrici Pleb mücadelesi 300 yıllarına dek süregelir…
Tribuni Plebis: Pleb halkını temsilen memurlar.
Concilia Plebis: Pleb Meclisi
Plebiscita: Pleb meclisinin(concilia plebis) Pleblere yönelik aldığı kararlar.
Tribunus: Plebler dışındaki kararlar

CONCILIA PLEBIS
Meclisin Plebler için aldığı kararlara Plebiscita, diğer kararlara ise Tribunus denir.
494 te plebler meclisi kurduktan sonra kenti terk ederler..
494 te alınan kararlar:
Pleblerin borçları bağışlanacak, borç köleleri azad edilecek.
Plebler arasında Pleb halkını temsil edecek iki memur Tribuni Plebis seçilecek
Başlangıçta 2 iken 5. yy da 10 olmuştur.
Pleb tribunları patricilere hükmedebilebiliyorlar ancak consul ve dikdatorlere ….
Her yıl pleb tribunları seçimle yenilenmektedir.

CONCILIA PLEBIS
491 de M.Marcius Coriianus tribunluğu kaldırmak istemiş ancak başaramamış
Pleb trib…larına yardımcı Pleb Aedillleri seçilmiş.
Bunlar Ceres tapınağındaki pleb cemaatinin kasa ve arşivini nezaret ederler.
486 da patrici Consulu Spurius Cassius devlete ait toprakların fakir pleb ve
latinlere dağıtılmasına ilşkin kanun hazırlar. Ancak diğer consul kabul etmez…
462 de Pleb Tribunu C.Terentilius Arsa yürürlükte olan örf adetlerin yazılı hale
getirilmediği için kanun hazırlar fakat patriciler kabul etmez.

Başlangıçta Roma da kanunlar yazılı değildi. (aynen Yunanistan da olduğu gibi )
sorunların çözümünde gelenek ve göreneklere göre hareket edilirdi.
Bunları ise Particilerin ileri gelenleri biliyordu. Bu durum, Particilerin işine geldiği için
kanunların yazı ile tespitinde uzun zaman karşı koymaya çalışmışlardır. Fakat
Plebler bu keyfi duruma daha fazla dayanamayarak kanunların yazı ile tespitinde
ısrar etmişlerdir.
M.Ö. 452’de kanunların yazılı hale getirilmesi için yapılan teklif 451’de kabul edilir.
Bu iş için M.Ö.451’de 10 kişilik bir kanun yazıcı komisyon seçildi. (on adamlar-
Decemviri Legibus Scribundis) Bunların tespit ettikleri kanunları 10 madeni levha
üzerine yazdırarak Forum Romanum’da hatip kürsüsü rostra’ya asmışlardır. Şehir
merkezinde görebileceği bir yere koymuşlarıdır. Sonrada buna 2 levha eklendi ve
böylece soylu patriciler ile plebler arasındaki kavgaların ardından uzlaşmalar ve
ilgili yasaların yazıldığı 12 levha kanunları meydana getirildi. Kanunların yazılacağı
dönemde idari yönetim tribün ve consulluk bir meclise devredilmiştir.
Aile, borç, veraset ve ceza hukukunu içeren bu 12 levha(Leges duodecim
tabutarum), roma hukukunun temelini meydana getirmiştir.
Bu levhalar M.Ö. 4.yy’da Galya saldırılarında yok olur. Sadece fragman ve antik
yazarların aktardığı kayıtlara göre patricilerin keyfi hareketleri ve sınıf ayrımının
engellenmesi yer alır.